Menntamál - 01.05.1946, Blaðsíða 4

74
MENNTAMÁL
við er að etja nú. Skólar landsins, aðrir en barnaskól-
arnir og sumir gagnfræða- og héraðsskólanna, hafa risið
upp einn og einn í senn og lög verið um þá sett án tillits
eða með litlu tilliti til annarra skóla. Þeir hafa haft til-
tekin inntökuskilyrði og sérstök inntökupróf. Engin alls-
herjar undirbúningur undir sérskólanám hefur verið til.
Af þessu hefur leitt, að til slíks náms hafa nemendur
komið næsta misjafnlega að sér. Gagnfræðingar hafa
orðið að setjast á bekk með þeim, sem hafa lokið litlu
meira en barnaskólanámi. Sérskólarnir hafa orðið að
leggja óeðlilega mikla áherzlu á almennar greinar og því
getað sinnt sérgreinum miður en skyldi. — Þá hefur að-
stöðumunur unglinga til þess að búa sig undir framhalds-
nám verið geysimikill, eftir því hvar þeir hafa átt heima
á landinu.
Þetta eru þeir höfuðágallar á íslenzkri skólaskipan,
ringulreiðin og misréttið, sem lögum þessum er ætlað úr
að bæta. Ef til vill mætti orða markmið þeirra svo í stuttu
máli: Réttur nemandi í réttum skóla á réttu aldursskeiði.
— Við samningu frumvarpanna kostaði nefndin umfram
allt kapps að færa sér í nyt innlenda reynslu og virða fyr-
ir sér, í hvaða átt þróun skólamálanna hefir stefnt óháð
valdboðum og lagafyrirmælum. Þá þróun er hægt að örva
og efla. Leit nefndin svo á, að með henni hafi skólarnir
verið að sinna kröfum þjóðlífsins til þeirra. Jafnframt
kynnti nefndin sér reynslu annarra þjóða og hafði til
hliðsjónar tillögur um skipun skólamála, sem á döfinni
voru einkum á Norðurlöndum og Englandi.
Skulu nú rakin helztu ákvæði hinna nýju laga. Þar
segir, að allir skólar, sem kostaðir eru eða styrktir af al-
mannafé, skulu mynda samfellt skólakerfi. Þetta skóla-
kerfi skiptist í fjögur stig: 1- barnafræðslustig, 2. gagn-
fræðastig, 3. menntaskóla- og sérskólastig og 4. háskóla-
stig.
Á barnafræðslustiginu verður sú breyting frá því, sem