Vikan - 05.03.1987, Blaðsíða 35

anna. Ég nenni bara ekki að vera að bjóða
upp á val í greinum sem enginn skráir sig
í. Markmið okkar hér í MR er að búa nem-
endur undir langskólanám og koma þeim til
eins mikils þroska og mögulegt er þessi fjög-
ur ár sem þeir dveljast hér. Ef einhver getur
sannfært mig um að betra sé betra fyrir nem-
endurna að ég breyti skólanum, all right,
þá lofa ég því að ég er tilbúinn að breyta.
En þá sönnun hef ég bara aldrei fengið.“
Menn eru ekki á eitt sáttir um þær breyt-
ingar sem gerðar voru á skólakerfmu með
lögum um grunnskóla árið 1974. Eins
greinir menn á um ágæti kerfanna tveggja
sem tíðkast í framhaldsskólunum, áfanga-
kerfisins og bekkjakerfisins. Guðni fer
ekkert í grafgötur með að hann telur
bekkjakerftð vænlegra til árangurs.
„Sjáðu til,“ segir hann, „hér áður fyrr
gengu menn í barnaskóla og fóru síðan í
gagnfræðaskóla. Þetta millistig var hollt
fyrir krakkana. Eftir að landspróftð var
lagt niður koma þau beint inn í framhalds-
skólana og ég er hræddur um að það sé
oft eins og að kasta þeim út í kalda laug,
viðbrigðin eru svo mikil. Landsprófið var
miklu markvissari undirbúningur undir
menntaskólanám en nú er. Bæði var valið
inn í deildirnar og eins var kennslan miðuð
sérstaklega við að nemendurnir færu í
menntaskóla. Eftir að landsprófið var lagt
af jókst aðsóknin að menntaskólunum gíf-
urlega. Það gefur augaleið að þegar
aðsóknin eykst svona og ekki er lengur
kennt markvisst fyrir framhaldsskólanám
þá hlýtur að slakna á. Gallinn við skóla-
kerfið í dag er að kröfurnar eru ekki nógu
miklar og það á bæði við um grunnskóla-
stigið og framhaldsskólastigið. Við höfum
orðið einna mest varir við að undirbúningi
í íslensku, sérstaklega í málfræði, sé ábóta-
vant. Þetta gerir svo aftur erfiðara fyrir um
aðra málakennslu því nemendurnir hafa
ekki lengur sama málfræðiskilning og eftir
þennan stífa undirbúning í landsprófsdeild-
inni. Það verður að segjast eins og er að
íjölgunin, sem orðið hefur, liggur frekar í
neðri kantinum. Það ber meira á því að
menn ráði ekki við námið og brottfallið
hér er miklu meira en meðan landsprófið
var. Ég tel líka að undirbúningur undir
háskólanám, sem er og á að vera erfitt
nám, sé ekki lengur sambærilegur við það
sem hann var. Brottfallið í Háskóla íslands
bendir eindregið til að þar komi inn mikill
fjöldi fólks sem hvorki hefur getu né áhuga
Það erfrumskilyrði
að framhaldsskól-
arnir viti hvernig
nemendum þeirra
reiðir af.
á að stunda háskólanám. í þessu sambandi
má benda á nýútkomna skýrslu OECD um
skólamál á íslandi. Ég segi nú ekki að þeir
hafi fundið púðrið, þessir ágætu menn sem
að henni stóðu. En þar er bent réttilega á
þá staðreynd að brottfallið í Háskóla ís-
lands sé fimmtíu prósent. Gallinn er bara
sá að þar er ekki minnst einu orði á ástæð-
urnar. Ég hef haldið því fram að núorðið
sé þriðju einkunnar maðurinn ekki fær um
að stunda háskólanám. Maður verður samt
sem áður alltaf að skoða hvernig þær ein-
kunnir eru samsettar. Maður sem hefur þó
sýnt að hann getur lært eitthvað svo bita-
stætt sé en fær þriðju einkunn í meðaltal
hér hjá okkur getur alveg verið fær í há-
skólanám ef hann er með góðar einkunnir
í einu eða fleiri fögum, jafnvel þó hann sé
firna lélegur í öðrum fögum. Það eru hinir
sem eru alltaf lafandi á fimmunni og aldrei
hafa fengið neinn undirbúning í neinu til
að geta staðið sig sem ég á við í þessu sam-
bandi.
