Vikan - 19.02.1981, Qupperneq 47

I
Saga úr daglega lífinu
— Ég vil ekki bíða iengur.
sagði ég áköf. — Ég elska þig
svo heitt að ég vil eignast barn
með þér — undireins.
indæll og þegar hann byrjaði að brosa
fannst mér hann fallegasta barn i heimi.
Ég vildi ekki trúa lækninum að hann
væri með litningagalla. Ég vissi heldur
ekki neitt um slíka galla og hlustaði
aðeins með öðru eyranu á orð læknisins.
— Hann verður aldrei eðlilegur, sagði
læknirinn. — Satt að segja væri það
bæði honum og ykkur fyrir bestu að
koma honum fyrir á viðeigandi stofnun.
Þar fær hann að þroskast að svo miklu
leyti sem þaðer hægt.
— Ég læt ekki barnið mitt frá mér,
sagði ég. — Ég get sjálf séð um hann og
hjálpað honum.
Ég áleit enn að lækninum skjátlaðist
og Svanur yrði eins og önnur börn. En
ég gat ekki logið að sjálfri mér endalaust.
Það fór ekki hjá þvi að ég yrði vör við
það meðaumkunaraugnaráð sem aðrar
mæður sendu mér þegar ég var úti með
Svan og smám saman varð ég að játa að
hann var öðruvísi en þeirra börn. Hann
var líka svo seinn til. Hann lyfti höfði
mánuði seinna en bókin mín um
meðferð ungbarna sagði til um. Hann
var næstum eins árs áður en hann gat
setið óstuddur. Og hann var rumlega
tveggja ára þegar hann fór aðganga.
Því betur sem ég sá að Svanur var
öðruvísi en önnur börn því heitar
elskaði ég hann. Og eftir því sem hann
eltist urðu brestir hans enn meira áber-
andi.
En hann þroskaðist þó dálítið með
timanum. Fjögurra ára gamall gat hann
talað þó það væri stundum dálítið erfitt
að skilja hann. Læknirinn hans sagði að
hann væri heppinn þvi hann hafði
sloppið við ýmsa aðra fæðingargalla sem
mongólítar annars hafa oft, til dæmis
hjartagalla.
Læknirinn áleit að Svanur gæti aldrei
gengið I venjulegan skóla. En hann gæti
þó lært að lesa og skrifa og jafnvel unnið
á vernduðum vinnustað.
Framför Svans gladdi mig ósegjanlega
og ég þjálfaði hann eftir beslu getu. Ég
var ekkert siður stolt af ’honum en
mæður venjulegra barna og fólk hrósaði
mér fyrir að sjá um hann upp á eigin
spýtur.
Svanur var orðinn fjögurra ára þegar
ég tók fyrst eftir því að Bjarni
skammaðist sín fyrir hann. Okkur var
boðið yfir helgi til góðra vina sem áttu
sumarbústað í nágrenni Reykjavíkur.
Flestir tóku börn sín með.
— En hvað það verður gaman fyrir
Svan að komast út fyrir borgina. sagði
ég ánægð þegar Bjarni sagði mér frá
boðinu.
— Við ættum að skilja Svan eftir hjá
afa sinum og ömmu. sagði Bjarni.
— Hvers vegna? spurði ég. — Þú
sagðir að flestir tækju börn sín með.
— Já, en þau eru öll miklu eldri en
Svanur, sagði Bjarni. — Þar að auki
veitti þér ekki af að hvila þig dálítið. Þú
gerir ekki annað en að amstra með Svan.
Þið hefðuð bæði gott af smáfríi hvort frá
öðru.
Ég samþykkti að skilja Svan eftir. En
þegar við vorum komin I sumar-
bústaðinn og hittum alla vini okkar með
börn sín sá ég eftir þvi. Svani hefði þótt
gaman að fá að leika sér við eldri börn
og þau hefðu áreiðanlega verið góð við
hann. Kannski hefðu þau leyft honum
að veiða meðsérsíli.
