Vikan - 20.02.1986, Blaðsíða 29
fyrr en síðasta árið mitt í London. Ég var í almennu
söngdeildinni og þar sérhæfir maður sig í allt
öðrum hlutum en í óperudeildinni. Svo fékk ég að
taka aðeins í á síðasta árinu - þá fá nokkrir söng-
nemar að prufusyngja við óperudeildina og ég
hreppti hnossið; það var meira að segja hóað í
mig tvisvar. Þá hafði röddin þróast það mikið og
tækninni fleytt fram svo ég fór að trúa því að ég
gæti kannski sungið óperusöng."
- Er þetta svona ólíkt, ljóðasöngur og óperu-
söngur
„Já, að vissu leyti. Ljóðasöngurinn er svo nak-
inn, öll smáatriði verða að vera hárnákvæm. I
óperusöngnum er maður á hinn bóginn að túlka
persónu og syngja á móti öðrum, sem eí allt annar
handleggur. Ég neita því heldur ekki að það er
afskaplega þægilegt að geta verið í búningi - ég
tala nú ekki um þegar maður er flóðlýstur! Ég
hugsa að mig hafi alltaf dreymt um það að leggja
fyrir mig óperusöng - leikhúsið hefur til að mynda
alltaf heillað mig - en framan af var röddin bara
svo pínulítil að hún hefði ekki drifið neitt í heilu
óperuhúsi. Það fór að lagast þegar ég fékk nýjan
kennara úti í London og ég var líka heppin að því
leyti að þó ég hefði verið að syngja dægurmúsík
hér heima þá hafði ég ekki skemmt röddina á því.
Ég hafði alltaf beitt röddinni nokkurn veginn rétt
og að minnsta kosti ekki eyðilagt neitt.“
- Ætli það sé algengt að dægurlagasöngvarar
eyðileggi í sér röddina?
„Já. Þeir nota ekki rétta vöðva nema í undan-
tekningartilfellum og sjaldnast rétta öndun.
Spurningin er um þennan fræga stuðning."
- Ójá. En segðu mér: hvernig finnst þér núorðið
að heyra til sjálfrar þín á til dæmis Spilverksplöt-
unum? Finnst þér röddin alveg kolómöguleg?
„Sko, í fyrsta lagi þá finnst mér alltaf óþægilegt
að heyra til sjálfrar mín eða sjá sjálfa mig á kvik-
mynd. En ef ég heyri þessar plötur núna þá hugsa
ég kannski með mér að þetta hafi nú ekki verið
svo slæmt tæknilega. Ég held að ég hafi sloppið
fyrir horn. Á Spilverksplötunum er músíkin ósköp
saklaus og sæt og ég held að það hafi einmitt verið
það sem höfðaði til fólks á sínum tíma.“
- Ætlarðu að halda áfram að syngja dægurmús-
ík nú þegar þú ert orðin fær í flestan sjó á klass-
íska sviðinu?
„Já, ég ætla að syngja hvort tveggja. Tilgangur-
inn með því að fara út að læra var nú upphaflega
ekki annar en sá að víkka mitt svið svo ég væri
fær um að syngja fleiri tegundir tónlistar. Ég held
að ég eigi mun auðveldara með að syngja dægur-
músík nú en áður því ég hef alls ekki misst fíling-
inn, ef svo má segja. Diddú heldur áfram að syngja
dægurtónlist þó Sigrún Hjálmtýsdóttir leggi fyrir
sig óperusöng."
Já, eru þær tvær ólíkar manneskjur, stöllurn-
ar?
„Það liggur við. Þær eru að minnsta kosti með
tvenns konar raddir sem þær nota á ólíkan hátt.
Ég heyrði það oft sagt, um það leyti sem ég fór
út að læra, að nú myndi ég eyðileggja í mér rödd-
ina. Þá átti fólk við að ég myndi missa dægurtil-
fínninguna en það fólk getur verið alveg óhrætt.
