Vikan - 29.04.1982, Blaðsíða 21

Vísindi
Hrein, ódýr og aðgengileg orkulind
fyrir rafmagnsframleiðslu fyrirfinnst
rétt undan ströndum Bandaríkjanna. Að
líkindum geta orkunotendur þar í landi
að fáum árum liðnum fengið raforku úr
Golfstraumnum undan ströndum
Flórída-skagans.
Hraðinn á Golfstraumnum orsakast
af þeim áhrifum sem snúningur jarðar
hefur á eðlilegt vatnsflæðið, að sumri til
er straumhraðinn 2,29 metrar á
sekúndu en 1,68 metrar á sekúndu að
vetrarlagi.
Prófessor William Mouton, sem
kennir arkitektúr við Tulaneháskólann í
NewOrleans,hefur hannað neðansjávar-
túrbínu sem getur nýtt hið stöðuga,
sterka streymi Golfstraumsins. Þessi
vatnsorkuver yrðu njörvuð með köplum
við sjávarbotninn og mun straumurinn
lenda á túrbínublöðunum. Rafaflið sem
þannig myndast í túrbínunni verður leitt
í land og hefur vart nokkur neikvæð
áhrif á vistkerfi.
Grundvallarhugmyndin er einföld en
framkvæmdin yrði mjög viðamikiðfyrir-
tæki. Orkujsörf Flórída-fylkis og hluta af
Louisiana-fylki væri mætt með
nokkrum hundruðum af túrbinum sem
hver um sig þyrfti að vera um 90 metra
löng.
Fjárfestingin virðist við fyrstu sýn
gífurleg en raunar kemur í Ijós að
neðansjávartúrbínur eru mjög skynsam-
leg fjárfesting. Viðhaldskostnaður'
verður lágur vegna þess að hægt er aði
vonir verður einhver bið á því að þær
verði áþreifanlegar. Michael Bloome
sem starfar hjá UNITAR telur að
vegna þess samstarfs milli ríkja sem
þessar hugmyndir krefjast þurfi fyrst að
leysa geysiflóknar spurningar um fjár-
magn. Jöklaraforkuver verða byggð
Neöansjá var-
túrbínur
þegar þörfin verður brýn og naegt
fjármagn fyrir hendi. Að likindum
verður þess langt að bíða, utan þess að
málin versni skyndilega að mun.
láta túrbínurnar liggja við festar í eitt ár
milli þess sem þeim er fleytt á yfirborðið
til athugunar og hreinsunar. Þá telja
hönnuðirnir að raforkan, sem
túrbínurnar framleiða, kosti heimilin
3500 krónum minna ár hvert en raforka
framleidd i dag.
Túrbínurnar hafa verið hannaðar
með tilliti til kostnaðar og afleiðingin
getur orðið sú að þær reynist ekki
einungis ódýrar fyrir þá sem kaupa
orkuna heldur jafnframt arðsamar fyrir
þá sem framleiða hana. Prófessor
Mouton segir að það kosti i dag 130—
150 milljónir króna að byggja túrbínu-
einingu sem yrði búin að borga sig upp á
fjórtán mánuðum. Til samanburðar
kostar kjarnorkuver 1000 milljónir
króna og tekur ekki að skila arði fyrir en
eftir lOár.
Á næstunni munu Mouton og félagar
hefjast handa við byggingu lítillar
útgáfu af neðansjávartúrbínu, hún
verður um 10 metra löng. Reynist hún
vel verður fyrsta túrbínan í fullri stærð
tilbúin árið 1985. Þessar tilraunir hafa
mikla þýðingu fyrir Japan og syðri hluta
Afríku þar sem sjávarstraumar eru
einnig hraðir og stöðugir.
Prófessor Mouton telur þessa mögu-
leika á orkuvirkjun sanna þá kenningu
að orkulindir heimsins fari ekki
dvínandi, mergurinn málsins sé sá að
hafa augun opin fyrir réttum aðferðum
til að nýta orkuna.
17. tbl. Vikan 21