Bjarmi - 01.04.1995, Blaðsíða 21

Hjalti Hugason
STJÓRNMÁL
Trúin í kjörklefanum
Hugleiðing um kristna trú og stjórnmál
/
/
Iár er heitt vor á Islandi. Hitastigið
sveiflast að vísu í kringum meðalhitann,
eins og vant er. Hins vegar hefur hitnað
í hinum pólitísku kolum eins og gengur á
kosningaári. En kemur það mál lesendum
Bjarma við? Er blaðið orðið pólitískt?
Gjaldiö keisaranum
þaö sem honum ber
Allt frá upphafi hafa menn glímt við þá spurningu,
hvort lærisveinum Krists beri að taka þátt í
samfélagsmálefnum. Var það ekki sú spurning, sem
lá undir steini, þegar Kristur var spurður: „Leyfist
að gjalda keisaranum skatt...?“ og hann svaraði:
„Gjaldið ... keisaranum það sent keisarans er, og
Guði það, sem Guðs er“ (Matt. 22:15-22)? Allar
götur síðan hefur kirkjan leitast við að túlka þessi
orð og breyta samkvæmt þeim. Sannast sagna hafa
túlkanir þó oft stangast á.
Klausturhreyfingin spratt fyrst upp rneðal þeirra,
sem töldu, að kristnir menn ættu ekki að bindast
þessum heimi með valdabrölti og hagsmunagæslu.
Siðbreytingarfrömuðurinn Marteinn Lúther kenndi
aftur á nióti, að sérhver maður væri borgari í tveim
ríkjum - andlegu og veraldlegu. Skyldur sínar í hinu
andlega ríki rækti hann með því að leita Guðs ríkis
og réttlætis. Hinum veraldlegu skyldum fullnægði
hann hins vegar með því að rækja starf sitt af alúð
með öllu því, sem þar fylgdi. I samfélagi ört
vaxandi verslunar og viðskipta, þar sem samhæfing,
ríkisafskipti og skrifræði fóru hraðvaxandi, hafði
slíkt oftar en ekki afskipti af pólitík í för með sér.
Raunveruleg merking orðanna um skattpeninginn,
skyldurnar við keisarann og skyldurnar við Guð er
að líkindum ólík, eftir því hvernig ríkisvaldinu er
háttað. Á tímum hins al-
valda keisaradæmis fólst
merkingin að flestra mati
í hlýðni við veraldar-
valdið, þar til kröfur þess
stönguðust á við opin-
beraðan vilja Guðs. I
lýðræðisríki, þar sem
stjórnarstefna á að
byggjast á yfirlýstum
vilja almennings, felst
merkingin miklu frekar í
því, að lærisveinar Krists
taki þátt í pólitík. Það
gera þeir með því að
ganga að kjörborði, þegar slíkt stendur til boða,
kasta sér út í hringiðu flokkspólitíkur eða setjast í
ráðherrastól. Allt eftir því, hvað hver og einn telur
köllun sína fela í sér.
Hjalti Hugason er
lektor í guðfræði-
deild Háskóla
íslands.
Kristilegir eöa
ókristilegir flokkar?
Oft læðist að rnanni sá grunur, að margt trúað i'ólk
leiti að gildum markalínum, sem liggi þvert um hinn
pólitíska leik- eða vígvöll og skipti honum upp í ljós
og myrkur, illt og gott. Sumir hafa jafnvel litið svo
á, að í þessu efni væri mögulegt að notast við línuna
milli hægri og vinstri.
Ekki þarf víða yfirsýn yfir hina pólitísku flóru til
að gera sér Ijóst, að dilkadráttur af þessu tagi þjónar
ekki tilætluðum tilgangi. Bæði hægra og vinstra
niegin við strikið hafa kornið fram stjórnmálaöfl,
sem kristnum mönnum ætti að hafa verið óinögulegt
að starfa með, hefðu öll spil legið á borðinu. Þrátt
fyrir það hafa rnargir trúaðir einstaklingar makkað
með, enda er Svarti-Pétur oft falinn undir hinu
póitíska spilaborði. Þessi staðreynd hefur oft fyllt
fólk þeirri svartsýnu skoðun, að í stjórnmálum séu
21