Nú í október og nóvember var ég til dæmis að
syngja inn á plötu með lögum Valgeirs við ljóð
Jóhannesar úr Kötlum og þegar ég fór að dusta
rykið af poppröddinni minni komst ég að því að
hún hafði ekki rykfallið neitt að ráði. Ég hélt
henni líka við úti í London en söng þá að vísu
meiri jazz en eiginlega dægurtónlist. Að vissu leyti
nýt ég forréttinda vegna þessarar fortíðar minnar
í poppinu. Ég held að það sé nefnilega erfiðara
að byrja að syngja dægurtónlist eftir að hafa farið
í gegnum klassískt nám heldur en öfugt, svo fremi
maður hafi ekki eyðilagt í sér röddina. Ég tók eftir
því að félagar mínir í skólanum áttu margir erfitt
með að syngja jazz ef þeir höfðu eingöngu klass-
íska menntun að baki. Það var eins og þeir gætu
ekki slakað á röddinni eftir að einu sinni var búið
að þjálfa hana upp. Ég, sem hafði verið alla mína
hundstíð í poppmúsík af ýmsu tagi, átti miklu
auðveldara með þet,ta.“
- Ætlaðirðu alltaf að fara út í söngnám?
„Neineinei, ég hafði aldrei ætlað mér að læra.
Pabbi var að vísu alltaf að hvetja mig til þess í
gamla daga og sagði að ég myndi sjá eftir því
seinna ef ég lærði ekki neitt. En þá fannst mér
söngnám eitthvað það asnalegasta sem til var svo
ég þráaðist við. Við vorum sjö systkinin og alltaf
syngjandi svo ég hugsa að pabba hafi fundist það
synd ef ekkert okkar nýtti sér röddina. En það er
náttúrlega ekki allt að hafa góða rödd. Ég hallast
að því að nokkur systkina minna hafi í sjálfu sér
jafngóða eða jafnvel betri rödd en ég, en þau
skortir þá eitthvað annað. Egó, til dæmis! Það er
alveg nauðsynlegt að hafa vænan slatta af því.
Og svo verður maður auðvitað líka að vera ljón!“
- Já, erþað?
„Aldeilis bráðnauðsynlegt! Heit ljósin uppi á
sviði: o, ég elska það! Eða að taka af sér sminkið!"
Og Diddú dillaði sér af hlátri. Eða kannski var
það Sigrún Hjálmtýsdóttir. Ég held raunar að þær
séu báðar á einu máli um þetta.
- Þú sagðist ekki hafa ætlað út í nám. Hvað
ætlaðirðu þá að taka þér fyrir hendur?
„Ég ætlaði í hjúkrun og svo ætlaði ég að syngja
dægurmúsík í síðum kjól á kvöldin. Somewhere
Over the Rainbow og svoleiðis lög ...“
- En hvað breytti því?
„Það var maðurinn minn tilvonandi," svaraði
Diddú í tón undirgefinnar eiginkonu. „Nei, satt
að segja vildi þetta þannig til að hann var úti í
London að læra á franskt horn og ég fór auðvitað
út til þess að heimsækja hann. Ég hafði þá fengið
nasaþefmn af söngnámi í Tónlistarskólanum hér
heima og svo fór ég í svolítið af einkatímum þarna
úti til þess að nýta tímann. Allt í einu stóð ég
frammi fyrir þvi að ákveða hvort ég ætti að hella
mér út í margra ára fullt söngnám og þá var ég
lengi efins. Maðurinn minn hvatti mig áfram á
svipuðum forsendum og pabbi hafði gert: ég myndi
aldrei fyrirgefa sjálfri mér það ef ég reyndi ekki
að minnsta kosti. En hann var þá að klára sitt nám
og á leiðinni heim svo. ..“ Diddú brosti. „Það
voru líka alls konar peningaspursmál sem drógu
úr mér kjark; maður var að velta því fyrir ser
hvort maður gæti framfleytt sjálfum sér og kannski
einhverjum öðrum af þessu ...“
Nú létu „einhverjir aðrir" allt í einu á sér
kræla. Það heyrðist hávært væl innan úr svefnher-
bergi og Diddú stökk á fætur. Innan skamms birt-
ist hún aftur með böggul í fanginu; upp úr sæng-
inni gægðist dökkhærður haus og var hættur að
gráta.
„Þetta er Salka," sagði Diddú. „Henni var farið
að leiðast, greyinu, í vöggunni sinni. Þær eru
ómögulegar, þessar vöggur; það er nefnilega ekk-
ert útsýni úr þeim. Mér skilst að fókuúnn hjá
svona smábörnum sé þannig að þau sjái best það
sem er langt frá þeim svo það er varla von að þær
Valka skemmti sér til lengdar í vöggunni."
Heita þær Salka og V alka?
