Vikan - 15.12.1949, Qupperneq 9

Jólablað Vikunnar 1949
9
Hu ní í íu.
Eftir Guðlaugu Benediktsdóttur.
Þetta var þriðji dagurinn, sem ég lá í
xúminu með hita. Mamma gat ekki sinnt
mér, eins rækilega og hún vildi, svo hún
taldi ráðlegast að fá hana Ljótunni gömlu
vökukonu til að stunda mig á meðan þessi
lasleiki væri að ganga yfir.
Mig langaði ekki beinlínis að fá hana
Ljótunni gömlu til að vera hjá mér, en
þetta var nú samt fastráðið. Reyndar varð
ég að játa það, að hún Ljótunn var alltaf
svolítið leyndardómsfull og æfintýraleg,
fyrir mínum sjónum, og einhvernveginn
fannst mér það hálfgerður virðingarauki,
að þessi gamla, reynda kona, sem hafði
stundað svo marga sjúka um dagana,
skyldi nú eiga að vera hjá mér.
Ljótunn kom í rökkrinu um kvöldið.
Ég heyrði að mamma var að tala við
hana frammi á ganginum, á meðan hún
fór úr kápunni og skipti um skó.
„Ónei, ekki mikið veik,“ sagði mamma.
„En ég gat bara ekki sinnt henni eins og
hún þráir, af því ég er að byrja í haust-
önnum, og þar sem þú varst hvergi ráðin
þessa stundina, Ljótunn mín, þá datt okk-
ur þetta í hug.“
„Já, já, mikil undur,“ sagði Ljótunn,
og mamma opnaði hurðina.
Það var kveikt á litla rafmagnsborð-
la.mpanum, og allir hestarnir, sem eltu
hver annan hringinn í kring á skermin-
um, komu greinilega í ljós.
Ljótunn rétti mér litlu, æðaberu hönd-
ina, og heilsaði með lágum, hlýjum róm.
„Ég held þetta líði fljótt úr henni,“
sagði hún við mömmu. „Augun hennar
eru svo skýrleg og heilbrigðisleg.“
Mamma brosti við, og sagðist vona það.
Nú væri ég líka í góðum höndum. Síðan
fór hún fram.
Ljótunn settist niður, og tók fram
prjónana sína.
„Þykir þér annars verra að ég prjóni?“
Nei, nei, mér var sama.
Einhvernveginn fannst mér Ljótunni
vera ofaukið þarna inni hjá mér. Herberg-
ið varð allt í einu svo undarlega þröngt
og lítið, eins og margir fleiri en þessi
litla, góðlega kona, hefðu komið þarna
inn, í fylgd með henni. Það fylltist líka
allt af þessari sérkennilegu lykt, sem allt-
af lagði áf fötunum hennar Ljótunnar.
Ég mundi að ég hafði heyrt einhvern
segja, að kerlingin hefði heila lyfjabúð
í fötunum sínum, og nú þurfti mér endi-
lega að detta þetta í hug. Ég óskaði þess
með sjálfri mér, að hún væri betur komin
heim til sín með sína lyfjabúð.
Ljótunn tók gleraugun af sér, og fægði
þau með litlum, mjúkum klút, sem hún
tók úr töskunni sinni. Síðan setti hún þau
aftur á sig, með hægð og vandvirkni, og
leit á mig. Það var í senn bæði festa og
ró í svipnum, og blá, blíðleg augun, vöktu
hlýju í brjósti mér til hennar, sem ávallt
hefur haldizt síðan.
„Þú skalt láta mig vita, Dóra mín, ef ég
get gert þér eitthvað til þægðar,“ sagði
Ljótunn, um leið og hún fór að prjóna.
Við komu þessarar konu, hætti ég að
hugsa um, hvenær mamma myndi geta
komið til mín næst, og hvað lengi hún
myndi geta setið hjá mér. í stað þess fór
ég að virða Ljótunni fyrir mér. Engin
smá hrukka í þreyttu andliti hennar fór
fram hjá eftirtekt minni, og þunna, hæru-
skotna hárið, — en hvað mér fannst það
gefa þessu litla konuandlitir mikinn svip.
Það vaknaði allt í einu upp fyrir mér, að
Ljótunn myndi eiga sína sögu, og sín
leyndarmál. Og nú greip mig svo sterk
löngun, að vita allt um Ljótunni, að ég
gat varla stillt mig, að segja henni strax
fyrirvaralaust, um hvað ég var að hugsa.
En ég vildi þó ekki tapa virðingu hennar,
og reyndi að hugsa málið betur.
„Ósköp ertu þögul, Dóra mín,“ sagði
Ljótunn eftir alllanga þögn. „Þér er alveg
óhætt að tala við mig svolitla ögn, ef þig
langar til. Ég er viss um að þú verður orð-
in jafngóð eftir tvo þrjá daga.“
„Leiðist þér ekki að vera alltaf að
hjúkra einhverjum, sem eru veikir,“
áræddi ég að segja.
