Heima er bezt - 01.01.1984, Page 37

Heima er bezt - 01.01.1984, Page 37
Umsagnir um bækur og notkun tölva er þá og þegar jafnsjálf- sögð og að kunna stafrofið eða litlu margföldunartöfluna, og hún hlýtur inn- an skamms að verða skyldutæki í skólun- um. Hér hefir Örn og Örlygur gefið út dálítið leiðbeiningarrit um tölvur með textum og fjölda mynda, sem vera má leiðarvísan handa byrjendum í tölvu- notkun. Ekki kann ég að dæma um hversu vel hefir til tekist, en hitt er ljóst, að bókin sýnist vera aðgengileg hverjum, sem vill lesa og skilja, og er því hin þarfasta og ætti að vera ekki óvíðar til en stafrofskverið. Gæfa, kjarkur og hugkvæmni Guðjón Friðriksson: TOGARASAGA MAGNtJSAR RUNÓLFSSONAR. Rvík 1983. örn og örlygur. Söguhetjan Magnús Runólfsson, reyk- vískur togaraskipstjóri og síðar hafnsögu- maður, rekur hér sögu sína allt frá því hann er barn í Vesturbænum þar til hann hefir sest í helgan stein inni í Kleppsholti. Á manndómsárum sínum var hann einn hinna dugmestu og aflasælustu skipstjóra flotans, sigldi skipi sínu til Bretlands öll styrjaldarárin og hlekktist aldrei á, en tókst með áhöfn sinni að bjarga hundruð- um manna úr brennandi skipi. Saga hans einkennist af kjarki og hug- kvæmni. Hún er fjörlega skráð og gefur sýn á lífið í togurunum í upphafi togara aldar og raunar einnig síðar, en mestur styrkur bókarinnar er í hinni ágætu lýs- ingu af Vesturbænum í Reykjavík í æsku höfundar og aðbúðinni og æfinni á tog- urunum. Hver skyldi annars trúa því, að Vesturbærinn hefði raunar verið eins og sveit í bemsku manna sem enn lifa. En fyrir bragðið er Togarasaga Magnúsar merk menningarsöguleg heimild, sem ekki verður framhjá gengið í lýsingum af þessu tímabili. Áuk þessa er bókin skemmtileg aflestrar. En betur hefði mér þótt fara á því, að Magnús hefði sparað sér hnúturnar til fiskifræðinganna. Þeim get- ur skjátlast eins og öðrum, en verða ekki sniðgengnir. Þarft hefði verið að skýra nokkur orð úr togaramáli, sem fyrir koma, þau eru lítt skiljanleg okkur landkröbb- unum. Þróunarsaga mann- legs samfélags MANNLÍF Á JÖRÐU. Rvík 1983. Bókaklúbbur Almenna bókafélagsins. Þetta er mikil bók og merkileg og raunar harla nýstárleg í íslenskum bókaheimi, en her er um að ræða geysivíðtæka landa- fræði, eða þó öllu heldur þjóðafræði, því að lítið er sagt um náttúrufræði landanna og enn minna um staðfræði. Nöfn eru því af skornum skammti af því tagi, sem vér eigum mest að venjast í landfræðibókum. Eins og titill bókarinnar segir til um er það mannfólkið í allri sinni fjölbreytni, sem hér er fjallað um. Þar er lýst þjóðum og þjóðflokkum, lifnaðarháttum og um- hverfi, sem þeir mótast af, trúarbrögðum, þjóðtrú og þjóðsögnum, svo og þeirri byltingu, sem tækniþróun nútímans hefir valdið. Lesandinn fær þar innsýn í þró- unarsögu mannlegs samfélags allt frá steinaldarstigi til hins háþróaða nútíma þjóðfélags. Bókin skiptist í tvo hluta: Yfirsýn um alla jörð og Þjóðir heims. I fyrri hlutanum er rætt um kynstofna, tungumál, fæðuöfl- un allt frá söfnunarstigi til hins vélvædda nútímabúskapar, rætt er um einstakling- inn frá