„Nei, þær heita í raun og veru Salóme og Valdís
en við köllum þær Sölku og Völku. Við vorum
búin að ákveða þetta löngu áður en þær fæddust."
- Enefþettahefðunúorðiðstrákar?
„Við gerðum ráð fyrir því líka og vorum satt
að segja búin að ákveða nöfn á öll hugsanleg
afbrigði tvíbura. Ef þetta hefðu orðið tveir strákar
þá hefðu þeir verið látnir heita Hjálmtýr og Val-
geir. Nú bíðum við bara með þau nöfn þangað til
næst!“
Diddú vaggaði Sölku og tók svo upp þráðinn
þar sem frá var horfið.
„Nei, í alvöru þá voru allir mjög uppörvandi
þegar ég var að reyna að gera upp við mig hvort
ég ætti að fara út í söngnámið; það sögðu allir við
mig: „Þetta hlýtur að bjargast,“ og að lokum skildi
ég að mig myndi alltaf iðra þess ef ég léti mér
þetta úr greipum ganga. Svo ég var þarna úti í sex
ár, kostaði fyrsta árið sjálf en var svo á námslánum
hin árin fimm.“
- Hvernig gekk? Betur eða verr en þú hafðir
búist við?
„Eiginlega gekk mér betur en ég hafði þorað
að vona. Við vorum til dæmis tuttugu og sex sem
vorum tekin inn í einu en vorum ekki nema sex
sem kláruðum - eða öllu heldur sex og hálft. Hin
höfðu annaðhvort verið látin hætta eða höfðu
komist að því sjálf að þau voru ekki á réttri hillu.
Mér fannst mér yfirleitt ganga vel. Að vísu er
gangurinn í svona námi svolítið skrýtinn. Maður
er lengi á jafnsléttu og finnst ekkert gerast; svo
tekur maður allt í einu strikið upp á við og fer
eiginlega aldrei niður aftur. Ég lærði að mestu
skiptir að hafa til að bera sjálfsaga og þolinmæði
en þjösnaskapur er alveg forboðinn. Maður verður
auðvitað að leggja rækt við þetta, vera iðinn og
duglegur en ég held að ég hafi byrjað af alltof
mikilli áfergju, svo að nálgaðist þjösnaskap. Ég
var svona.„workalcoholic“ og ætlaði að taka þetta
með stæl en uppgötvaði svo eftir tvö ár að ég hafði
eiginlega ekki gert annað en að spóla í sama far-
inu. Þá hugsaði ég mitt ráð og skipti á endanum
um kennara. Nýi kennarinn, ítölsk kona, sá undi-
reins hvað var að og hjálpaði mér að leysa þau
vandamál sem ég átti við að stríða. Sfðan finnst
mér ég hafa blómstrað!"
- Ermikilvægtaðhafaréttankennara?
„Mjög mikilvægt og í sumum tilfellum getur það
skipt öllu máli. Kennarinn veitir manni upplýsing-
ar sem maður vinnur síðan úr samkvæmt eigin
hyggjuviti; þetta er samspil kennara og nemanda,
og þá skiptir gagnkvæmt traust ekki hvað minnstu
máli. Ég var mjög heppin með þennan kennara;
við féllum saman eins og flís við rass og ég vissi
það eiginlega um leið og ég sá hana: A-ha, þarna
erhún, júhú!“
- Áttu þér eitthvert markmið eða metnaðarmál
núna, annað en að fara til Italíu og læra meira?
„Ég er dálítið í hlutlausu núna, skal ég segja
þér. Mér finnst ég hafa færst svo mikið í fang -
ég er orðin kona, rnóðir!" sagði Diddú grínaktug
og leit niður á Sölku dóttur sína. „Nei, í alvöru
þá stend ég náttúrlega á tímamótum bæði sem
persóna og í mínum karríer. Italía er næsta mikil-
væga skrefið á ferlinum og það skiptir miklu að
vera vel undirbúin, en vera ekki að ana þangað
og enda svo kannski eins og álfur út úr hól. Það
verður hver mínúta að nýtast ef vel á að vera.“
Svo brosti Diddú enn.
„En auðvitað á ég mér drauma, annaðhvort
væri nú. En ég fer ekkert að gaspra um þá hér -
það væri meira en lítið hallærislegt ef þeir rættust
svoekki...“
Vikan 8. tbl. 29