Vikan - 15.10.1992, Síða 10

ÞJOÐRÆKNI
Þetta var þaö sem dró mig saman við aðra
krakka í áströlsku þjóðfélagi. Það verður að
skiljast að ég og Gunnar, eldri bróðir minn,
sem nú á 09 rekur stórt bátaverkstæði í Perth,
fórum frá Islandi á mjög viðkvæmum aldri,
þegar maður er rétt að byrja að hafa áhuga á
kvenfólki en er ekki alveg búinn að drífa sig í
það! Hann var fimmtán ára en ég þrettán og
við vorum einkennilegir útlendingar. Þannig
var lífið milli þrettán ára og sextán til sautján
ára erfitt og ekki á sama hátt og líf annarra
unglinga hér.
Eg hafði samt ekkert hugsað út í að fara f
atvinnuherinn. Svo bar það til að yngri bróðir
minn var að hugsa um að fara í skóla hjá ástr-
alska hernum þvi þar er hægt að læra að vera
smiður, flugvirki eða hvað sem er. Hann var
eitthvað að hugsa út í þetta og ég fór með
honum upp í miðborgina einn laugardags-
morgun til að athuga málið. Við fórum á stað-
inn þar sem fólk skrifaði sig inn og bróðir minn
talaði við ungan kaptein. Ég sat úti í horni á
meðan en þegar við vorum að ganga út
spurði kapteinninn mig hvað ég væri að gera
þetta árið. Ég sagðist vera að klára skólann.
Hann spurði mig þá hvað ég ætlaði að gera
næsta ár. Ég sagðist ekki vera alveg klár á
því en byggist við að ég færi í háskólann. Þá
sagði hann við mig að herinn ætti háskóla og
gaf mér bækur og blöð sem útskýrðu þetta
allt saman.”
PENINGAR OG SÉRHERBERGI
„Mér fannst nokkuð merkilegt að sjá að hægt
var að fara í háskóla, fá sitt eigið herbergi og
kaup þar að auki. Ég kom úr stórri fjölskyldu
þar sem við vorum fjórir í herbergi og ekki
miklum aurum til að dreifa. Maður fór því í
rauninni í þetta eins og asni. Foreldrar mínir
hóldu því fram að ég yrði aldrei valinn í her-
skólann af því aðeins væru fáeinir valdir á
hverju ári og ég væri útlendingur. Þúsundir
ungra manna reyna að komast inn en aðeins
fáir komast í gegn. Þeir hafa kannski verið á-
nægöir að fá íslenskan strákl’’
- Hvemig leist móður þinni á að þú færir í
herinn? Nú eru íslendingar almennt á móti
hernaðarbrölti og íslenskar mæður hafa prís-
að sig sælar yfir því að vera lausar við að
synir þeirra þurfi að verða fallbyssufóður fyrir
heri.
„Kannski hefur hugsunarháttur hennar og
föður míns breyst aðeins í Ástralíu. Ástralir
eru náttúrlega ekki herþjóð eins og hægt er
að segja um sumar aðrar þjóðir. Samt verður
fólk að gera sér grein fyrir að Ástralir hafa
barist í sjö styrjöldum síðan þeir fóru til Súdan
í Afríku árið 1883 með Bretum. Tugir þúsunda
Ástrala hafa fallið í styrjöldum. Árið 1942-43
vörpuðu Japanir sprengjum á borgina Darwin
og lögðu hana í rúst.
Það er ekki litið á það sem niðurlægingu
að ganga í herinn, það er litið á það sem
þjóðarskyldu að mörgu leyti. Hér er ekki her-
skylda heldur reynt að örva áhuga ungra
manna á hernum og fá þá til að bjóða sig
fram. Ástæðan fyrir því er að í hernum í heild
eru ekki nema sjötfu og fimm þúsund manns
en ástralska þjóðin er sautján milljónir svo
það er hægt að manna herinn með sjálfboða-
liðum.”
FORINGI i ÁSTRÖLSKUM HER
„Ég fór inn í herinn á sérstöku stigi. Ég hafði
verið valinn fyrir skóla sem er einn af þremur
eða fjórum slíkum skólum í heimi, fyrir æfingu
foringjahers. Þannig voru foreldrar mínir
hreyknir af mér. Þau héldu að útlendingur yrði
aldrei valinn í slíkt. Þetta var rétt hjá þeim að
mörgu leyti því þegar litið er yfir nöfn þeirra
sem hafa útskrifast úr þessum skóla síðan
hann var stofnaður árið
1911, sama ár og Há-
skóli íslands, hafa út-
skrifast úr honum
kannski fimm eða tíu
drengir frá öðrum þjóð-
um. Það er því ekki al-
gengt að útlendir
drengir fari inn í þenn-
an skóla. Ég komst
samt inn, gekk ágæt-
lega og útskrifaðist
þaðan árið 1977. Síðan
hef ég starfað í hernum
á ýmsan hátt.