Eins og venjulega þegar um barnafólk
er að ræða snerist samtalið mest um
börnin. Jón og Anna sögðu stolt frá
sundafrekum dætra sinna. þær voru
þegar farnar að taka þátt I keppni.
— Svanur er líka ofboðslega hrifinn af
vatni, sagði ég. — Ég er viss um að hann
verður brátt syndur. Honum er líka vel í
skinn komið og feitum börnum gengur
betur að fljóta.
Það fór ekki hjá því að ég tæki eftir
svipnum sem kom á Bjarna. Það var eins
og hann hryllti við. Hann greip líka
fyrsta tækifæri til að draga mig úr
hópnum.
— Verðurðu si og æ að mala um
Svan? spurði hann.
— Ég tala ekkert meira um hann en
aðrar mæður um sín börn, sagði ég
þrjóskulega. — Og hvers vegna skyldi ég
ekki tala um hann? ,
— Af því að hann er ekkert til að
grobba af. sagði Bjarni reiður. — Hann
er bara misheppnaður vesalingur og
marga hryllir við honum.
Bjarni hafði ekki farið varhluta af
rauðvíninu með rnatnum og ég afsakaði
hann með því. Orð hans særðu mig
samt. En þau opnuðu líka augu mín
fyrir ýmsu sem ég hafði ekki hugsað um
fyrr, hvers vegna Bjarni skipti sér svo
lítið af Svani og hvers vegna hann vann
nú meira en nokkru sinni fyrr og vildi
næstum aldrei fara út með okkur
tveimur.
Hann skammaðist sin fyrir son sinn.
Og þess vegna hafði hann ekki viljað
hafa Svan með i sumarbústaðinn. Hann
vildi helst ekki þurfa að hafa þennan
misheppnaða son sinn fyrir augunum.
Samband okkar Bjarna versnaði að
muneftirþessa helgi.
Mér fannst Bjarni vera orðinn kald-
lyndur maður sem hugsaði bara um að
koma sér áfram og hafði enga samúð
með þeim sem ekki voru fallegir, heil-
brigðir og framgangsrikir. í rauninni
fyrirleit hann alla sem ekki voru ofan á I
tilverunni. Og nú hafði hann eignast son
sem var andstæður öllu þessu. Viðbrögð
hans voru þau að láta þennan son sinn
að mestu afskiptalausan.
Hjónaband okkar var að fara i hund-
ana. Ég hélt þó dauðahaldi í það sem
eftir var af ást okkar. Ég reyndi að
mýkja hugarfar Bjarna með því að sýna
honum enn meiri hlýju og ástúð, en
hann misskildi allt saman og spurði bara
hvort ég væri orðin kynóð. Ástalíf okkar
var líka misheppnað. það vantaði i það
réltu tilfinninguna og gaf mér lítið
annaðen beisk vonbrigði.
Við gátum heldur ekki talað saman
lengur. Mig langaði til að nálgast
Bjarna, segja honum frá daglegu lifi
mínu og heyra hann segja frá sínu. En
það var ekki hægt. Hann vildi ekki
hlusta á mig og svaraði spurningum
minum aðeins með einsatkvæðis orðum.
Hann vanrækti Svan gjörsamlega þó
Svanur reyndi að sýna á sinn barnslega
og græskulausa hátt að hann elskaði
pabba sinn.
Það kom mér því ekki á óvart þegar
Bjarni bað um skilnað. Hann hafði hitt
konu sem hæfði honum betur.4Jún var
viðskiptafræðíngur og vann við sama
fyrirtæki og hann, gáfuð og menntuð
kona I góðri stöðu. svo allt öðruvísi en
ég.
