Heima er bezt - 01.05.1982, Blaðsíða 23

Frá j? i GrænlandiP Eftir v* j Steindór Steindórsson V .vf.c,n hanur i llfi hcirra Og ss« fasl s«nu ImOum'n rflu !*.« t%“ íkTu"" (sangafl soiiu [>«' scrflmicluMU ú« “rfcldi «g jafnvcl hfandOsjarndvr hcirr.1 1 hsi cfni sjr fundur \ inl.mds «g hlraunir hc"ra «1 afl^ncmj h-"
Á rústum Brattahliðar
j «... h,ifj „n F.ddukv.cflin. ct þcil.. bcg.it scr skoflum |vtt «g hcrum
| .Svi.kvnflSicphanG.iynrl8ngu.cr 1 uvv «g hl'“' yim. Undnámvmcnn- li.mn hugvafli lil lcgvlufla r.lcnvkr.i ' irnir \«ru Islcndmgar. cn mfljar ! landncma ^ Jnni^ á mcginlandi | heirra. h|«flin scn, [w' hF ing alcilin. hvcmig hcssi h|..' hcfir h'‘'f"' úr siigunni mo' «llu. sv» afl ckkcri sc kunnugi um rtrlflghcnnarog
um^Mit^BrlnThtiflfí' ^Mnana j kíílto ^“"1^^
nhrckjandi. sýmlcgur viimshurflur 1 hj«flarhcmfl hcss. afl h-'rna liíflu ug sl.wluflu mcnn | Sagan hcrmir afl landnám hicfisl á '^Xflur cti gcrfl vcrflur grein fv,„ li|.
J'jka' siuiilcga rarll^ um hsggflma
'jjldifl fcllur alli i eimyrg h.ignin j aUogunum.^afl har vcsira rcis upp Frá upphafi v.iru Ivo hsggflarlog á (ir.cnlandi. cr hélu Evslri hvggfl «g
In^cUMdcndmgTr fícmur' j Ekk, vníim vcr onTdíegl 1 Nyrflrr hyggfl hcffli vcrifl efllilegri f|arl.xgflin milíi Óakorl.Kf'og Nuuk.
hcim hafa gcíifl' hjuAmm naln* | ur. ug cill Eddukvicfla. Allamál in Nurflurbyggjar. hciia cr álika rcii- ingum. Viiafl er afl |>cir kunnu runa- m.cn «g (xgar Norflmcnn rcvna afl rislur og irulegl cr afl cmhvafl hafi cigna scr furnrii v«r. og h.cfli hcir «g | h«r skráfl á bðkfell. km frá Qak«n.H| suflur i Nanorlalik. Hcrjolfsncs «g sy.Viu hylanna har Slaflir hcir. scm ncfndir cru liggja allir u" Vl<1 Mrondina. ,>g dr,ugur spolur
Hvítir
eskimóar
Ég þakka Steindóri Steindórssyni sér-
lega mikið fyrir Grænlandsþætti
hans. Maður hefur orðið margs vísari
um það land og þjóð þá er þar byggir
nú, svo land og þjóð birtist í skýrari
mynd.
Hugleiðingar hans um eyðingu
norrænnar byggðar á Grænlandi
hugsa ég að séu byggðar á mjög
skynsamlegum rökum. Það er mjög
ólíklegt að ófriður á milli eskimóa og
norrænna Grænlendinga eigi neinn
teljandi þátt í útrýmingu hvíta þátt-
arins. Fyrst og fremst eru og hafa þess--
ir eskimóar verið engir bardagamenn
og allar líkur að þegar þeir komu í
þessar gömlu byggðir Grænlendinga,
séu þeir að mestu flosnaðir upp frá
búum sínum vegna samgönguleysis
við aðrar þjóðir, og þar með sviftir
möguleikum að fá nauðsynlega hluti,
s.s. járn, ljái og hnífa. Þar með eru
ir tilneyddir að leita til sjávar og
reyna að bjarga sér þar eins og eski-
móar. Við það hefir óhjákvæmilega
mikil fækkun orðið á norræna stofn-
inum, og einnig að hann getur hafa
hrakist, eða eitthvað af honum, ótrú-
legustu leiðir.
