Heima er bezt - 01.05.1982, Blaðsíða 9

minna fóður til að hafa það í góðum holdum, miðað við
annað fé. Kynbætur verða þó aldrei gerðar eftir einhverri
formúlu, bóndinn verður að öðlast tilfinningu fyrir þessu
og vera tilbúinn að hlíta leiðsögn þeirra sem best vita
hvernig að þeim skal staðið. Þó svo bóndi hafð búið í mörg
ár, þá þarf hann ekki endilega að vita best hvernig á að búa.
— Er ekki mikill reki hér í fjörunum?
— Jú, það rak t.d. heilmikið árið 1979 og framan af 1980
var alltaf eitthvað að slíta upp, en í fyrrahaust breytti um
ríkjandi vindáttir og síðan þá hefur lítið rekið. Mesti rekinn
er þegar hafísinn rekur upp að landinu, þá er eins og
skilyrðin séu best. Ég hef haft þó nokkrar tekjur af rekan-
um, ég bæði lét saga þetta niður og seldi sem borðvið og
klauf einnig niður í staura. Allt timbur sem ég hef sjálfur
þurft að nota fæ ég úr fjörunni, þannig að þetta hafa verið
veruleg hlunnindi. Undanfarið hefur lítið rekið, nema
morviður, fjörurnar eru hálf hvítar af þessu smá spýtna-
braki. Morviðinn er ekkert hægt að nýta nema í eldinn og
það ætla ég að gera, ég á von á viðarofni og ætla að brenna
morviðinn í honum og hita þannig upp húsið. Með því ætti
ég að geta sparað mér verulega olíukaup. Mér er sagt að
það þurfi tvö og hálft kíló af morviði á móti einum lítra af
olíu og hér í fjörunum er nóg af mori til að hita upp húsið í
mörg ár. Mér hefur allfaf sviðið að ganga fram hjá þessu
hér í fjörunum og geta ekki nýtt það, þetta er tugþúsunda
króna virði, en núna er vonandi að koma að því að ég geti
notað mér þetta.
Bjarni er búinn að friða stórt svæði niður á fjörukamb-
inum þar sem hann hefur útbúið hreiður úr bíldekkjum.
Þarna ætlar hann að reyna að koma sér upp æðarvarpi, en
áður var gott varpland þarna, í tíð Vilhjálms afa Bjarna.
Veiðibjallan hefur trúlega hrakið æðarfuglinn burtu, en nú
hefur Bjarni stungið niður flöggum þar sem veiðibjallan
átti áður hreiðurstæði og vonast til að geta hrakið hana
burtu.
— Ég ætla að byrja á því að athuga hvort æðarfuglinn
vill ekki koma af sjálfu sér, en ef hann vill það ekki, þá ætla
ég að fá mér unga, ala þá upp þarna niður frá og sjá til
hvort þeir verpa þarna. Ef þeir gera það hæna þeir senni-
lega fleiri fugla að sér. Það er mikið af æðarfugli hér í
grenndinni og mér þykir það undarlegt ef ekki er hægt að
koma upp varpi einnig hér. Dúnninn er geysilega verð-
mikill og maður verður að hafa allar klær úti þegar ljóst er
að sauðfjárbændur verða að minnka kjötframleiðsluna.
— Hefur þú áhuga á loðdýrarækt?
— Já, ég er mikið að hugsa um að fækka fénu aðeins og
taka upp refarækt, nota hluta af húsnæði sem ég er núna
með undir rollur fyrir refina. Það er ágætt að hafa þetta
með, menn mega alls ekki fara eingöngu út í refarækt og
skera niður allar rollurnar, það er álíka vitlaust eins og að
halda áfram með sama rollufjölda og nú er. Ég stefni á að
búa með rúmlega fjögur hundruð ærgilda bú, um 200 ær og
fimmtíu refi, það held ég að sé mjög hagkvæm bústærð og
hafa svo hlunnindin að auki; æðarvarp og veiðivötnin upp
í heiðinni. Veiðin er óplægður akur, sem maður hefur ekki
hugmynd um hvaða möguleika gefur.