Ég vildi óska að ég hefði samþykkt
skilnaðinn án þess aðauðmýkja mig. En
ég gat þaðekki. Þó ég elskaði hann varla
lengur fylltist ég skelfingu yfir þeini
einmanaleika sem biði mín ef hann færi
frá mér. Ég var meira að segja hrædd
Fyrst skildi ég ekki af hverju
allir sem viðstgddir voru
fæðinguna urðu svona skrítnir
á svipinn. Það var ekkifyrr en
við Bjarni vorum orðin ein að
ég vissi að eitthvað var að.
Svanur var mongólíti.
um að ég hefði ekki krafta til að annast
Svan nógu vel þegar ég væri orðin ein
um ábyrgðina. Ég grátbað Bjarna um að
yfirgefa okkur ekki. Eg lagðist meira að
segja svo lágt að lýsa mig reiðubúna til
að taka því að hann ætti sér ástkonu.
bara ef hann færi ekki frá mér.
En þetta var þýðingarlaust og mér
hefði þó liðið betur hefði ég haldið stolti
mínu. Bjarni tók eigur sínar og flutti.
Hann sagði að þetta væri allt mér að
kenna. Ég hafði vanrækt hjónaband
okkar og ekki kært mig um neitt nema
son minn.
Ég féll algjörlega saman. Það var eins
og ég missti alla lífslöngun þegar ég var
orðin ein. í staðinn fyrir að berjast
leitaði ég á náðir áfengis. Ekki af því að
það gerði mig ncitt glaðari heldur af þvi
að ég gat að minnsta kosti sofið þegar ég
var orðin nógu drukkin.
Aumingja Svanur skildi ekki
livað hafði eiginlega komið fvrir
mömmu. Hann tók eftir grátköstum
mínum og reyndi að hugga mig á sinn
klaufalega hátt. Auðvitað þótti mér
vænt um ástúð hans en hún nægði ekki
til að vinna bug á þunglyndi mínu.
Daginn sem Svanur varð fyrir bíl lá ég
hálfmeðvitundarlaus I rúminu af
drykkju. En ég heyrði þó ískrið í
bremsunum og óp Svans. Ég þaut út á
götu. Þar lá hann meðvitundarlaus og
blóðugur og annar fótur hans svo undar-
lega bögglaður undir honum. Fólk
safnaðist saman í kringum hann og
ræddi slysið.
— ... hann er þroskaheftur, heyrði ég
einhvern segja. — Pabbinn er farinn að
heiman og mamman drekkur. Ástandið
á heimilinu er alveg hræðilega sorglegt.
Sem betur fer var Svanur ekki dáinn
eins og ég hélt fyrst. Hann hafði fengið
heilahristing og fótbrotnað. Hann kornst
til meðvitundar í sjúkrabilnum og reyndi
að brosa til min eins og hann vildi ekki
að mamma væri leið.
Hann lá á sjúkrahúsinu í tvo mánuði.
Ég heimsótti hann daglega og hann varð
alltaf jafnglaður þegar hann sá mig.
Samt var hann mjög ánægður með
sjúkrahúsvisl sina. Hann virtist i miklu
uppáhaldi, bæði hjá starfsfólkinu og
sjúklingunum.
Ég tók að gera mér grein fyrir að mér
fannst þægilegt að þurfa ekki sífellt að
hugsa um Svan. Ég hafði allt i einu
heilmikinn tima fyrir sjálfa ntig. lima til
að lesa, laga til I ibúðinni. dunda við
blórnin min og lima til að þvo mér um
hárið og hressa upp á útlitið.
Svanur þurfti á allri athygli minni að
halda þegar hann var heima. Þó hann
væri indæll og góður var óhemju vinna
fólgin I að sjá um hann og sinna honum.
Ég hafði lítið sem ekkert tækifæri til að
hugsa um sjálfa mig.
Eitt kvöldið var mér boðið I afmælis-
veislu til Jónu frænku minnar. Fyrst
vildi ég ekki fara. Ég hafði verið i sams
Engin kona getur lent í erfiðari
aðstöðu. Ég elskaði son minn — en
ég gat ekki annast hann. Svo varð ég
að láta hann frá mér. . . .
8. tbl. Víkan 47