Dettur mér í hug það sem
Vilhjálmur Stefánsson segir í bókum
sínum um ferðir sínar um hafísa
norður af Kanada. Þar hittir hann
flokk eskimóa á ísnum, sem lifa að
hætti annarra eskimóa, en eru allir
hvítir á hörund, glóhærðir og bláeyg-
ir. Komu þá upp þær getgátur að þar
væru að líkum komnir afkomendur
fornra Grænlendinga. Ekki veit ég
hvort eitthvað hefir verið rannsakað
um þessa hvítu eskimóa, og ekki
nefnir Steindór Steindórsson þá neitt í
sínum hugleiðingum. En er það
nokkuð óhugsandi að einhver hópur
Grænlendinganna fornu hafi hrakist
út á megin ísinn og tekið þar upp lífs-
hætti eskimóa?
8. maí 1982,
Glúmur Hólmgeirsson.
Utanáskriftin er:
Heima er bezt
Pósthólf 558
602 Akureyri
Gáta
1. Vinnumaður vildi fá
vinnulaun sín bónda hjá,
sá ég fljúga fugla þrjá
förum nú og veiðum þá.
2. í alin skulu endur tvær,
álftin jöfn við fjórar þær,
tittlingana tíu nær
tók ég fyrir alin í gær.
3. Af fuglakyni þessu þá
til þrjátíu álna reikna má.
Þó vil ég ekki fleiri fá
en fugl og alin standist á.
Ráðning: j
1 önd = Vi alin,
14 álftir = 28 álnir,
15 tittlingar = 1 Vi alin.
30 30
Pétur Pétursson á Rannveigarstöð-
um kenndi mér þessa gátu.
Skafti Pétursson,
Höfn, Hornafirði.

Atburðurinn íÁrbæjarsafni (Framhald af bls. 146)
lífsskoðun. Skemmtanaiðnaðurinn og
jafnvel margt af því, sem kallað er list
vegur í sama knérunn. Hávaðatónlist
og allt það friðleysi, sem henni fylgir
ruglar fólkið um leið og það spillir
heyrn þeirra og hugsun, og á það ekki
síst við æskulýðinn. í myndlistinni ber
furðumikið á ljótleikanum. Kvik-
myndirnar eru hlaðnar hrollvekjum
og ofbeldi, og þannig mætti halda
lengi áfram. Þegar allt þetta leggst á
eitt, er raunar engin furða þótt ráðvillt
fólk fremji ódáðaverk eða spjöll eins
og í Árbæ. Ef unglingar hafa verið þar
að verki, þá er það sönnun þess, að
þeir eru veikastir fyrir öllu því, sem á
þeim dynur.
En er nokkuð unnt að gera? Því
miður er þjóðfélagið of máttvana í
þeim efnum. Fordæmi stjórnmála-
mannanna og framkoma er ekki til
fyrirmyndar. Heimilin eru í upplausn
og skólarnir virðast hafa gleymt því
hlutverki sínu að ala upp siðferðis-
kennd unglinganna. En þó eru þeir
ásamt kirkjunni eina aflið, sem ein-
hvers má vænta af í þessu efni.
Hvernig hefði t.d. verið, ef í öllum
skólum landsins og prédikunarstólum
hefði Árbæjaratburðurinn verið
gerður að umtalsefni af alvöruþunga
og siðferðiskennd? En það er einmitt
það sem gera þarf, að ala upp í æsk-
unni andstyggð á ofbeldi og
skemmdarverkum, sem ef til vill
mætti breyta því hugarfari, sem nú
virðist grafa meira og meira um sig, og
skapa um leið meiri frið og meiri
ábyrgð í þjóðfélaginu. En slíkt gerist
ekki, nema allir þeir, sem sjá hvert
stefnir, leggist á eitt.
St. Std.
Heima er bezl 167