Vikan - 05.07.1979, Blaðsíða 27

vanin við að elska vinnuna, ekki pening-
anna vegna heldur vinnunnar sjálfrar
vegna. Uppbygging Kína byggðist á vinnu
fólksins, þess vegna er borin mikil virðing
fyrir vinnunni.
Vinnan þýðir mikið fyrir upplifun barns-
ins á sjálfu sér. Barnið fær ekki bara hluti
til að fást við heldur tekur það þátt í nauð-
synlegri vinnu og skynjar að það sé þörf
fyrir það. Vinnunni er þannig hagað að
hún hæfir því sem barnið er fært um að
skilja hverju sinni.
Tilfinningin um að skilja allt sem er
mikilvægt í umhverfi manns er mikilvæg út
frá sálfræðilegu sjónarmiði. Það eykur
trúna á eigin getu og það veitir öryggi.
Tilfinningar eins og minnimáttarkennd
hverfa þar með næstum úr sögunni.
Starfsfólk uppeldisstofnana og
foreldrar skipta með sér ábyrgð
á þróun og heilbrigði barnanna
Á dagheimilum og leikskólum fer fram
uppeldi sem beinir barninu inn á þær
brautir að taka virkan þátt í samábyrgu
uppeldi. Það sem yfirleitt heyrir til upp-
eldisstarfs foreldra á Vesturlöndum fer
fram á stofnunum í Kína, t.d. hvað börnin
eiga að læra og taka sér fyrir hendur,
móðurmálskennsla og hugmyndafræðileg
kennsla.
Foreldrarnir eiga að umgangast börnin
þegar þeir eru úthvíldir og lausir við streitu.
Þá er möguleiki á réttum og góðum tengsl-
um milli foreldra og barna, álíta uppeldis-
fulltrúar stofnana.
Þegar kínversk böm eru um 4ra ára er
þeim skipt upp í sm'áhópa á dagheimilun-
um. 5—6 börn eru í hverjum hóp og eru
um 6 hópar á hverri deild. Á hverjum degi
hefur einn þessara hópa vissum skyldum að
gegna i sambandi við hagnýtt starf sem fer
fram á heimilinu. Börnin hjálpa uppeldis-
fulltrúunum við að taka til, sjá um leik-
föng, leggja á borð o.s.frv. Frá 5—6 ára
aldri fara börnin að hjálpa til við að þvo
upp.
Uppeldisfulltrúarnir leggja mikla áherslu
á að kenna börnunum þrjár dyggðir, líkam-
lega heilbrigði, námfýsi og vinnuhneigð.
Sameiginleg vinna og ábyrgð barna og full-
orðinna byrjar því á dagheimili og leikskóla
en hún heldur áfram í gegnun. allan grunn-
skólann og hærri skólastig.
Siðfræðilegt uppeldi í Kína miðar að því
að gera börn pólitískt meðvituð. Börnin
læra siðfræði samfélagsins í staðinn fyrir
siðfræði einkalífsins. Uppeldisfræðin er
notuð meðvitað, þ.e.a.s. það er opinbert að
hún byggir á marxísk-lenínísk-maóískri
hugsun. Meginreglur uppeldisins eru m.a.
að hjálpa börnunum til að hugsa sjálfstætt,
geta rökrætt, tala skiljanlegt mál og byggja
líf sitt á hugmyndum er koma úr raunveru-
legu lífi.
Tilgangur uppeldisins er að þróa siðgæði
barnsins, vitsmunalíf þess og líkamlega heil-
brigði og stuðla að því að þau vinni fyrir
sósíalískt ríki. Á Vesturlöndum er yfirleitt
lítið talað um hvaða hugmyndafræði liggur
til grundvallar þess sem börn læra. Eitt er
þó víst: Hún er til þótt hún sé ekki opinber
eins og í Kína.
Hópurinn veitir börnunum
grundvallaröryggi
Börnin eru þjálfuð í hóp. Þeim eru
kenndir ótal margir hlutir, m.a. að hafa
gaman af líkamlegri hreyfingu, sitja kyrr
þegar verið er að kenna þeim, borða þegar
þau borða og sofna strax þegar þau leggja
sig. Þeim er snemma kenndur sá hæfileiki
að rétta upp hönd áður en þau tala og þegja
á meðan aðrir tala. í lærdómi þeirra felst
oft að það sé betra að sýna gott fordæmi en
að tala.
Það sem veitir kínverskum börnum
grundvallaröryggi eru jafnaldrar þeirra.
Þau fá yfirleitt allt það sama og jafnaldr-
arnir, sama mat, sömu leikföng og þeim er
kennt að vera ekki að sækjast eftir hlutum
sem aðrir fá ekki. Öfund og samanburður
milli barna er hverfandi, börnin eru yfirleitt
ánægð með það sem þau fá.
Það er miklu minna lagt upp úr efnis-
kenndum hlutum í uppeldi og tilveru barna
í Kína en á Vesturlöndum. Félagslegt upp-
eldi og samneyti er talið mikilvægara efnis-
kenndum hlutum.
Uppeldi i Kína fer miklu meira fram á
stofnunum en hér tíðkast. Óróleiki og
hræðsla barna um hver á að sjá um þau ef
foreldrarnir t.d. deyja eða skilja er ekki til í
sama mæli og á Vesturlöndum. Börnin vita
að hópurinn hjálpar þeim og að þau standa
aldrei ein. Þau vita að mörgu öðru fólki en
foreldrunum þykir vænt um þau. Þau hafa
sterka samkennd með öðrum. Einstaklings-
hyggjan hefur vikið fyrir samfélagslegri
ábyrgð og félagslegu uppeldi. Hvaða álit
sem fólk kann að hafa á því getur sennilega
enginn neitað að börnin í Kína eru mun
glaðari og ánægðari með lífið og tilveruna
en börn hér á Vesturlöndum.
Byggist á greininni „Tryggheten
för kinesiska barn finns i gruppen”
eftir Solweig Ekblad.
17. tbl. Vikan 17