Heima er bezt - 01.01.1984, Blaðsíða 20

Ég hefi tilgreint húsaskipunina
svona nákvæmt, vegna þess sem á
eftir fór þetta kvöld þá er ég var að
koma heim. Ég kom frá austri og
hafði því bæjardyr beint í fang mér.
Ég tók eftir því, er ég fór upp bæjar-
hólinn að ekki var búið að kveikja ljós
í baðstofu, því austurgluggi hennar
blasti við mér. Ég gekk hiklaust að
bæjardyrum, opnaði þær og fór inn,
en þegar ég var að fara inn úr dyrum á
milli þeirra og hlóðaeldhúss þá heyrði
ég að hurðin sem rann á snæri milli
geymslu og eldhúss var dregin upp
og um leið og ég kom í gegn um
dyrnar og inn í eldhús heyrði ég fóta-
tak og eitthvað straukst lauslega við
brjóstið á mér. Ég sagði þá, „hver er
þarna?“ en það var steinhljóð að öðru
en því, að ég heyrði dauft fótatak um
þvert eldhús og fram í gang á leið til
heygarðs, en þar dó það út, sem í
mikinn fjarska væri komið. Ég hafði
staðið kyrr í sömu sporum þessa
stund, sem nánast var sem augnablik,
en nú fann ég allt í einu til einhvers
ónota beygs og hraðaði mér því áfram
og inn, en þó ekki með neinum óeðli-
legum flýti.
Ég þarf vart að taka það fram að
þreifandi myrkur var og því var ég
ekki neitt óvanur á þessari leið. Þegar
ég svo kom upp á loft, var móðir mín
að enda við að kveikja á lampa, sem
hékk í innri hluta baðstofu nær aust-
urglugga. Ég man svo greinilega enn
þann dag í dag, að hún stóð við
lampann með eldspýtnastokkinn í
hendinni, en aðrir lágu uppi í rúmum
sínum, því þeir höfðu lagt sig á meðan
var að dimma eins og algengt var á
þeim árum. Það fyrsta sem mér varð
að orði, er ég hafði heilsað upp á
fólkið, var þetta: „Eru allir inni?“
„Já,“ segir móðir mín, og er ég hafði
litið yfir baðstofuna til þess að sann-
færa mig um að svo væri, þá dró úr
mér allan mátt svo að ég lagðist upp í
rúm mitt og lá þar góða stund á með-
an ég var að jafna mig. Að því búnu
reis ég upp, fór úr blautum fötum og
tók að ræða við fólkið, segja því fréttir
o.s.frv. Á hitt var ekki minnst, þ.e. það
sem gekk hjá mér í eldhúsinu.
Nokkru seinna færði móðir mín í
tal við mig, er við vorum tvö í einrúmi
hvað hefði verið að mér þegar ég kom
úr ferðalaginu þetta kvöld. Ég vildi nú
lítið úr því gera, en hún gekk því fast-
ar á mig með þetta. Sagði hún að ég
hefði verið sem náhvítur þá er ég kom
heim og upp til baðstofu, og þegar
hún hefði sagt mér að allir væru inni,
að þá hefði ég riðað við og lagst upp í
rúm mitt, sem og fyrr er sagt. Ekki
munu aðrir en hún hafa tekið eftir
þessu, því að bæði var nú það, að þeir
voru tæpast risnir upp né vaknaðir af
rökkursvefni og svo mun faðir minn
hafa ályktað, ef hann hefur tekið eftir
einhverju með útlit mitt að ég væri
þreyttur og væri að láta líða úr mér, en
á þeim árum þreyttist ég oft bæði í
ferðalögum og við fjárgæslu, en það
leið jafnan fljótt frá. Nú munu a.m.k.
einhverjir segja að þetta sem rakst á
mig í eldhúsinu hafi bara verið
venjulegur maður, maður af öðrum
bæ, sem þarna hafi verið á ferð, en
allir sem þekkja til vita að svo gat ekki
verið. Þetta býli er mjög afskekkt sem
fyrr segir. Það er í afdala kvos langt
frá allri byggð. Þar kom aldrei maður
nema að hann ætti sérstakt erindi, eða
þá að hann væri í fjárleitum. í þetta
sinn var því ekki til að dreifa, því fé
var allsstaðar komið í hús. Og þess
utan ersvo það sem tekur af allan vafa
um þetta, er að ef um fjárleitarniann
hefði verið að ræða, að þá hefði hann
gert vart við sig hæði til þess að fá sér
hressingu og svo til þess að frétta um
hvort nokkurs fjár hefði orðið vart á
undanförnum dögum. Á þessum
árum voru menn ekki á ferðalagi án
einhvers tilgangs, og menn hurfu þá
ekki sporlaust eins og nú gerist. Menn
urðu jú úti á þeim árum, en þá voru
þeir á einhverri þeirri leið, sem fólk
hafði hugmynd um hver var, og flestir
fundust þeir fyrr eða síðar, þó að til
væru undantekningar frá því. Til-
gangsleysi um ferðalag fólks á þeim
árum, var nær óþekkt fyrirbæri.
Við áttum þarna heima í sjö ár, þ.e.
frá 1914 til 1921. Og aldrei fyrr né
síðar varð ég nokkurs þess var þarna
er líktist þessu. En einhverntíma á
þessum árum, sem við vorum þarna,
kom fyrir föður minn ekki óáþekkt
því er henti mig. Munurinn var helst
sá, að ég fann og heyrði, en hann sá,
en sá þó ekki það sem að öllu eðlilegu
átti að sjást, þ.e. dyrnar. Hann var að
koma úr ferðalagi, og hann kom sömu
leið og ég, þ.e. úr kaupstað. Þetta var í
janúar eða febrúar mánuði og öll jörð
hulin snjó og klaka. Komið var fram á
nótt, myrkur og dimmt í lofti með
snjóslitring. Þegar hann kemur í
sundið austan við bæjarhólinn, þá
veitir hann því allt í einu athygli að á
vinstri hönd hans gengur mannvera á
stærð við 10-12 ára strák. Var hann
svona 10-12 metra frá honum og
heldur á undan honum og hafði
stefnu á tóftarbrotin efst í túninu.
Halda þeir nú hver sinni stefnu og
þegar faðir minn er að fara upp bæj-
arhólinn þá er strákur að ná til tóftar-
brotanna, en hverfur þá um leið.
Þegar svo faðir minn kemur að bæn-
um og ætlar að ganga inn, þá finnur
hann hvergi bæjardyrnar. Fer hann
nú einar tvær til þrjár ferðir umhverfis
bæjarhúsin, en finnur hvergi dyr. Allt
virtist sem einn veggur og kolsvart.
Gerir hann sér þá grein fyrir að eitt-
hvað dularfullt og óeðlilegt er við
þetta. Hann sest því niður til þess að
hugsa ráð sitt, enda orðinn þreyttur af
langri göngu án hvíldar. Þegar hann
svo hefur setið góða stund, finnst
honum allt í einu birta bæði um-
hverfis sig og umhverfið í kring. Hann
stendur því upp og sér þá að hann er
16 Heimaerbezt