Ég er á því að bekkjakerfíð sé betra
kerfi. í fyrsta lagi er mörgum mikill félags-
legur styrkur i þeirri heild sem skapast í
bekk en meginatriðið er að við lok náms i
hverri grein er haldið viðamikið yfirlits-
próf, þriggja til fjögurra klukkustunda, í
námsefni tveggja eða fleiri ára. Þessi yfirlits-
próf voru og eru kölluð stúdentspróf. í
áfangakerfinu eru tekin styttri próf, einn
til einn og hálfur tími, í lok hvers misseris.
Þessi próf gefa fólki punkta. Stúdentsprófi
telst svo lokið þegar menn hafa náð
ákveðnum punktafjölda. Þetta atriði skilur
að mínu viti á milli kerfanna. Samkvæmt
þessari skilgreiningu taka menn aldrei stúd-
entspróf í áfangakerfi. Þessi skóli hefur
alltaf haft það hlutverk að undirbúa menn
undir háskólanám. Það er þjálfunaratriði
að hafa í höfðinu mikið af þekkingu og
staðreyndum og þurfa að standa skil á því
á ákveðnum stað og tíma. Þannig er prófað
í Háskóla íslands. En nú eru ekki til neinar
tölfræðilegar upplýsingar um hvernig nem-
endur úr hinum ýmsu skólum standa sig
þegar komið er í Háskólann. Einu sinni
voru okkur látnar i té tölur um hvernig
nemendur úr hinum ýmsu skólum stóðu sig
í Háskóla íslands. Það olli miklu fjaðrafoki
og látum og hefur ekki verið gert síðan.
Við störfum eiginlega í hálfgerðu tóma-
rúmi. Við vitum ekkert hvernig nemendum
okkar vegnar. Það hefur alltaf vantað það
sem maður kallar „feed back“ frá Háskól-
anum. Það er frumskilyrði að framhalds-
skólarnir viti hvernig nemendum þeirra
reiðir af. Við verðum að vita hverju við
eigum að breyta eða bæta. Afangakerfið
er búið að vera í gangi síðan 1970 og það
eru sex ár síðan við fengum þessar tölur frá
Háskólanum. Það hlýtur að vera hægt að
gera einhvern samanburð. Við lifum nú
einu sinni á tölvuöld og eftir því sem ég
best veit er Háskóli íslands ágætlega tölvu-
væddur. Þetta hef ég verið að tauta um i
sautján ár en fyrir daufum eyrum. Einu
sinni fékk ég viðbrögð. Þá hringdi til mín
háskólakennari í ákveðnu fagi, þar sem
honum rann blóðið til skyldunnar, og tjáði
mér að fyrsta árs nemendur í þessu fagi
væru ískyggilega aftarlega á merinni. Eg
rauk til og endurskipulagði námið í við-
komandi deild. Það leið ekki nema rúmt
ár, þá voru nemendur í þessari grein komn-
ir fram á háls á skepnunni.“
Guðni hefur alltaf haft orð á sér fyrir að
vera góður kennari og hafa lag á að vekja
áhuga nemenda á náminu. En hann gerir
lika miklar kröfur til þeirra. Það kemur
enginn oftar en einu sinni ólesinn í tíma
hjá Guðna^og séu einkunnirnar ekki réttu
megin við rauða strikið má viðkomandi búa
sig undir að verða tekinn „inn á teppi“ hjá
rektor og fá þar yfirhalningu með tilheyr-
andi skömmum og stóryrðum.
En hvernig nemandi var hann sjálfur?
„Ég var svona meðalskussi.“
- Meðalskussi? (A dauða mínum átti ég
von en ekki þessu svari.)
„Já, meðalskussi, ekki mikið meira. Ég
komst ekki inn i þennan skóla á inntöku-
prófi þrettán ára gamall. Þá var skólinn
tvískiptur, gagnfræðadeild og framhalds-
deild. Ég var ekki einn af þeim tuttugu og
10. TBL VIKAN 35