Bjarmi - 01.09.1996, Page 11

samleið um þá forsendu, að leyni hugans geti opnast inn
úr sjálfu sér, að vitundin geti víkkað, dýpkað, náð æðra
stigi.
En þegar hér er komið skiljast leiðir. Annars vegar eru
þeir, sem gera ekki ráð fyrir að finna annað en sjálfa sig,
verukjarnann í sjálfum sér, og ná að leysa hann úr viðjum
þeirrar skynjunar, sem er bundin efni, tíma, rúmi, persónu-
legri ég-vitund, og (þegar trú af indverskum upprana á í
hlut) fjötruð við miskunnarlaust lögmál endurholdgana
og endurgjalds. Hins vegar era þeir, sem stjórnast af þeirri
hugsun, sem birtist í orðunum: Eins og hindin, sem þráir
vatnslindir, þráir sál mín þig, ó Guð. Sál mína þyrstir eftir
Guði, hinum lifanda Guði (Sálm. 42).
Allir eiga að þekkja, hvernig það er að verða hrifinn,
gagntekinn, frá sér numinn. Slíkt geta menn lifað án
trúarlegs viðbúnaðar eða áhrifa. Og það getur komið fyrir,
jafnvel fyrirvaralaust, að manni finnist vitundin rjúfa öll
takmörk - það er þess kyns upplifun, sem sérgreinir
mýstík samkvæmt flokkun fræðimanna. Hvað sem því
líður er það víst, að þegar sál manns lifir mest, fær hún
hugboð um eilifð. Guð hefur lagt eilífðina í brjóst manns-
ins (Préd. 3,11). Það merkir: Hugboðið er staðreynd og
það er rétt, hvernig sem það er vakið, þú átt að vita, að þú
ert meira en barn fljúgandi dægra, sem skilja ekkert eftir,
og svipulla unaðsstunda, sem eru horfnar um leið og þær
heilsa. Þú átt heima í eilífð Guðs. Sú eilífð er það ríki
Guðs, sem Jesús talar um og býður að gjöf. Það er í nánd,
svo nærri, að það er hið innra, m.ö.o. eins nærri þér og
þinn eigin hugur, þinn innri maður, um leið og þú lýkur
þér upp þar inni, þá er Jesús þar við dyrnar með ríkið sitt.
3.
Kristin innsjá á margt sameigínlegt sálfræðilega skoðað
með almennri reynslu af því tagi, sem hér var vikið að, og
enn meira sameiginlegt með djúpreynslu manna, sem eru
annarrar trúar, þó að skilin séu skörp í grundvallar-
atriðum, bæði hvað snertir forsendur, hugmyndir og
markmið. Margir kannast við það, sem sr. Friðrik lýsir:
„Hann seig niður í kyrrðardjúp sálarinnar, þar sem
hugsunin er orðalaus, en sýnir andans stíga þess betur
upp“. En það var Jesús, sem hin djúpa íhugun hans
snerist um, „hann sá bak við krossinn undur upprisunnar,
og honum fannst kraftur og gleði gagntaka sig allan“
(Sölvi bls. 246-247). Sömu sálrænu einkenni segja sitt um
það manneðli, sem allir eiga saman, en minna um hinn
eina Guð allra manna. En um það era allir alvörutrúmenn
einhuga, að hin æðsta reynsla kosti átakamikinn innri
viðbúnað og að ekkert sé fullkomlega eftirsóknarvert
annað en sá veruleiki, sem þeir hafa komist í snertingu
við. Þar er sú perlan, sem allt er látandi fyrir, eins og Jesús
segir um ríki sitt (Matt. 13,46). Þar er það í boði, sem eitt
er alger nauðsyn (Lúk. 10,42). Þetta, sem er ljóst