Heima er bezt - 01.12.1960, Síða 5

Frú Jakobína Johnson með jólakortin sin.
helgisiða úr kirkjulífi Breta, en fengu því ekki ráðið,
fluttust margir vestur um haf í byrjun 17. aldar. Mót-
uðu þeir um langt skeið öðrum fremur trú og menningu
Nýja Englands-fylkjanna á austurströnd Bandaríkj-
anna. Þessir menn voru margir miklir fyrir sér, vissu
hverju þeir trúðu og hvað þeir vildu, og þoldu enga
undanlátssemi um það, er þeir töldu rétt. Engum kemur
á óvart, að þeim hætti til þröngsýni og harðneskju. En
upp úr dæmalausri siðgæðisalvöru þeirra spratt ýmislegt
það, sem bezt hefur dugað til menningar hinni miklu
Þ)óð;
Þótt trú púritana væri upphaflega ekki kalvínsk, mót-
aðist hún mjög í þá átt, er fram leið. Skraut vildu þeir
ekki hafa í kirkjum sínum. íburðarmikið hátíðahald
þoldu þeir ekki. Þeir bönnuðu jólatré! Kann ég ekki þá
sögu lengri — nema hvað sagt er, að bömum púritan-
anna hafi þótt jólin dauf — án jólatrés, án skrauts, án
leikja, án alls þess gamans og gleðiláta, sem fylgt hafa
jólunum síðan í forneskju. Börnin hafa líklega hugsað
sér að breyta þessu, þegar þau yrðu stór, og látið af
því verða. Jólatréð var innleitt aftur, og skrautið og
gamanið, og kennir nú hvergi púritanskra áhrifa á jóla-
haldið vestra, svo ég viti til. Þetta var á sinn hátt ávinn-
ingur — en kannske ekki eintómur ávinningur. Því að
þótt flest gott sé að segja um útlitsfegurð og saklaust
gaman jólanna, þá á hin eiginlega jólagleði aðrar og
dýpri rætur. Líklega skildu gömlu alvörumennirnir það
betur en niðjar þeirra. —
Jólin nálgast nú, í austri og vestri.
Óefað munu frændur okkar vestan hafs flestir halda
þau með amerískum blæ. Fyrir 5. og 6. ættliðinn vestra
er ameríslct land, tunga og þjóðvenja, orðið lífsveru-
leikinn sjálfur. ísland gerist fjarlægt í rúmi og sögu.
Þetta er eðlilegt og auðskilið. Jafnvel okkur, sem heima
búum og landsins tungu tölum, verða langalangafar
'okkar og -ömmur fjarlægt fólk og óverulegt. Aðeins fá-
ir líta með áhuga til baka.
En það hygg ég, að við yrðum undrandi, ef við á
þessum jólum gætum skyggnzt vestur um amerískar víð-
áttur og séð, hve margir þeir eru þrátt fyrir allt, sem
enn leitast við að varpa íslenzkum blæ yfir jólin sín —
með aðfangadagshelgi og íslenzkum jólasöngvum.
Heima er bezt 449