Vikan - 08.02.1990, Qupperneq 16

VIÐTALIÐ
en það hefur þó orðið raunin því þessi ytri
árangur hefur ekki orðið fóiki andleg lyfti-
stöng. Við stríðum enn við sömu erfiðleika
og við gerðum fyrir mörgum öldum. Það
er enn fátækt, enn hræðilegt ofbeldi, enn
hleypidómar, enn óskaplega mikili
ójöfnuður og efhahagsstefhur eru kolvit-
lausar."
Himinn og jörð
„Við sjáum einnig að Móðir Jörð er orð-
in mjög þreytt og mannfólkið ekki síður
og ég held einfaidlega að við getum ekki
lifað því iífí áfram sem hefur verið að þró-
ast á síðustu áratugum. Við verðum að iifa
lífí sem reiknar með því að við séum and-
legar verur.
Nú eru vísindin að vinna að því að
reikna út forsendur og sannanir fyrir lífi að
loknu þessu og ég er þeirrar skoðunar að
ef hægt væri að sanna slíkt líf yrði alveg ör-
ugglega breyting. Um leið og rennur upp
fyrir fólki að það þarf að taka afleiðingun-
um af sjálfu sér erum við hreinlega svo
eigingjörn að við viljum af tvennu illu
velja betri leiðina en þá verri.
Það ranga ferli hefur þróast að fólk
bregst við hvert öðru án þess að reikna
með áframhaldi og þá reiknar maður held-
ur ekki með afleiðingum af gerðum sínum
og reikni maður ekki með þeim er ekki
hægt að vænta þess að fólk breyti á neinn
þann hátt að það sé ávinningur fyrir þá
sem eru í kringum viðkomandi.
Þjófur veit að hann getur lent í vand-
ræðum ef upp um hann kemst en maður
sem hugsar rangt getur komist upp með
rangar athafhir og rangar hugsanir allt of
fengi og jafhvel allt lífið ef hann ekki tekur
sjálfur í taumana því hann er sitt eigið
varnarkerfi. Hann er sitt yfirvald og í raun
og veru á hver og einn að gæta þess að fara
ekki of langt í ranga átt. Þetta þarf fólk að
hafa í huga.“
Áttu þá við að það komi að synda-
gjöldum, ef ekki í þessu lífi þá í fram-
haldslífinu?
„Ég er ekki í nokkrum vafa um það.
Hver einasta persóna verður að taka af-
leiðingunum af því lífi sem hún kýs að lifa.
Það er mikilvægt að fólk átti sig á þessu og
ég tel alfa hugsun um meira líf vera mjög
holla. Hún virkar sem bremsa á ranga
breytni."
Guð á margan gimstein
„Sú þróun sem átt hefur sér stað í trú-
málum og það að geta hitt 10-11 ára börn
sem ekki kunna faðirvorið finnst mér
skelfileg. Mér skilst einnig að öll kennsla í
kristnum fræðum sé hverfandi í skólakerf-
inu en fólk má ekki vera svo gagntekið af
því að koma sér áfram að það gleymi að
rækta þennan þátt í barnssálinni. Trúin er
kjölfesta sem gefur barni öryggi og opnar
hug þess í átt til andlegra verðmæta. Ef
barn veit ekki hvað bænin er þá er eitt-
hvað mikið að.
Ég held líka að þegar kemur að þeim
augnablikum í lífi okkar að okkur finnast
öll sund vera að lokast þá sé ekki lítið at-
riði að hafa trú og traust á Guði og hæfni
og getu til að beita bæninni."
Strákar sem fermdust í fyrra
„Ef við skoðum ungt fólk í dag þá er ég
kannski ekki að segja nýjan hlut þegar ég
segi að ekki sé unglingavandamál fyrir
hendi í eiginlegum skilningi heldur for-
eldravandamál. Ég veit að þjóðfélagið er
þannig uppbyggt á íslandi að fólk þarf að
leggja mikið á sig til að hafa ofan í sig og á
en ég sé líka vel að við gerum umframkröf-
ur um óþarfa lúxus sem vitanlega er á
kostnað einhvers. Til að vinna fyrir því fé
sem þarf til þessara hluta, sem við í raun
og veru þurfum ekki á að halda, erum við
kannski að vanrækja barnssálina.
Það er ekki nóg að við séum að kaupa
falleg föt eða byggja stór hús ef við kenn-
um ekki barninu okkar að bera virðingu
fýrir lífinu. Það er til að mynda alls ekki
hentugt kerfi að neyða fólk til að eignast
þak yfir höfuðið, hvort sem það er á kostn-
að þess sjálfs og heilsu þess eða barnanna.
Við erum alltaf að
ákveða hvernig Guð
á að starfa.
Það er afskaplega
eðlilegt að finna
lágnætti og
lífsfirringu í sér.
