Heima er bezt - 01.03.1982, Page 28

Ég er fæddur að Ljósavatni í Suður-Þingeyjarsýslu, 22.
febrúar 1880. Foreldrar minir voru Arnfríður Guðný Sig-
urðardóttir og Stefán Einarsson. Ætt þeirra síðar rakin.
Ég hef alla ævi átt i afskekktinni heima, og er því harla
ólíklegur til að auðga okkar ættarland að nokkru því sem er
óvanalegt eða sem ekki hefur öðrum mætt á lífsleiðinni. En
auðvitað var sumt öðruvísi hér en víða annars staðar.
Möðrudalur var annálað fyrirmyndarheimili í tíð Sig-
urðar Jónssonar tengdaföður föður míns. Fyrri kona föður
míns var Aðalbjörg Sigurðardóttir í Möðrudal, en þau voru
rúm 2 ár í hjónabandi þá dó hún af barnsförum sú mikla
kona.
Æskuminningar
ðalsteins Stefánssonar
í Möðrudal
I. hluti
maður og má segja, það ungur nemur, gamall temur. Faðir
minn kunni ekki að meta stórbýlið Ljósavatn, sagði það
vera horkot samanborið við Möðrudal.
Æskuástin
Eitt af því fyrsta sem ég man eftir er ástarævintýri. Ég var
trúlofaður 3ja ára. Kærastan mín heitir (eða hét) Margrét
og var dóttir séra Einars Vigfússonar sem var prestur hér á
Víðihóli á Hólsfjöllum. Aths. Hólsfjöll heita norðan við
Biskupsháls N.-Þingeyjarsýslu. En Víðidalur og Möðru-
dalur eru á Efra-Fjalli kallað. Munið það.
Séra Einari mun hafa þótt Víðihóll með Möðrudal sem
útkirkju rýrt kall, þó Fjallaþing væri kallað við veitingu
prestakalla. Því var það að hann sagði kallinu lausu og
ákvað að fara til Ameríku. Það hefur verið um líkt leyti og
Friðrik Guðmundsson fór frá Grímsstöðum, og skömmu
seinna 2 bræðrungar hans, synir Jóns á Víðihóli, bróðir
Guðmundar á Grímsstöðum. Þeir synir Jóns hétu Árni og
Benedikt og systir þeirra, Guðbjörg, fór þá líka til Ameríku.
Séra Einar Vigfússon fór austur á land í kynnisför til
ættingja sinna vorið sem hann flutti vestur. Og var þá hér í
Möðrudal nokkurn tíma um vorið, og þá notuðum við
vinirnir, við Margrét, tímann til að sitja saman og spjalla
um okkar áhugamál, og ganga saman skemmtigöngur. Og
þá var gaman að lifa. Það var vinátta, saklaus og hrein, þó
hvorugt okkar hefði hugmund um að til væri annað stig
ástarinnar. Að minnsta kosti ekki ég. En hún fór ekki með
foreldrum sínum til Ameríku, og varð eftir hjá frændfólki
hér heima.
Svo fyrnast ástir sem fundir. Ég hafði ekki mannrænu til
að heimsækja hana þessi ár sem hún var heima, til 10-12
ára aldurs. Og hef ég aldrei séð hana síðan við skildum 4ra
ára gömul. Ég blessað hef hana alla ævi. Alla hluti ég til
þess gæfi, að horfin væri hún hingað inn. Hafi hún misst
manninn sinn. Ég rita þetta ástarævintýri aðallega svona
ítarlega, til að leiðbeina fullorðna fólkinu að gæta vel að
unglingaástum. Sundra ekki þeim sem saman þrá að vera.
Sannarlega er ekkert þrælslegra hægt að gjöra. Barnaástir
eru efalaust grunntónar hins raunverulega ástalífs, þó
börnin hafi enga hugmynd um það, svo sem við.
Unnustu ég ungur átti
Undratöfra njóta mátti
4ra ára hún frá mér fór
Fögur, ástrík, en ekki stór.
Bernskan
Það eru tvennir tímarnir og þrennir ef lengi lifir. Það
hafa sannarlega verið tvennir eða þrennir tímarnir, sem ég
er búinn að lifa hér í þessum fjallasal, hinum fagra
Möðrudal.
Þó líklega mestur munur á lífsframfæri fólksins og allri
aðbúð. Mér þykir líklegt að flestir muni telja, yfirleitt betri
lífskjör manna nú en áður á þessu kalda landi okkar. En hér
í Möðrudal var í mínu ungdæmi svo góð afkoma, og alls-
nægtir af öllu að ég veit hvergi betra bú í byggð á Austur-
landi nú en þá. Ég mun síðar um það skrifa.
Það hafa ýmsir verið að eggja mig á að skrifa niður
ýmislegt af því sem mér hefur mætt á minni löngu ævi.
Sumt af því er sundurtætt, og síst við allra hæfi. Eflaust
hefði ekkert gjört þó ég það feldi og græfi.
Mitt fyrsta ferðalag var það, að ég var fluttur í kassa á
reiðingshesti 18 vikna frá Ljósavatni hingað að Möðrudal.
Og Aðalbjörg systir mín í öðrum kassa á móti. En líklega
hefur þurft ábagga með mér, því Aðalbjörg var F/2 árs.
Kokkur hét klárinn sem kassana bar. Knálegur vel, og
rauðskjóttur var hann. Aðrir hestar sem í förinni voru hétu:
Kvika, rauðskjótt (reiðhross) og.Skálm einnig rauðskjótt,
Hæringur, rauður með gráa snoppuna, og Gráni. Þetta eru
fyrstu hestamir sem ég man eftir. Ennfremur man ég eftir
stórri og fallegri kú sem kom frá Ljósavatni sem Krossa hét,
og eru til Krossur hér ennþá af sama kyni. Einnig man ég
eftir einni rollu frá Ljósavatni sem hét Féskúfa. Hún hefur
efalaust verið ung er hún kom, en orðið gömul.
Mig minnir að mér væri sagt að það hefði verið vond tíð
fremur þá um vorið, svo þetta hefur verið hálfgjörð
glæfraferð. En ég hef alltaf verið nokkuð magnaður ferða-
100 Heima er bezt