Vikan - 01.03.1999, Blaðsíða 28

Þórunn Stefánsdóttir tók saman
Slunenir
LISTAVERKÁFALSARAR
Nú, þegar málverkafalsanir eru mikið til umræðu, er ekki úr vegi að rifja upp
nokkrar frásagnir af listaverkafölsunum úti í hinum stóra heimi. Því það er með
falsanir eins og flest annað, í þeim efnum er ekkert nýtt undir sólinni.
Sjálfur Michelangelo er sagður hafa falsað listaverk
þegar hann var ungur, óþekktur og fátækur listamaður.
Hann seldi rómverskum kardínála styttu af ástarguð Róm-
verja, sjálfum Kúpid. Michelangelo beitti brögðum, svo
sem að bletta styttuna og grafa hana um tíma í jörðu til
þess að hún liti út sem forngripur.
Ef til vill er Giovanni Bastianini
afkastamesti og hugmyndaríkasti listaverkafalsari
allra tíma. Aður en hann lést, árið
1868, hafði hann gert samning við
listaverkasala um að kaupa af
sér brjóstmyndir unnar úr leir,
sem hann hafði framleitt í tugatali.
Brjóstmyndirnar voru álitnar dæmi
um fullkomnustu höggmyndir end-
urreisnartímans og voru listaverk
þessa slungna Flórensbúa til sýnis
í listasöfnum um víða veröld.
Lengi vel voru tvö þeirra til sýnis í
Viktoria and Albert Museum í
London.
Cleveland Museum of Art
varð að fjarlægja úr sýningarsöl-
um sínum eina af mestu ger-
semunum, Maríumynd, sem skorin var út í tré og talin vera
gerð á Ítalíu á 13. öld. Sannleikurinn var hinsvegar sá að
myndin var frá árinu 1920 og unnin af ítölskum manni,
Alceo Dossena að nafni, sem hafði það að atvinnu að gera
við illa farin listaverk. Fölsunin komst ekki upp fyrr en árið
1927 þegar tekin var röntgenmynd af styttunni og nútíma-
naglar fundust reknir í viðinn. Styttan fékk samastað í
kjallara safnsins og leit var hafin að öðru verki í þess stað.
Þremur vikum síðar keypti safnið marmarastyttu fyrir 120
þúsund dollara. Seinna kom í ljós að styttan var einnig föls-
un eftir Dossena.
Árið 1918 borgaði New York Metropolitan Museum
of Art 40 þúsund dollara fyrir 7 feta háa styttu af fornum
etrúrískum hermanni sem talin var hafa verið grafin í jörðu
frá því á dögum Forn - Rómverja. Á styttuna vantaði ann-
an handlegginn og þumalfingurinn á hina hendina. Árið
1960 játaði Alfredo Fioravanti fyrir
forráðamönnum safnsins að hann
væri einn sex manna sem í samein-
ingu hefðu mótað styttuna fimmtíu
árum áður. Máli sínu til sönnunar dró
hann úr pússi sínu hinn týnda þumal-
fingur.
Árið 1975 varð sama safn að fjar-
lægja úr sýningarsölum sínum und-
urfagra „gríska“ bronsstyttu af hesti.
Það kom nefnilega í ljós að styttan
var fölsuð. Það var erfiður biti að kyn-
gja þar sem styttan hafði lengi verið eitt af
vinsælustu verkum safnsins og margir gest-
anna höfðu komið sérstaklega til þess virða
fyrir sér þetta fallega listaverk.
Árið 1902 fengu mörg hundruð auðkýf-
ingar í Bandaríkjunum boðskort á krýn-
ingarhátíð Eðvarðs VII og Alexöndru
drottningar í Englandi. Með boðskortinu
fylgdu leiðbeiningar um viðeigandi klæðnað við þessa há-
tíðlegu athöfn. Auðugir Ameríkanarnir fengu þau fyrir-
mæli að klæðast búningum sem gæfu í skyn hvaðan auður
þeirra væri runninn. Kolanámueigendur gætu t.d. verið
með hjálma á höfðinu, dómarar gætu verið vopnaðir
skammbyssum eins og í Villta vestrinu og járnbrautaauð-
jöfrar gætu verið með flautur eins og brautarverðir.
Boðskortin voru auðvitað fölsuð, því aldrei stóð til að
bjóða þessum nýríku „uppum“ í veisluna. Kortin voru full-
komin eftirlíking raunverulegu boðskortanna, nema ekkert
var minnst á fatnað.