Vikan - 04.05.1989, Qupperneq 66

TEXTI OG LJÓSM.:
BJÖRN HRÓARSSON JARÐFRÆÐINGUR
Islensk straumvötn hafa tekið fjöl-
mörg mannslíf á þessari öld þegar
jeppabifreiðar hafa orðið ánum að
bráð. Aldrei líður svo sumar að ein-
hverjum bílstjóranum verði ekki á í mess-
unni og straumvatnið taki af honum öll
völd í baráttu hans við að ná bakkanum
hinum megin. Stundum eru líka börn í
aftursætinu.
Góð regla er að aka aldrei út í straum-
vatn fyrr en ökumaðurinn hefur sjálfiir
vaðið yfir og til baka aftur og kannað botn-
inn eða þá að hann hafi séð annan bíl aka
yflr ána skömmu áður.
Athuga verður straumstyrkleikann og
hvort botninn er laus, en fari það saman er
hætta á að það grafi undan og ef þú sérð
brotna á steini undir vatnsyfirborðinu, þá
veistu að steinninn liggur aðeins ofar. Ef
áin er úfin má búast við að hún sé grýtt í
botninn en ef lygnur eru í ánni má búast
við sandbleytum. En sandbleyta auk mikils
straumþunga eru tvær helstu hættur
þeirra sem yfir ár aka.
Góð regla er að vera ætíð í samfloti yfir
straumvötn og aldrei á að leggja út í á sem
ekki er væð. í hverjum fjallabíl eiga að
vera vöðlur og járnkarl og ef menn komast
ekki yfir ána í vöðlunum með aðstoð járn-
karlsins kemst bíllinn það ekki heldur,
hversu mikla trú sem bílstjórinn hefur á
upphækkunum eða stórum dekkjum.
Best er að aka undan straumnum
skáhalt, sérstaklega ef um þungan straum
er að ræða. Aki maður á móti straumnum
þá grefur áin ffekar undan dekkjunum við
spyrnuna og þá er mótstaðan meiri fyrir
bílinn. Best er að aka þannig undan
straumnum að straumurinn komi á aftur-
hornið á bílnum. Þannig er bíllinn stöð-
ugri og landtakan hinum megin verður ör-
uggari því straumurinn hjálpar til. Einnig
eru minni líkur á að fá vatn inn á vélina
þegar ekið er undan straumi.
Jökulvötn hafa ríka tilhneigingu til að
breyta sér og það vað sem var ágætt í gær
getur verið ófáert í dag þó svo að allt sýnist
vera í lagi á yfirborðinu og þú hafir farið
þar um í gær. í þessum tilfellum sem öðr-
um eiga menn að vaða ána og kanna málin.
Ef komið er seinni hluta dags að ein-
hverri jökulánni og vaðið sýnist tæpt og
erfitt reynist að vaða hana, þá á hiklaust að
bíða til morguns. Eftir nóttina minnkar
verulega í flestum jökulám. Seinni hluta
dags, á kvöldin og næturnar eykst aftur á
móti vatnsmagnið í þeim, vegna sólbráðar.
Fyrsta, önnur og þriðja regla er þó að
fara varlega og treysta hvorki sjálfum sér
né bílnum of vel. □
ÚTIVERA
64 VIKAN 9.TBL. 1989