Bjarmi - 01.07.1981, Page 24

TALAÐ
RITAÐ
Áhrif kristindómsins
Samtökin Lít og land héldu ráð-
stefnu í Reykjavík 18. apríl s.l., þar
sem fjallaö var um efnið Maður
og trú. Hefur þess verið nánar get-
ið í fjölmiðlum.
Bjarmi birtir hér brot úr um-
mælum nokkurra þeirra, er til máls
tóku, skv. frásögn Mbl.
J2>
Eina skynsamlega skýring þess,
sem gjörðist á alþingi árið 1000,
er sú, að kristni hafi lifað í land-
inu allan tímann á þeim svæðum,
þar sem kristnir menn bjuggu, auk
þess sem kristnir þrælar hafi haft
mikil áhrif á uppeldi höfðingja-
sona, en uppeldi þeirra var einatt
að verulegu leyti í höndum am-
bátta. Þannig hafi kristnin náð að
gegnsýra allt þjóðlífið á 10. öld.
Þá verður kristnitakan aðeins eðli-
legt framhald þeirrar þróunar.
Séra Jónas Gíslason,
dósent.
Allir, sem tala hér, fjalla um
menningaráhrif kristinnar kirkju.
Til þess mun hins vegar ætlast af
mér að ég hafi í frammi almennar
staðhæfingar um menningaráhrif
stofnunarinnar á barbarasamfé-
lagið íslenska, en að mínu viti
flutti hún því siðmenninguna.
Ritlist, tónlist, leiklist, myndlist
og byggingarlist eru til okkar
komnar fyrir kristin menningar-
áhrif. Allt eru þetta auðugar list-
greinar, sem stefna eins og öll list
að fagurfræðilegri fullkomnun og
fegurra mannlífi.
Dr. Björn Þorsteinsson,
prófessor.
Ritað mál var frá upphafi frum-
skilyrði þess að kristin kirkja gæti
þróast; bókin var það tæki sem
útbreiðslumenn kristninnar unnu
með frá upphafi, og án bókarinnar
fékk kristin kirkja ekki staðist.
Þar af leiddi, að þjóð sem tók
kristni varð einnig að tileinka sér
ritlist, bókagerð og bóklestur að
því marki, að hægt væri að rækja
trúarlega innrætingu og guðþjón-
ustur . . .
Trúariðkunum kristinna manna
fylgir tilbeiðs'a og bæn, sem krefst
þjálfunar hugans, einbeitingar og
ögunar. Þannig má búast við, að
kristinn siður hafi ekki einungis
lagt Islendingum til kunnáttuna að
búa til bókfell og nota blek og
penna til að skrifa á bókfell, held-
ur einnig þá tamningu hugans sem
rithöfundur þarf til að geta samið
bókmenntalegt listaverk. En það er
önnur saga.
Ólafur Halldórsson,
handritafræðingur.
Hér verður látið lokiö þessu
sögulega yfirliti yfir samband tón-
Krossinn er tákn lífsins, ekki dauð-
ans. Fagnaðarerindið eflir grósku
og heilbrigt mannlíf.
listar og kirkju á íslandi á liðn-
um öldum. Þó að sambúðin væri
lengst af viðburöalitil og fátt nýtt
kæmi þar fram, var þó kirkjan alla
tíð helzta athvarf tónlistar í land-
inu. Allt fram undir lok síðustu
aldar var varla til nótnablað, skrif-
að eða prentaó, sem ekki var til
orðið fyrir tilstuðlan kirkjunnar eða
henni tengt með einhverjum hætti.
Jón Þórarinsson,
tónskáld.
Eftirtektarvert er að bæði í ríkj-
um sem kennd eru við frjálshyggju
og skipulagshyggju mynda trúfélög
mótvægi á ýmsum sviðum gegn
skaðlegum áhrifum aukinna ríkis-
afskipta. Þannig eru það helst trú-
félög sem reka einkaskóla á Vest-
urlöndum eftjr að menntun varð að
samneyslu. Á ég þá aðallega við
grunnskóla- og framhaldsskólastig.
Er það áreiðanlega til að örva heil-
brigða samkeppni á þessu sviði.
í Póllandi hefur kirkjan orðið það
afl sem helst getur fengið einhverju
áorkað til að auka frelsi einstakl-
inga og samtaka. í félagsmála-
pakka þar í landi var samið um
messur á sunnudögum og mér er
sagt að Pólverjar hafi sent Bresjnef
kirkjutónlist í afmælisgjöf.
Dr. Guðmundur Magnússon,
háskólarektor.
Þegar við lítum okkur nær fer
ekki hjá því að við sjáum hvílíku
Grettistaki íslenska kirkjan lyfti í
menningarefnum. Hún var ekki
einasta undirrót og aflvaki þeirrar
gullaldarmenningar sem við erum
stoltust af, heldur bar hún uppi og
nærði íslenska menningu um níu
hundruð ára skeið og vann meðal
annars það afrek að varðveita
tunguna frá þeim örlögum sem
tunga Norðmanna hreppti, auk
þess sem hún hafði frumkvæðið um
að gera íslendinga læsa og skrif-
andi fyrsta allra þjóða. Er þá ótal-
ið það þrekvirki að hughreysta
þjóðina og telja í hana kjark á
þeim myrku öldum þegar vonlaus-
ast mátti virðast að reyna að halda
uppi mannlífi í landinu.
Þeim sem fara niðrandi orðum
um kirkju og kristni sést gjarna
yfir þá mikilvægu staðreynd, að
margar þær hugmyndir og hug-
sjónir sem við virðum hæst í mann-
legum samskiptum eru runnar beint
upp úr jarðvegi kristninnar sem
aftur átti sinn hugmyndalega bak-
hjarl í gyðingdómi. Vil ég þar eink-
um nefna hugsjónir kærleika, misk-
unnsemi, umburðarlyndis, jafnrétt-
is, réttvísi og bræðralags.
Sigurður A. Magnússon,
rithöfundur.
Varðveisla
Það er eiginlega merkilegt að
þarna um kvöldið, þegar stórviðrið
var, þá voru Kristján Ólafsson á
Hofsósi og kona hans með barn
sitt í rúmi við hliðina á hjóna-
rúminu.
Þá heyrðu þau að eitthvað fauk
á gluggann, konan varð hrædd og
þau fluttu strax úr herberginu, en
fáum mínútum síðar kemur blikk-
plata inn um herbergisgluggann og
á hjónarúmið og þaðan á barna-
rúmið, svo sýnilegt var að ef þau
hefðu ekki verið farin úr herberg-
inu hefði orðið stórslys . . . Björn.
Mbl. 19. febr. s.l.
,,Já, með ævarandi elsku hef ég
elskað þig; fyrir því hef ég látið
náð mína haldast við þig.“
Jer. 31, 3.
24 BJARMI