Já, ég á nokkur veiðivötn uppi á Skagaheiðinni, þeirra
stærst er Ölvesvatn sem ég leigi Stangveiðifélaginu á
Sauðárkróki. Gallinn er sá varðandi hin vötnin að það er
ekki nóg veitt í þeim og því er silungurinn allt of smár. Áður
en ég leigði stangveiðifélaginu voru þrír menn með Ölves-
vatnið, sem lítið veiddu, en núna er fiskurinn jafnstærri.
Þetta vatn og fleiri tengjast vatnasvæði Selár og ég hef
mikinn áhuga á að vita hvort einhverjir möguleikar eru á
hafbeit þar, en hér í Skagafirði eru miklar tilraunir í gangi
varðandi hafbeit sem fróðlegt er að fylgjast með.
Þegar ekið er í hlað á Hvalnesi taka þrír lágfættir
minkahundar á móti manni með miklum látum. Ég spurði
Bjarna hvort minkurinn væri honum erfiður í skauti.
— Já, minkurinn hefur svo afbragðs góðar uppeldis-
stöðvar hér í nágrenninu og hann sækir mikið í fjörurnar.
Ég verð því að passa mig á helvítis varginum ef ég ætla að
koma mér upp æðarvarpi. Hann veiðir töluvert af fiski hér í
sjónum og einnig í vötnunum upp í heiði. Þetta er voða-
legur skaðvaldur, sérstaklega í fuglinum, því fuglinn fer í
burtu ef minkurinn kemst í varpið og kemur varla aftur í
bráð.
— Hvernig gengur þér í skiptum við minkinn?
— Það gengur ekki nógu vel, hann býr við svo góðar
aðstæður hér eins og ég sagði þér og svo er heiðin mjög
víðáttumikil. Maður leggur varla á sig að elta dýrið út um
allt vegna þess hve verðlaunin eru lítil, þó svo manni komi
það að sjálfsögðu alltaf til góða. Ég reyni auðvitað að kála
þeim minkum sem eru á vappi hér rétt í kring um mig.
Minkurinn er erfiður viðfangs vegna þess að hann er alltaf í
nýjum grenjum á hverju ári, hann er ekki eins og tófan sem
heldur sig alltaf í sama greninu.
— Hvernig notarðu hundana við minkaveiðarnar?
— Ég fer með þá á staði sem líklegir eru og hundarnir
leita og finna minkinn. Þá grefur maður niður á þá ef þeir
eru í grenjunum og oftast hjálpar maður hundunum við að
murka úr þeim lífið, en stundum drepa hundarnir þá alveg
sjálfir ef þeir eru t.d. einir á ferð og finna mink. Þá er það
barátta upp á líf og dauða, minkurinn að reyna að koma sér
undan en hundurinn umturnast í algjört villidýr. Oftar
verður maður þó sjálfur að drepa dýrið, hundarnir eru fyrst
og fremst til að finna það.
Sums staðar er sá háttur hafður á að vissir menn eru á
tímakaupi við að drepa mink og hafa þá verðlaunin að
auki. Hér eru einungis borguð verðlaunin, en betra væri ef
hreppurinn borgaði einnig peninga sem svöruðu til vinnu-
launum.
— Er minkurinn duglegur að bjarga sér?
— Já, það er enginn vandi fyrir hann, aðstæður eru
þannig að hann lendir aldrei í vandræðum með æti, hann
hefur bæði vötnin og fjörurnar og það virðist vera nokkuð
sama þó vetur séu harðir, hann lifir það af.
— Er hann slyngur?
— Já, sérstaklega læðurnar, þær eru magnaðar og dug-
legar að koma sér undan. Karldýrið er yfirleitt betra við-
ureignar og hvolparnir eru auðvitað óttalega vitlausir.
Veiðimenn við Ölvesvatn hafa stöku sinnum lent í því
þegar þeir hafa skipt um veiðistað, fært sig um set á bakk-
Heimaerbezt 153