Vikan - 27.05.1976, Page 37

Smásaga
eftir
Geoffrey
Moss.
hershöföinginn hafði farið upp
með ströndinni, að sendimaður,
sem ekki hafði neitt heyrst frá
svo vikum skipti, kom þjótandi
inn í búðirnar með þær fréttir, að
stórar, bolsévískar hersveitir
nálguðust. Brottför var undirbúin
og merki gefið. En ekkert sást til
yfirmanns sveitarinnar.
Síðdegið leið. Tími var kominn
til að fara. Þeir þorðu ekki að
hætta á, að á þá yrði ráðist að
næturlagi. Einn liðsforingi tók að
sér að vera áfram fram í rökkur,
og litla einmanalega sveitin gekk
í burtu.
Næsta morgun slóst ungi liðs-
foringinn í förina. Hann hafði
beðið fram í rökkur og skotið upp
flugeldum, en einskis orðið vísari
um hershöfðingjann. Loks komst
flokkurinn í aðalstöðvarnar. Auð-
vitað heyrðist orðrómur um enda-
lok nershöfðingjans, en ekkert
ákveðið kom í ljós.
Jæja, ég leit í síðasta sinn á
vatnslitamyndirnar og kettina og
fór svo. Og ég sendi blóm, úr
blómabúð, — eitthvert sýndardót,
sem ekkert var varið í.—
Það var ekki hlaupið að þvi að
komast til Kaspíahafsins. Alls
konar erfiðleikar, óhreinindi,
tafir, andstyggilegt fæði. Loks
komst ég þó alla leið. Ég útvegaði
bát og sjómann. Við lögðum af
stað.
Ströndin var flöt, mókenndar
auðnir, skógar-, eyðileg fjara og
hrörlegur kofi á stöku stað.
Það var að áliðnu síðdegi, sem
ég fann prímúluna mina, þá sjald-
gæfustu af allri ættinni. Veðrið
var þungbúið, — þrumur drundu
öðru hverju. Sjómaðurinn vildi
óður og uppvægur komast i burtu,
en ekkert gat komið mér af stað.
Eg hafði fundið þetta einstaka
afbrigði, heilt engi af þessum litlu
krílum. Gulrauð bar þau við
dimman bakgrunn skógarins og
gráan himininn. Einstakt.
Það er skrýtið, en þetta síódegi
lagðist gráminn á taugar mínar.
Engir fuglar sungu. Skógurinn
dökknaði stöðugt. Auk þess kross-
aði sjómaðurinn sig í sífellu og
tuldraði eitthvað fyrir munni sér.
Loks ýttum við bátnum á flot
stundu fyrir myrkur.
Við vorum ekki komnir nema
mílu vegar, þegar það skall á,
þéttur regnveggur, og síðan kom
stormurinn.
Á nokkrum mín.. var kominn
haugasjór. Eg stefndi í átt til
strandar og hélt mig rétt utan við
sefið. Til að auka á ánægjuna var
nóttin að skeila á. Eg hélt þessari
stöðu til vonar og vara og sá brátt
upprétta- netastöng í þessari
skáhöllu vindaveröld. A strönd-
inni var kofi. Eg lenti bátnum
varlega í fjörunni. Við skreidd-
umst að dyrunum og lömdum á
hurðina. Horaður fiskimaður kom
fram, og okkur tókst að lokum að
fá hann til að hleypa okkur inn.
Kofinn liktist öðrum kofum:
Troðið moldargólf, heimasmíðuð
húsgögn og eldstæði. Bakatil voru
dyr inn í annað herbergi.
Gestgjafi okkar var þróttmikill
karl og rússneskan hans hrein
eftir þvi, sem ég gat best fundið,
og mér fannst hann hefði eitt sinn
tilheyrt efri stéttunum. Eg reyndi
að vera þægilegur við hann, en
hann var fáskiptinn. Úti ýlfraði
vindurinn, hinn illi andi nætur-
innar.
Einu sinni minntist ég á bresku
hersveitirnar, því að bækistöð
þeirra hlýtur að hafa verið fáein-
ar mílur þaðan, sent við sátum. En
gestgjafi okkar varð enn fárri við
þetta umræðuefni. Allt hafði
þetta skeð fyrir hans tíma, sagði
hann mér. Þegar öllu var á botn-
inn hvolft, þá var ég útlendingur.
