Vikan - 20.01.1995, Blaðsíða 20

MENNTUN
Uppruna-
lega bar
Fósturskóli
íslands
nafniö Upp-
eldisskóli
íslands.
Þaó var
fyrir nærri
hálfri öld.
alborg er yngst tíu
systkina og fæddist
hún á Seltjarnarnesi.
Faðir hennar var Sigurður
Þórólfsson sem stofnaði
fyrsta lýðháskólann á íslandi
að Hvítárbakka í Borgarfirði.
„Það var mikið talað um upp-
eldis- og menntamál á mínu
heimili," segir Valborg. Hún
situr í stofunni á heimili sínu
á Aragötunni í Reykjavík.
Eiginmaður hennar er Ár-
mann Snævarr, fyrrum laga-
prófessor, háskólarektor og
Menntaskólanum í Reykja-
vík árið 1941. í krafti þess að
ég varð dúx á stúdentsprófi
sótti ég um styrk til að læra
sálarfræði í Bandaríkjunum.
En Bandaríkin var eina land-
ið sem var opið fyrir okkur á
stríðsárunum. Námslán
þekktust ekki á þessum ár-
um. Styrkirnir voru fjórir og
það var siður að dúxarnir
fengju þá. Ég sótti um styrk
en fékk hann ekki þrátt fyrir
að styrkirnir væru tíu þetta
ár. Tíu karlmenn fengu styrk-
menningur með henni. Áður
en hún fór til Bandaríkjanna,
haustið 1942, vann hún á
skrifstofu og lauk prófi í for-
spjallsvísindum við Háskóla
íslands.
VESTUR UM HAF
Valborg hóf nám í sálar-
fræði við Minnesotaháskól-
ann í Bandaríkjunum. Styrk-
urinn sem hún hlaut reyndist
þó svo lítill að eftir eitt ár gat
hún ekki haldið náminu
áfram vegna fjárskorts. Hins
-. ^
Valborg
viö borós-
endann
meö sína
fyrstu
nemendur
áriö 1946.
hæstaréttardómari. Valborg
er að vinna að bók um sögu
Fósturskólans og á stofu-
borðinu eru myndir og grein-
ar sem tengjast honum. Það
er auðheyrt að skólinn hefur
verið hennar hjartans mál frá
því hún réðst til starfa sem
skólastjóri og kennari árið
1946, aðeins tuttugu og fjög-
urra ára gömul.
„HÚN ER KONA!"
„Ég lauk stúdentsprófi frá
ina. Ég var yngst systkin-
anna og móðir mín var síður
en svo ánægð með fyrirhug-
aða Bandaríkjaferð. En þeg-
ar hún heyrði að mér hefði
verið hafnað gat hún ekki
annað en grennslast fyrir um
málið. Svörín sem hún fékk
voru þau að ég væri kona og
myndi giftast í Bandaríkjun-
um.“ Valborg fékk þó styrk-
inn árið eftir. Var það meðal
annars vegna þess að úr
varð blaðamál og stóð al-
vegar hafði hann dugað
mönnum vel í Evrópu fyrir
stríð. Hún hafði samband við
framkvæmdastjóra Amer-
ican - Scandinavian
Foundation og í gegnum þá
stofnun fékk hún styrk við
einn frægasta kvennahá-
skóla Bandaríkjanna, Smith
College í Northampton í
Massachusetts.
Skólinn er kunnur fyrir
frjálslyndi í kynþátta- og al-
þjóðamálum og í honum
stunduðu síðar nám fræg-
ustu jafnréttiskonur nútím-
ans, þær Betty Friedan og
Gloria Steinem. Valborg var í
Smith College í þrjú ár þar
sem hún nam uppeldis- og
sálarfræði. Á námsárunum
fékk hún bréf að heiman þar
sem hún var beðin um að
byggja upp skóla til að
mennta stúlkur til fóstru-
starfa. „Ég skrifaði heim og
sagðist ekki hafa áhuga,"
segir hún. „Mér snerist hug-
ur eftir að hafa rætt málið við
kennara minn í barnasál-
fræði og ákvað að þiggja
starfið. Eftir það lagði ég
meiri áherslu á barnasál-
fræði.“ Árið 1944 lauk Val-
borg BA-prófi og í ársbyrjun
1946 lauk hún meistaraprófi.
Meðan hún beið eftir úrslit-
um úr meistaraprófinu vann
hún í mánuð á leikskóla í
Smith College. Einnig dvald-
ist hún í New York í fimm
mánuði þar sem hún vann á
leikskóla.
ÞRÖNGT MEGA SÁTTIR
SITJA
Barnavinafélagið Sumar-
gjöf hóf rekstur barnaheimila
í Reykjavík og rak þau frá
því fyrir 1930. Félagið byggði
upp dagvistarkerfi í borginni
auk þess sem það stofnaði
Uppeldisskólann. Það hafði
ekki bolmagn til að reka
hann og fékk því styrk frá
ríkinu og Reykjavíkurborg. í
tuttugu og sjö ár starfrækti
félagið skólann en nafni
hans var breytt í Fóstruskóla
Sumargjafar árið 1956 og
aftur í Fósturskóla (slands
þegar hann var gerður að
ríkisskóla árið 1973. „Skólinn
byrjaði í einni stofu í Tjarnar-
borg árið 1946. Forstöðu-
konan þar, Þórhildur Ólafs-
dóttir, var aðalhvatamaður-
inn að stofnun skólans. Hún
og forstöðukonan í Suður-
borg, Áslaug systir mfn, sáu
fram á að ekki yrði hægt að
reka þessar stofnanir sem
uppeldisstofnanir ef ekki
fengist menntað fólk.“
Fyrstu árin hamlaði ýmis-
legt þróun og vexti skólans.
Sífellt var verið að skipta um
húsnæði og það sem fékkst
var óhentugt. Skortur var á
kennurum og fjárráð voru lít-
il. „Fyrstu átján árin var
kennt í sambýli við barna-
heimili Sumargjafar og ég
sagði stundum að við ættum
ekki „samastað í tilverunni“.
Við vorum alltaf á hrakhólum
20 VIKAN 1. TBL. 1995