„Ónei,“ tautaði Ljótunn. „Þetta er mitt
starf, barnið gott, og ég kann því vel. Það
eru nokkurskonar sárabætur fyrir mig,
þannig er nú það. — Ljótunn rýndi niður
í prjónana eins og hún hefði gert einhverja
vitleysu allt í einu.
„Myndi þér líða illa, ef þú gætir ekki
séð um sjúka?“
Ljótunn leit upp og hvessti á mig augun.
„Þú ert nú full ung til þess að hægt sé
að tala við þig um það,“ sagði hún. — „En
það eru alltaf nokkuð misjöfn áhrif, bæði
frá börnum og fullorðnum.“
„Ég segi aldrei frá því sem er leyndar-
mál,“ skaut ég inn í.
Aftur leit Ljótunn upp. — „Það er fal-
legt að vera orðvar,“ sagði hún blíðlega.
Nú varð löng þögn. Ég óskaði þess inni-
lega, að mér hugkvæmdist eitthvað til að
segja, og áður en ég vissi af kom spum-
ingin: — „Ert þú raunamanneskja, Ljót-
unn?“
Ljótunn virti mig fyrir sér annars hug-
ar. „Það telst nú ekki,“ sagði hún loks.
„Það eru svo býsna margir, sem eiga um
sárt að binda. Já, Guð veit það, að marg-
ur á bágt, einnig þeir, sem aldrei kvarta,
og bera harm sinn í hljóði.“
„Þekkirðu margt slíkt fólk, Ljótunn?“
„Ekki kanske marga, en nógu marga.
Menn sjá margt og kynnast mörgu á langri
æfi. Þó held ég að hann Sigurður á Bakk-
anum, hafi liðið meira en aðrir, sem ég
hef þekkt.“
„Hann Sttgurður. — V'iltu segja mér
af því Ljótunn, ég skal aldrei segja það
nokkrum manni.“
Ljótunn þagði um stund. — „Það er
lífsreynsla óhamingjusams manns,“ sagði
hún loksins. „Annars er það engin barna-
saga, Dóra mín, en þú ert reyndar farin
að vaxa, og sjá lífið eins og það er.“
Ég horfði hugfangin á Ljótunni. Það
var von að þeir sjúku þráðu að hafa hana
hjá sér.
„Það þótti engin sæmd fyrir Ásu, þessa
fallegu og myndarlegu stúlku, þegar hún
giftist Þorvarði á Bakkanum. En þau voru
foreldrar Sigurðar. Tvisvar hafði Þorvarð-
ur komist undir manna hendur fyrir
þjófnað, og sumir sögðu að hann gengi
með stelsýki. Hvort svo var, dæmi ég ekki
um, en þetta var maðurinn, sem Ása gekk
viljug að eiga, og við það sat. Hann hnupl-
ar öllu, sem hann sér sér fært, sagði fólk-
ið. — Inn í þetta andrúmsloft fæddist
Sigurður sonur þeirra, og bæði mér og
öðrum var það huggun að sjá, hvað hann
líktist móður sinni. Andlitsfallið var gjör-
samlega eins, og öllum fannst að hún gæti
verið róleg hans vegna.
Eins og þú veizt, Dóra mín, þá er hann
Sigurður dáinn. Ég var yfir honum sein-
ustu sex vikurnar, og þá komst ég að
mörgu um hann, og hans hag, sem ég
vissi ekki áður. Hann fór saddur lífdag-
anna hann Sigurður, þó hann yrði ekki
gamall. Þú veizt að hann giftist henni
Guðrúnu, dóttur Gunnars í Miklubraut, og
fyrir vikið var hún rekin arflaus að heim-
an. Gunnar gamli í Miklubraut lét sér það
um munn fara, að hann vildi ógjarnan láta
þjófsorminn á Bakkanum fá hana dóttur
sína, alveg þegjandi og hljóðalaust.
Ýmsir stóðu með eða mót, en þó hafa
líklega flestir verið með Gunnari gamla.
Einhvern veginn var þetta nú svona með
Sigurð, að hann var óheppinn í mörgu, og
virtist oft verða æði erfitt fyrir, þó menn
vildu honum vel. — En nú er Sigurður
dáinn. — Guð blessi sál hans.“
Ég horfði á Ljótunni, hvað skyldi hún
segja mér næst?
„Ég held,“ hélt Ljótunn áfram, „að
hann Gunnar gamli, sé allt of strangur
við hana dóttur sína. Jafnvel síðan hún
varð ekkja, vill hann ekkert af henni vita.
Karlinn tönnlast á því, að allt hefði verið
fyrirgefanlegt, ef hún hefði ekki átt dreng-
inn. Hann getur ekki hugsað sér, að dóttir
hans hafi átt barn með þessum manni.
Gunnar gamli er fram úr hófi ærukær,
það er hann karlinn. Og ekki veit ég hvern-
ig hann snérist við, þó hann fengi að vita
sannleikann í þessu máli, eins og ég veit
hann. Ég segi það satt, að ég er oft
áhyggjufull út af þessu, því ég veit nefni-
lega of mikið, en má þó ekkert segja.“