Vikan - 21.01.1988, Blaðsíða 14

ópu líklega frá því um miðja 17.
öldina og líklega hefur kaffi-
drykkja breiðst út um Evrópu
frá Vín í Austurríki, en þarlendir
kynntust kaffinu af Tyrkjum.
Sagan segir að fyrir nokkur
hundruð árum hafl arabískur
kaupmaður verið á ferð í Eþíóp-
íu og var honum boðinn heitur
drykkur við bál eitt; þessi drykk-
ur var kaffl. Arabanum fannst
hann hressast allur við drykkinn
og líkaði vel áhrifin sem hann
veitti -svo vel að hann tók með
sér nokkrar kaffiplöntur til
heimalandsins og aðrir Arabar
voru ekki lengi að komast á
bragðið, enda eru þeir þekktir
sem miklir kaffidrykkjumenn.
Arabískir kaupmenn hafa það
fyrir sið að bjóða viðskiptavin-
um sínum upp á kaffibolla og
þykir dónaskapur að neita því
kostaboði. En arabískt kaffi er
ekki alveg eins og kaffið sem við
drekkum hér og því dálítil
þrekraun að koma niður fyrsta
kaffibollanum. Kaffið er sérlega
fínmalað og það yfirleitt bragð-
bætt með múskati. Þegar ar-
abískt kaffi er lagað þá er það
sett í lítinn pott eða könnu
ásamt ffemur litlu magni af
vatni og þetta síðan soðið
saman. Sykri er blandað út í
soðninguna og útkoman er afar
þykkur og bragðmikill kaffi-
drykkur sem drukkinn er úr
pínulitlum bollum sem einna
helst minna á eggjabikara — og
fyrir óvana er ágætt að bollarnir
eru ekki stærri, en því oftar sem
arabískt kaffi er drukkið því
betra er það.
Tyrkir höfðu Vínarborg á
valdi sínu á árunum í kringum
1680 og þá kynntust borgarbú-
ar kaffidrykkju. Að vísu héldu
þeir í fyrstu að kafifibaunirnar
væru kameldýraspörð og eng-
inn vildi þessar svörtu baunir,
en Austurríkismaður sem þekkti
vel til Tyrklands vissi betur og
þegar tókst að hrekja Tyrkina á
brott þá hirti hann kaffisekkina
þeirra og opnaði kaffihús. Síðan
hefúr verið talað um hann sem
upphafsmann kafifihúsamenn-
ingar Vínarborgar. Til Norður-
14 VIKAN
- notalegur vinur
í kuldnnum
landanna er talið að kafifið hafi
borist einhvern tíma á árunum
1645-1725 en eins og fyrr seg-
ir varð það ekki vinsælt fyrr en
um 1800.
Kaffi í stað brennivíns
Þá var áfengisneysla íbúa
Norðursins orðin veruleg og til
vandræða. Kirkjan hóf þá her-
ferð og hvatti fólk til að drekka
kaffi í stað áfengis, þannig að
segja má að það sé vegna kirkj-
unnar — og án efa hefur lofitslag-
ið haft sitt að segja - sem kaffið
hefur orðið þjóðardrykkur
Norðurlanda. Guðhræddir
Norðurlandabúar fóru að sjálf-
sögðu að fyrirmælum kirkjunn-
ar en áttu erfitt með að segja al-
veg skilið við brennivínið. Á
Jótlandi tóku menn það til ráðs
að setja tíeyring á botninn á
kaffibolla og helltu kaffi út í þar
til ekki sást í eyrinn lengur, síð-
an helltu þeir brennivíni í þar til
kaffið varð nógu ljóst til að
grillti í tíeyringinn og þá var
kafifið orðið eins og þeir vildu
hafa það. En til að vera alveg
vissir um að kirkjunnar menn
kæmust ekki á snoðir um uppá-
tækið þá settu þeir jafhvel þeytt-
an rjóma yfir því þá var ekki
nokkur leið að finna lyktina af
brennivíninu!

Þú velur kaffibaunimar og Sigmundur í Te og kafflbúðinnl malar
þær fyrir þig.
Nýmalað
Kaffidrykkir birtast semsagt í
ýmsum myndum en þar með er
ekki sagan sögð því nokkrar
mismunandi gerðir eru til af
kaffibaunum og síðan fer það
eftir því hvort þær eru riiikið
eða lítið brenndar hvernig kafif-
ið bragðast. Yfirleitt er kaffi selt
innpakkað hér á landi og menn
verða að þekkja tegundirnar tii
að fá það kafifi sem þeir kjósa.
Flestir hafa þurft að læra af
reynslunni og prófað margar
kalfitegundir áður en þeir fúndu
þá sem þeim líkaði. Einu sinni
var hægt að láta maia baunir fýr-
ir sig í verslunum og fá þá kaffi
sem var raunverulega nýmalað,
en ekki bara nýmalað, eins og
skrifað er á suma kaffipakkana.
Þó er ein verslun í borginni þar
sem þetta er hægt ennþá: Te og
kafifibúðin á Laugavegi 24. Þar
eru tvær forláta kaffikvarnir sem
eigandinn snurfúsaði til þannig
að þær eru eins og nýjar og í
þeim er hægt að fá malaðar þær
kafifibaunir sem maður hefúr
valið sér. Úr nokkrum gerðum
er að velja, t.d. Mokka og Old
Java sem eru kaffitegundir frá
Indónesíu og þegar hellt er upp
á þessar gerðir fæst „mýkra“
kaffi en það seni lagað er úr
Kenya, Columbia eða Santos
kaffi. Einnig er hægt að fá þarna
kaffigull sem er sérstök blanda
verslunarinnar. Líklega er hægt
að fá allar þessar gerðir, nema
þá síðasttöldu, í pökkum í mat-
vöruverslunum en það er óneit-
anlega dálítið skemmtilegra að
fá að skoða og lykta af ómöluð-
um baununum og velja þá teg-
und sem ilmar best.
Kaffið gott -
en óhollt?
Margir halda því fram að kafif-
ið sé óhollt og því til sönnunar
var börnum yfirleitt bannað að
drekka kaffi: „Þá hættirðu að
vaxa“, var sagt við börnin. Þó
voru alltaf til góðhjartaðar gaml-
ar konur sem leyfðu okkur
krökkunum að fá sætt kaffi í
glasi sem út í var sett mikil
mjólk og síðan var kringlum eða
tvíbökum dýft út í. Að minnsta
kosti ætlum við ekkert að