Vikan - 15.12.1949, Síða 26

26
' Jólablað Vikumiár 1949
Nokkrar nýjar bækur
Islenzk nútímalýrikk. Þorleiíur
bókbandsmeistari Gunnarsson hefur
verið kostnaðarmaður nokkurra bóka,
sem komið haía út á undanförnum
árum. Allt hafa það verið góðar bæk-
ur, hver á sihn hátt, einsog búast
mátti við af honum. Hann er fróð-
iéiksmaður og sérstaklega ljóðelskur
óg nú hefur hann gerzt kostnaðar-
maður að ljómandi fallegri bók og
vandaðri. Heitir hún „Islenzk nútíma-
lýrikk“, úrvalskvæði eftir þrjátíu
skáld, en Kristinn E. Andréssop og
Snorri Hjar-tarson gáfu út, og segja
þeir m. a. í formálsorðum: „Lengi
má um það deila hvar leita skal upp-
taka nýrrar ljóðlistar á Islandi, hverj-
i.t; séu nútímaskáld í raun réttri og
hverjir ekki. Við tókum það ráð að
láta kvæðasafn þetta hefjast á þeim
skáldum, sem komu fram upp úr
aldamótunum síðustu og heyra þess-
ari öld éinni. 1 ljóðum þeirra kveður
við nýjan tón og harla ólíkan þeim,
er setur mestan svip á hinn stór-
brotna kveðskap næstu kynslóðar á
nndan, þau eru ný skáld á nýrri öld
og gætir áhrifa þeirra enn í dag, þó
að vísu hafi blásið af.ýmsum áttum
síðan“. Er þar skemmst af að segja,
að í þessari bók er fjöldi gullfallégra
kvæða, enda eru útgefendur og kostn-
aðarmaður vel kunnugir í þessum
skáldaskógi. Hvað ytri gerð bókar-
innar snertir má sérstaklega hæla
bandinu, það er sterkt, fallegt og
einkar vel unnið. „Islenzk nútíma-
lýrikk" er prentuð i Steindórsprenti.
Árbók Ferðafétags Islands. Ferða-
félagið ætti flestum öðrum félögum
skilið að heita og vera „félag allra
landsmanna". Það hefur með afar
markvissu starfi unnið á ákaflega
heilbrigðan hátt að því, að Islend-
ingar kynntust landi sínu og lærðu
að meta náttúrufegurð þess og kosti.
Til þessa hefur Ferðafélagið notið
forustu ötulla hæfileikamanna, sem
vissu hvað þeir gerðu í leiðbeinenda-
starfi sínu. Ferðir félagsins, hinir
sérkennilega menningarríku fundir
þess og ekki sízt árbækurnar, sem
hafa orðið fjölda manns að beinu
gagni í ótal ferðum og ótal öðrum
til lestraránægju, eru svo mikils virði,
að sem flestir Islendingar ættu að
styðja þessa starfsemi með beinni
þátttöku í henni. Síðasta árbók
Ferðafélags Islands, sem er nýkom-
in út, er um Norður-ísafjarðársýslu,
eftir Jóhann Hjaltason skólastjóra,
ásamt bókarauka eftir Þorleif
Bjarnarson rithöfund, um sjóleiðina
norðan af Hornströndum til Isafjarð-
ar og inn um Djúp að sumar- og
vetrarlagi. Árbókina prýða, í þessa
orðs réttu merkingu, um sextíu mynd-
ir. Fyrir þá, sem ferðast hafa um
þennan mikilúðuga landshluta og
þykir vænt um hann er þessi árbók
Ferðafélagsins mjög kærkomin og
hinum ætti hún að vera til mikils
fróðleiks og uppörfunar til að leggja
á brattann: ferðast um Vestfirði. -—
Vikan vonar að geta, áður en langt
v.m líður, minnst þessarar árbókar
betur og birt myndir úr henni.
Móðir mín. Bókfellsútgáfan hefur
oft verið slungin í vali verkefna sinna,
þó er okkur nær að halda, að hún
hafi sjaldan valið betur en þegar hún
tók upp á því að safna til bókarinnar
„Móðir mín“. Þetta er efni, sem öll-
um heilbrigðum mönnum er hugljúft
og þarna skrifa tuttugu og sex konur
og menn um mæður sínar. Sumar
greinarnar eru perlur og á öllum
þeirra má eitthvao græJa. ýmsar
greinarnar eru ekki siður lýsingar á
þeim, sem skrifa þær en þeim, er þær
fjalla um, og er það stundum fróð-
leg lesning. Það er gott verk að gefa
út svona bók.
Elisabet Englwndsdrottning. Vel
skrjfaðar bækuV um forustumenn
þjóða, umhverfi þeirra og fram-
kyæmdir eru alltaf skemmtilegt
lestrarefni. Englendingar hafa lengi
verið öndvegisþjóð, þeir eru ekki
mjög langt undari landi okkar og
ýmislegt hafa Islendingar haft sam-
an 'við þá að sælda,. svo að trúlegt
má þykja að af þeim ástæðum einum
'fý£i marga landana aj glugga í sögu
þeirra. John E. Neale er maður nefnd-
ur. Háhn er fæddur í Liverpool 1890,
var prófessor í sögu við háskólann
í Manchester 1925—27, en er nú .
prófessor i sögu Englands við Lund-
únarháskóla. Um liann er sagt, að
hann sé talinn allra manna fróð-
astur um Elísarbetar-öldina, og þessi
ævisaga hans þykir einhver sú bezta
og skilríkasta, sem rituð hefur verið
um Elísabetu. Magnús Magnússon
íslenzkaði bókína, Jakob Smári þýddi
kvæðin, útgefandi er Hannes Jónsson,
en bókin er prenfuð í Isafoldarprent-
smiðju.