Líklegast var, að hann og ná-
grannar hans hefðu krækt sér í
yfirgefnar birgðir bresku sveit-
anna. Og þetta var löngu liðið. Ég
sofnaði og svaf vel.
Þegar ég vaknaði, var sólin hátt
á lofti, vatnið slétt, og sjómaður-
inn minn var að útbúa morgun-
verð. En eigandi kofans var í hinu
herberginu, ég heyrði hann raula
Iag, sem mér fannst ég einhvern-
veginn kannast við. -
Brátt kom hann inn, og nú.
þegar kominn var dagur, var
hann enn afskiptaminni. Hann
hjálpaði okkur að ýta bátnum á
flot, og ég gat fengið hann til að
þiggja einhverjar vistir f.vrir
næturgreiðann. En hann hafði
snúið aftur til kofa síns, jafnvel
áður en við ýttum frá landi. Eg
minnist þess ekki að hafa nokk-
urn tíma séð nokkurn. sem var
eins greinilega feginn að losna við
gesti sína.
Það var því enn leiðinlegra
fyrir mig, þegar ég uppgötvaði, að
ég hafði skilið myndavélina eftir
og þurfti að snúa við eftir henni.
Eg lenti og gekk upp að kofanum.
Gegnum opnar dyrnar he.vðri ég
fiskimanninn blístra i innra her-
berginu. Allt í einu vissi ég, hvert
lagið var: „Tipparery". Eg stóð
grafkyrr. Hann hlaut að hafa lært
lagið af bvesku sveitinni.
Eg gekk yfir gólfið og leit inn í
innra herhergið. Þar sat hann á
rúminu sínu. Eg leit í kringum
mig áður en hann varð mín var. Á
hrjúfum veggnum gat að líta
næg'a sönnum þess, að ég hafði
rétt fyrir mér. Þarna voru greini-
lega ensk veiðarfæri og það, sem
var enn einkennilegra, nokkrar
skissur likar þeim, sem ég
hafði séð í ibúðinni í London. Nú
sá maðurinn, að ég var þarna og
stökk á fætur. Ekki veit ég, hvor
okkar varð meira undrandi, því
að um leið og hann hre.vfði sig,
varð mér litið á tvo hluti, sem
héngu úti í horni, mjög slitna
kakístórtreyju og gullbrydda ein-
kennishúfu bresks hershöfðingja.
Hann vissi, hvað ég hafði séð og
stóð þarna ögrandi. gleiður og
hafði stungið þumalfingunum
undir reipið. sem hann hafði fyrir
belti. Hægt mynduðu veðurbitnar
varir hans bros, og í gráum aug-
unum speglaðist glettinn svipur.
sem mér fannst ég kannast við.
Þarna stóð ég, gapandi eins og
heimskingi, á meðan raðmynda-
brot féllu hvert inn í annað í huga
mér. Eg mundi dimma viðhafnar-
stofuna, þessi japönsku dvergtré.
þessa rámu siamsketti. harðlyndu
konuna, sem hafði reynt að koma
manni sínum í skilning um. að
samkvæmishlið hermennskunnar
væri þýðingarmeiri en veiðiferðir
hans. Og þegar ég mundi þetta
allt, vissi ég samstundis. hver
hann var. maðurinn fyrir framan
mig. Og skildi ástæðuna fyrir þvi.
hversvegna hann hafði kosið að
hverfa í stað þess að snúa heini.
Það var ékkert að segja. Andar-
tak stóðum við þannig. Síðan
sneri ég orðalaust aftur til báts-
ins.
Aftur ýtti ég frá landi. Bátur-
inn skreið af stað. Þá leit ég til
strandar. Þarna við vatnið stóð
þessi granni. íþróttamannslegi
maður og veifaði hendinni glað-
ega og kurteislega i kveðjuskyni.
enn einu sinni aleinn. nú horfinn
að eilifu i þá útlegð. sem hann
hafði sjálfur kosió.
Anna María Þórisdóttir þýddi.
22. TBL. VIKAN 37