Heima er bezt - 01.04.1951, Síða 7

Nr. 2
Heima er bezt
39
að menn viti, frá ómunatíð, enda
sér þess engin merki. í dal þess-
um er hið bezta beitiland, enda
liggur hann langt inn í reginfjöll
og hylst undir miklu djúpfenni
alla vetur, því að brattar og há-
ar hliðar eru að beggja megin.
Fram í þessum dal gekk bú-
smali Halls um sumur öll og
geidfé á haustum og framan af
vetri, svo lengi sem veður leyfðu
og hagar héldust.
Það bar til á hausti einu síðla,
löngu eftir allar fjallgöngur, að
Hallur bóndi gekk til sauða sinnu
að venju. Haustið hafði verið
einmuna gott, svo að jörð var þíð
og marauð í byggðum og allt til
efstu fjallabrúna.
Þennan dag var bjart veður,
himinn heiður og glaða sólskin.
Hallur gekk fyrst vestur yfir
Hvannadalsá. En svo hélt hann
norðan megin árinnar fram
miðjar hliðar. Honum þótti það-
an bezt útsýn yfir dalinn sín
megin. Hann bjóst við að ganga
alveg fram í dalbotn og þaðan
aftur austan megin ár heim til
sín.
Þegar hann var kominn hér
um bil hálfa leiðina, stanzar
hann lítið eitt til að kasta mæði.
Honum verður þá litið niður til
árinnar, og sér hann, að stór
hópur manna heldur fram dal-
inn, þétt með ánni norðan meg-
in. Nokkrir menn voru þar á
hestum, en þó voru fleiri fót-
gangandi. Tala þessara manna
fannst honum nálægt fjörutíu.
Reiðmennirnir fóru fremstir
og nálega lausir viö aðalhópinn.
Litur sumra hestanna var hon-
um alveg óþekktur. Reiðtygja-
búnaðurinn sýndist honum nokk
uð skrautmikill. Að minnsta
kosti glóði hann óvenju fagur-
lega í sólskininu. Það voru einn-
ig margir í litklæðum.
Eins og nærri má geta, varð
honum ærið bilt við sýn þessa í
fyrstu, því að hann átti þar ekki
manna von, frammi í eyðidal.
Fyrst hugði hann, að þetta
hlyti að vera missýning, en brátt
gekk hann úr skugga um, að svo
var ekki, eftir að hann hafði at-
hugað þetta grandgæfilega um
stund.
Margar ágizkanir svifu gegn
um huga hans, en engin þeirra
gat staðizt próf skynseminnar.
Hvað gat þetta verið? Því var
ekki auðvelt að svara. Hér var
engin þjóðleið og hafði aldrei
verið frá upphafi íslands byggð-
ar, að minnsta kosti ekki svo, að
nokkur maður vissi.
Búfé og smalar voru þær einu
verur lifandi, er hér áttu leiðir
saman, ásamt fuglum himinsins.
Og þessi kynjalýður, er hann
sá þarna niður við ána, stefndi
fram til öræfa — fram á regin-
fjöll, þar sem dauðinn og
Drangajökull eiga saman eilíft
ríki.
Stefnan var þverstrik frá leið-
um fólksins.
Voru þetta menn? Það þótti
honum fjarri öllum sanni, enda
þótt svo sýndist vera. Voru það
jarðbundnir andar? Ekki var það
sennilegra, því að hvernig áttu
slíkar verur að gera sig sýnileg-
ar mönnum, sem ekki meira efn-
islegt höfðu í sér fólgið en storm-
urinn?
Jæja, fyrst það voru nú hvorki
mennskir menn né jarðfjötraðir
andar, hvað gat það þá verið?
Huldufólk? Já, auðvitað, ekkert
annað. — Honum fannst sem sér
rynni kalt vatn milli skinns og
hörunds við þá hugsun. Hann
hafði svarið það við himin, jörð
og helvíti, að slíkar verur gæti
alls ekki verið til, af því að þær
voru ekki dags daglega að slæp-
ast á vegum hans og annarra —
og af því að hann sá þær ekki
sjálfur — og af því að í þess hátt-
ar fræðum og frásögnum gat
enginn verið trúverðugur nema
hann einn,
Margir höfðu sagt honum, að
þessar huldu verur væru grimm-
ar og hefnigjarnar, væri þeim
misboðið á einhvern hátt. í þessu
sem öðru voru þær svo undur
ólíkar mönnunum, er alltaf
höfðu sáttfýsi og fyrirgefningu
á reiðum höndum. En það ekki
verið stór sök, þótt hann neitaði
tilveru þeirra — og gæfi það
stöku sinnum fjandanum — af
því að hann sá þær ekki sjálfur.
Hann sá nú, að ekki var til
neins að glápa á þetta lengur,
að minnsta kosti ekki úr svona
mikilli fjarlægð.
Hann varð að komast fyrir
það sanna, hvað sem það kost-
aði. Hann breytti því stefnúnni
í snatri og hélt skáhallt undan
brekkunni og fór mikinn, unz
hann var kominn á hlið við
hópinn, í á að gizka 20 faðma
fjarlægð.
Þá sá hann, hvers kyns þetta
var. Það var sem sé líkfylgd, og
allt saman al-ókunnugt fólk.
Hann vissi ekki einu sinni,
hvort það talaði móðurmál hans,
því að hér voru allir þögulir eins
og dauðinn. Og enginn í öllum
hópnum virtist taka eftir komu
hans eða veita honum hina
minnstu athygli.
Nú fyrst fór honum ekki að
lítast á blikuna. Þótt hann væri
frábær kjarkmaður, áræddi
hann samt ekki að slá sér bein-
línis inn í hópinn, heldur lét
dragast aftur úr og hélt á eftir
flokknum í humátt. Hann lang-
aði sem sé til að sjá fyrir enda-
lokin, ef þess væri nokkur kost-
ur.
Líkfylgdin seig áfram hægt og
hljóðlega og nálgaðist óðum dal-
botninn, en hún nam eigi stað-
ar að heldur. Það leit helzt út
fyrir, að vegur þessa kynjalýðs
lægi beint í iður jarðarinnar —
niður í undirdjúpin, því upp úr
dalbotninum er fáum fært nema
fuglum himins.
Hann sá nú, að í þetta sinn
myndi sér ekki auðnast að verða
vís hins sanna, og voru honum
það hrapalleg vonbrigði. Hann
nam staðar skammt frá dalbotn-
inum, þar sem smalaleiðinni
lauk. En þá stanzaði einnig aft-
asti maðurinn í hópnum og leit
til Halls nokkuð alvarlega.
Sá maður var mikill vexti og
fríður sýnum, hafði tignarlegt
yfirbragð og góðmannlegan
svip. Hann ávarpaði Tungu-
Hall með sterkum, en hljómþýð -
um málrómi á þessa leið:
„Trúir þú því nú, Tungu-Hall-
ur, að guð hafi getað skapað
fleiri verur líkamlegar en ykkur
mennina? Oss eru vel kunn umj
mæli þin og illyrði í vorn garð,
en ekki skaltu samt þeirra
gjalda í þetta sinn, þar sem
hroki, gáleysi þitt og fávizka
eru orsökin, en ekki beinlínis ill-
vilji. En varaðu þig, maður! Hér
fer önnur líkfylgd á eftir sömu
brautina, og það getur kostað
þig lífið að verða fyrir henni. í
þeim hópi eru margir, sem bera
til þín þungan hug. Og það