Stafabók barnanna. Blaðinu hefur
borizt Stafabók barnanna. Er þetta
myndskreytt stafabók, prentuð í-lit-
um og hin vandaðasta að frágangi.
Hver stafur stafrófsins hefur sína
síðu í bókinni. Þá er og vísa eftir
Stefán Jónsson, um hvern staf, og
fylgir Mikki Mús mynd hverri síðu.
Á forsíðu kversins er stór litmynd
af börnum í jeppa. Má gera ráð fyrir
að bók þessi verði vinsæl meðal
yngstu lesendanna, enda fullnægir
hún stöðugt vaxandi eftirspurn eftir
snotri stafa-, mynda- og vísnabók.
Hofstaðabrœður o<j fleiri sögur.
Sögur séra! Jónasar Jónassonar
frá Hrafnagili voru mikið lesnar, er
þær komu út, en flestar þeirra voru
ekki orðnar tiltækijegar almenningi
síðustu áratugina, unz Jónas og
Halldór Rafnar hófu það þarfaverk
að gefa þær út að nýju. 1 fyrsta
bindi þessarar heildarútgáfu skáld-
sagna séra Jónasar voru sakamála-
sögur, í öðru bindinu Jón halti og
fleiri sögur og nú er þriðja og síð-
aáta bindið koipið og heitir Hofstaða-
bræður og fleiri sÖgur. Auk titiísög-
unnar eru í þessu þykka bindi Yfir-
menn og undirgefnir, Björn í Gerð-
um, Offrið, Frelsisherinn, Þriggja
pela flaskan, Hestavinirnir, Utför
séra Sigurðar, Jólasögur. Jedók,
I-íungurvofan, Guð á þig samt, Sigur,
Myndirnar, Fjórar dýrasögur. Þa3
eru allir ósviknir af að kaupa og
lesa Rit Jónasar Jónassonar frá
Hrafnagili og unga fólkið ætti ekki
EÍ~t að lesa þau. Séra Jónas var mjög
fjölfróður og í sögum hans eru
merkilegar þjóðlífsmyndir. Mætti t.
d. benda á söguna Hungurvofan í
þessu bindi. Hún er átakanleg og
skýr mynd frá harðindum fyrri
tíma.
SPANSKFLUGAN
Gamanleikur eftir Arnold og
Bach
Innan Góðtemplarareglunnar
í Reykjavík ey starfandi leik-
félag, og fimmtudaginn 24. þ.
m. hafði það frumsýningu í
Iðnó á gamanleiknum Spansk-
flugunni eftir Arnold og Bach.
Spanskflugan er léttur og ekki
óskemmtilegur gamanleikur, og
hefur Leikfélag Templara sýnt í
því mikinn dugnað að koma hon-
um á svið.
Leikstjóri var Einar Pálsson,
og var mikill hraði í leikritinu
og víða kraftur, en stundum var
eins og það félli niður, og má
ekki taka of hart á slíku, þar
sem næstum eingöngu var um
viðvaninga að ræða. Stundum
var þó eins og grípa þyrfti til
nokkuð annarlegra tiltækja.
Einar Pálsson færði leikritið að
íslenzkum staðháttum, og fór
mjög vel á því. Guðbrandur
Jónsson þýddi leikritið.
Arnold og Bach eru 'góð-
kunnir fyrir gamanleiki sína
hérlendis. Margir þeirra hafa
verið teknir til sýninga af Leik-
félagi Reykjavíkur, og má geta
þess, að Leikfélag Reykjavíkur
sýndi Spanskfluguna fyrir
þrettán árum.
Lúðvík Klinke lék Gissur
Pálsson. Emmu, konu Klinkes,
lék Emelía Jónasdóttir, Pálu,
dóttur þeirra, lék Gerður Hjör-
Patriciá Roc í nýtízku nærfötum
frá París.
(Frá J. Arthur Rank, London).
Ieífsdóttír. Zóphonías lék Þór-
hallur Björnsson. Hinrik Horn-
fjörð lék Guðjón Einarsson.
Aðrir leikendur voru: Sólveig
Jóhannsdóttir, Valdimar Lárus-
son, Karl Sigurðsson, Einar
Hannesson, Númi Þorbergsson,
Sigríður Jónsdóttir og Margrét
Björnsdóttir. Af leikendunum
báru þau Emilía og Guðjón
mjög af, enda eru þau bæði all-
vön sviðinu. Leikritinu var mik-
ill styrkur að þeim.
Leikritinu virtist vel tekið.
f leikslok var lófatak og blóm.
E.
Þær klæðast engum vetrarbún-
ingum þessar ungu stúlkur, þótt
komið sé fram á veturinn! Þær eru
ensku leikkonurnar Lana Morris
(t. v.) og Barbara Murray.
(Frá J. Arthur Rank, London).
Eins og gengur —

Kaupsýslumaðurinn leitar nýrra
markaða!