Ég hef farið f öll landshorn Ástralíu og bæði
inn í eyðimörk landsins og alls staðar út á
strönd. Kannski íslendingar ættu að hugsa
um það að Ástralía er meira en sjö og hálf
milljón ferkílómetra. Ástralska strandlengjan
er 40.000 kílómetrar svo þetta er óskaplega
víðáttumikið land. Það eru fjögur þúsund kíló-
metrar frá strönd til strandar og fjarri því að
vera slétt. Landið er því eiginlega ferkantað
þó það Ifti ekki þannig út á korti, það er ó-
skaplega langt á milli. Til dæmis er borgin
sem ég átti heima í sem drengur, Perth í
Vestur-Ástralfu, afskekktasta höfuðborg fylkis
í heimi. Hún er tvö þúsund kílómetra frá
næstu borg, Adelaide.”
- Hver er titillþinn íhernum?
Sem stendur er ég ofursti í hernum.
ÍSLAND ER DRAUMALANDIÐ
Þú hefur sagt mér svo skemmtilega hvernig
Island er draumalandið I þínum huga. Hefur
þú komið til íslands síðan? Hvernig kom það
heim og saman við drauminn? Segðu okkur
frá því.
„ísland varð einhvern veginn að drauma-
landi í huga mínum. Ég held að það hafi ver-
ið vegna þess að ég var þar í þrettán ár og
var þar bara sem drengur. Eins og flestir
muna frá ævi sinni er æskan skemmtileg,
besti tími lífsins þó maður geri sér ekki grein
fyrir því á meðan æskan stendur yfir. Æska
mín var náttúrlega alin á Norðfirði í hrúgu af
strákum, með foreldrum sem voru ástríkir og
á skemmtilegu heimili sem var fullt af hugs-
un, bókum og hávaða! Svo var maður alltaf
að fiska, alltaf að stela skektu slippsins og
fara út á fjörð. Maður var einnig alltaf að
koma sér i háska úti í Urðum og Páskahelli,
uppi í fjalli og klifra upp og horfa niður í Mjóa-
fjörð. Það var hitt og þetta sem maður gerði
sem strákur. Þannig fór ég frá íslandi og það
var eins og að ganga út frá þrettán ára
skemmtun.
Svo kom ég hingað og á einni nóttu var lífið
orðið erfitt. Ég varð að læra nýtt tungumál, var
allt í einu kominn út í straum lífsins og fór aldrei
úr honum aftur. Það eina sem skeði hér var
bara nám og meira nám og vinna og gifting.
Þetta er auðvitað allt hamingja út af fyrir sig og
hefur verið gott Iff, hamingja á annan hátt.
Þannig varð ísland til í huga mínum sem
draumaland. Ég fór til íslands í ágúst 1985,
notaði tækifærið því ég hafði verið sendur til
Bretlands í skóla og fór í mínu tveggja vikna
fríi með konuna mína með mér. Þá voru nær
sextán ár síðan ég yfirgaf ísland. Ég var þar
hjá vinafólki og frændfólki bæði í Reykjavík og
á Norðfirði og held að þetta hafi verið
skemmtilegasta tímabil lífs míns.
Það skemmtilegasta við þetta var að ég gat
komið til íslands sem fullorðinn maður og ver-
ið þar í fríi án ábyrgðar. Þegar ég kom aftur til
Englands gerði ég mér grein fyrir því að þess-
ar draumsýnir, sem ég hafði byggt í hugan-
um, höfðu ekki hrunið. Þær voru ennþá til.
Mér fannst skemmtilegt að ég skyldi geta farið
til íslands sem fullorðinn maður og séð að þar
er lífsbarátta eins og annars staðar en landið
var ennþá eins í huga mínum. Draumalandið.”
SÉRSTAÐA ÍSLENSKS MÁLS
- Segðu okkur aðeins meira um tungumála-
rækni þína.
„Foreldrar mínir héldu málinu í gangi þegar
ég var ungur en seinna gerði ég mér betur
grein fyrir því, eftir að ég lærði ensku, að ís-
lenska er flókið og kjarnmikið mál. Eina leiðin
til að útskýra íslensku er að segja að íslensk-
an sé rammíslensk og ekkert annað, þetta er
sérstætt tungumál. Ég gerði mér grein fyrir því
sjálfur eftir að ég komst til fullorðinsára að
þetta voru sérstakar aðstæður. Þetta er lítil
þjóð sem er að mörgu leyti hreinn kynstofn út
af fyrir sig í Norður-Atlantshafi, með sitt eigið
einkenni og sitt eigið tungumál. Þetta mál er
að þróast og styrkjast á sinn eigin hátt. Á
sama tíma eru mörg tungumál og annars
staðar í heiminum hreinlega að deyja.
íslenskan er sérstætt mál og sérstaklega
flókin málfræðilega. Ég gerði mér grein fyrir
því seinna vegna þess að á vegum hersins
lærði ég rússnesku svona sæmilega, mörgum
árum eftir að ég hafði lært ensku. Þá fyrst,
þegar ég gat borið saman í huga mínum þrjú
tungumál, sá ég að íslenskan ber af með það
hvað hún er flókin - og líka með hreinleika
FRAMHALD Á BL.S. 23
Einar Víkingur gengur fyrir liöi sinu á velli í
Suóur-Ástralíu.
10VIKAN 21.TBL. 1992