vöggu til grafar að kalla má, sam- félagsmyndum, trúarbrögð, heimsveldis- stefnur og alþjóðleg samskipti, svo að hið helsta sé nefnt. í síðari hlutanum er horfið að því að gera grein fyrir einstökum þjóðum og þjóðabrotum eftir búsetu þeirra í heimshlutunum. Smár er þó hlut- ur vor íslendinga í því þjóðahafi, þótt nefndir séum á nafn. Eins og nærri má geta þar sem um svo víðtækt og yfirgrips- mikið efni er að ræða, verður víða farið fljótt yfir sögu, en þó gegnir furðu, hve miklu efni er þarna fyrir komið á að- gengilegan hátt, enda hefir mikill hópur sérfræðinga verið hér að verki. Geysimik- ið er af myndum og uppdráttum efninu til skýringar og uppfyllingar, eru þær svo mikilvægur hluti bókarinnar, að lesand- anum er nauðsynlegt að kynna sér þær vel ekki síður en lesmálið, ef hann á að hafa full not bókarinnar. Naumast verður sagt að bókin sé auð- lesin, til þess svo megi vera er efnið alltof mikið og fjölþætt, og ókleift er með öllu að lesa alla bókina í belg og biðu ef um gagnslestur er að ræða. Léttast og væn- legast til árangurs er að lesa kafla og kafla og kynna sér hvern þeirra til hlítar áður en lestur hins næsta er hafinn. En ef svo er að farið fer varla hjá því, að lesandanum aukist ekki einungis þekking heldur einn- ig skilningur á þjóðum heims og mörgum þeim vandamálum, sem mannkynið á nú við að stríða. í stuttu máli sagt, þetta er stórfróðleg bók og menntandi. Þýðandi er Bjöm Jónsson. í átt til ljóssins Guðmundur Kristinsson: HEIMUR FRAMLIÐINNA. Selfossi 1893. Ámesútgáfa. Hér segir sitthvað frá miðilsstarfi Bjargar S. Ólafsdóttur og sýnum hennar. Margir hafa áreiðanlega heyrt hennar getið, því að hún hefir um langt árabil starfað með Sálarrannsóknafélagi Islands, og er gædd merkilegum dulargáfum. Höfundur skrif- ar nokkur formálsorð þar sem hann lýsir starfi Bjargar lítilsháttar og getur þeirra manna, sem flutt hafa þann fróðleik í miðilssambandi hennar, sem hér er birtur. En það eru þeir prestamir Kristinn Daní- elsson og Jóhann Þorkelsson ásamt Einari Loftssyni kennara. Hvort sem menn vilja trúa frásögnum þeirra eða ekki, eru þær í flestu athyglisverðar, og eitt er þeim öllum sameiginlegt, þær benda í átt til ljóssins, og benda mönnum á þá ábyrgð, sem því fylgir að lifa, og væri vissulega margt betra í heimi vorum, ef menn fylgdu þeim boð- skap og hugsuðu til, hvað þeirra bíður í framhaldslífinu. En þó að margt sé athyglisvert í þessum ræðum, og maður lesi þær með áhuga, þykir mér þó mest koma til þess kafla bókarinnar, sem nefndur er Sex landa sýn. Annars vegar er sálför Bjargar til land- anna áður en sex landa ferðin var farin, svo að hún þekkti hvem stað, sem komið var á, og þó einkum sýnir þær, sem fyrir hana bar í ferðalaginu. Þar er hvorki til að dreifa nokkru, sem dulist hefði getað í undirvitund hennar, né hugsanaflutningi frá samferðafólkinu. Merkilegar eru einnig sýnir hennar við dánarbeði. En Heima er bezt 33

x

Heima er bezt

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Heima er bezt
https://timarit.is/publication/380

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.