Það þarf annað fyrirkomulag sem auðveld-
ar okkur að hafa húsaskjól svo við höfum
meiri tíma til hvíldar. Manneskja, sem er
alltaf þreytt, á mjög lítið að gefa öðrum,
hvort sem það eru börnin hennar eða ann-
að fólk.
Svo er fólk að reyna að komast undan
þreytunni og spennunni með blekkingum,
því í hverju felst slökunin? Hún felst í
áfengisdrykkju og lyfjaneyslu. Börnin
kynnast þreyttum foreldrum sem eru að
deyfa sig með áfengi frá sínu ytra lífi og
allri þeirri spennu sem því fylgir, af því
þeir eygja enga leið út. Vandamálin byrja
þannig ekki á götunni. Þau byrja inni á
heimilinu og fólk sem ætlar að byggja
börnum sínum betra líf verður að gera á-
kveðnar siðferðislegar kröfur til sjálfs sín.
Það væri miklu hollara fyrir börnin að fá
minna af veraldlegum gæðum en meira af
foreldrum sínum — í jafnvægi og sátt við
lífið. Börnum getur þótt mjög notalegt að
láta segja nei við sig, þau finna væntum-
þykju í gegnum neitunina. Það er ekki
ókostur að aga barnið sitt og ábyrgðin á
barninu liggur fyrst og fremst í breytni for-
eldranna sjálfra, ekki hvað öðrum finnst.
Hins ber að gæta að kristin trú hentar ekki
öllum og við megum ekki fordæma búdd-
isma eða önnur trúarbrögð því það held
ég að séu ólíkar leiðir að sama marki.“
Fyrirmyndarfólk?
„Svo eru aðrar fýrirmyndir en foreldr-
arnir því við eigum þess kost núna að
fýlgjast mjög grannt með málum og ég get
ekki séð að það sé traustvekjandi að menn,
sem eiga að vera áhrifavaldar þjóðar
sinnar, geti ekki sýnt stillingu. Börnin
horfa á þessa menn missa tök á hugsun
sinni og þá er ekki von á góðu því þeim
finnst þau hljóti að geta látið eins og þeim
sýnist líka.
Stjórnmálamenn verða að hafa í huga að
þeir eru fyrirmyndir, beint eða óbeint, þó
það verði aldrei sannað í hverju það liggur
nákvæmlega. Mér finnst því að þeir verði
að vanda sig þegar þeir koma ffam þar sem
hvert einasta heimili á aðgang að þeim.“
Hefur mannúðin gleymst?
„Skólakerfið má heldur ekki gleyma að
við erum andlegar verur og það er afskap-
lega lítið gagn að því að koma út í lífið,
stútfullur af áunninni þekkingu til að auð-
velda okkur að fá stöður og tækifæri á
sama tíma og skólakerfið kemst upp með
að halda ffá öllu því sem varðar mannkær-
leika, mannúð og tilfinningar fólks hvers
til annars. Hvernig eiga börnin svo að lifa
sjálf sig af svo vel fari í samfélagi við annað
fólk?
Þarna þarf skólakerfið að breyta um
stefnu og leggja svolitla vinnu í það mann-
eskjulega, sem yrðu þá kannski ekki tekin
nein próf í heldur væri hluti af þjálfún sem
börnin fengju svo þau kæmu ekki eins og
kjánar út í lífið. Þegar þau svo rekast á
veggi og kynnast lágkúru sem getur þrifist
í mannlegu eðli; svo sem afbrýði og
höffiun, að þau hrynji þá ekki saman og
bíði hnekki af og þurfi kannski að lenda í
þeirri stöðu að verða undir af þeim ástæð-
um, ef maður tekur gróf dæmi.
Skólakerfið á ekki að koma í stað for-
eldra en það á að geta mætt þeim börnum
sem ekki fá þessa kennslu og aðhlynningu
heima fyrir og stutt hin sem kannski fá
hana í einhverri mynd.“
Eiga kost á því
að hrasa ofurlítið
„Ef ung manneskja, sem búin er að
leggja mikið á sig í skóla, uppgötvar að
hún er á einhvern hátt ófýrirgefanleg og er
hafnað þá velur viðkomandi oft leið eitur-
lyfja og áfengis út úr þeim sársauka. Hún
velur líka leið rangra hugsana, fyllist bit-
urð og neikvæðni sem ekki er líldeg til að
auðvelda henni að reyna affur. Þá er hafin
andleg stöðnun og mér finnst skólakerfið
vera komið á tíma með að endurskoða hjá
sér að þessu leyti og tel að heimspeki-
kennsla og kristin fræði gætu gert mikið
gagn nú á tímum. Ég er hrædd um að það
sé mikið tjón fyrir þjóðarsálina að afhema
kristinffæðikennslu."
Nú segir þú að kirkjan sé ekki
hlynnt því fólki sem er að vinna að
dulrænum málum en talar sjálf mikið
um kristna trú og bænina.
16 VIKAN 3. TBL. 1990