Heima er bezt - 01.04.1996, Side 27

Fyrir uppganginum til loftsins er
hleri á hjörum með skrá og lykli.
Kirkjuhurðin er listuð með holskrá,
lykli með koparhaldi, hring af
kopar í fæti afsama og
skjöld af sama, grafið með
letri og fangamarki anno
1797.
Gluggi er framan á kirkj-
unni með 6 smárúðum, annar
yfir predikunarstóli með 4
rúðum, öllum brotnum. Húsið
er á þaki og þiljum nýbikað,
með góðum veggjum og allt
vel um hirt..”
Við þessa lýsingu ber að
hafa í huga, að húsið er rúm-
lega 30 ára gamalt þegar hún
er gerð og þar sem hér er um
bændakirkju að ræða fylgdi
hún auðvitað með í kaupun-
um þegar Sigurður Hinriks-
son keypti Hjallatorfuna árið
1803.
Það er því nokkurn veginn
víst að hann hefur látið gera
stúkuna norðan við kórdyr því
fangamark hans er á hurð y
hennar. Það má og ætla, að all-
mikið hafi verið gert við kirkjuna og
hún máluð um leið og stúkan var
gerð.
Þetta var síðasta torfkirkjan, sem
stóð að Hjalla og hefir áreiðanlega
ekki verið síður hugsað um viðhald
hennar en annarra húsa á bænum og
söfnuðurinn prýtt hana með góðum
gjöfum. Það hlutu samt að bíða henn-
ar sömu örlög og annarra húsa og í
prófastsvísitasíu 1.10. 1852 segir að
hún sé nú orðin óstæðileg af fúa og
geti því ekki talist messufær og óum-
flýjanlegt sé að byggja hana upp á
næsta ári.
Það er nú hinsvegar svo, að öll stór-
virki þurfa sinn undirbúningstíma og
Hjallabónda hefir ekki nægt tíminn
frá vetumóttum til sauðburðar til þess
að undirbúa byggingu nýrrar kirkju
og 15. júní 1854 er Jóhann Kr. Briem
prófastur, aftur kominn í vísitasíuför
að Hjalla og er stuttorður, en gagnorð-
ur, um kirkjuna:
„Hún má heita fallin.“
Söngtqfla frá um 1850. Gefin af
Eyjólfi Guðmundssyni frá Grímslœk.
En nú á líka að taka til hendinni.
Þegar er búið að afla þó nokkurs efnis
til nýrrar kirkjubyggingar og smíði
glugga hafin.
Aftur líða tæp tvö ár og á þrettánd-
anum 1856, er Jóhann prófastur enn í
vísitasíuferð að Hjalla.
Nú nægja ekki 4 orð til þess að lýsa
kirkjunni því að þarna stendur rúm-
lega ársgömul kirkja: „byggð úr ein-
tómu timbri; hún er að utanmáli á
lengd 15 al. og á breidd 8 al. stafa-
hæðin er 3 1/2 al hún er í 6 stafgólf-
um og er loft í 3ur en íbjúg hvelfing í
3ur, umhverfis þiljað listaþil og eru
sillur efst og neðst og fyrir neðan
glugga, kirkjan er með þremur glugg-
um á hvorri hlið með 6 stómm rúðum
hver.
Prjedikunarstóllinn og altarið með
grátunni er fornt en nýmálað.
I kómum em bekkir umhverfis með
bríkum við kórstafi og tveir
lausabekkir með bríkum og
bakslám. I framkirkjunni em
að norðanverðu 8 stólar en að
sunnanverðu 7 -þrír þeir innstu
tvífættir -með bríkum og
bakslám. Upp í loftið er stigi
fóðraður og em þar uppi 5
lausabekkir. Fyrir kirkjunni,
sem öll er með plægðu gólfí,
em tvær vængjahurðir með tví-
læstri skrá og koparhring á
fæti. Kirkjan er öll máluð inn-
an.”
Prófastur getur þess einnig
að kirkjan sé með tvöfaldri súð
og nýbikuð. Hún sé prýðilega
útlítandi og hafí Magnús
Magnússon bóndi á Hrauni
staðið fyrir byggingunni (
Magnús þessi var sonur Magn-
úsar Beinteinssonar í Þorláks-
höfn og bjó á Hrauni frá 1845
til dauðadags, 8.5. 1857).
Þetta er mjög sennilega eina
timburkirkjan, sem staðið hefir
að Hjalla nema ef vera skyldi að þeir
feðgar Skafti og Þóroddur hafi fengið
frá Noregi timbur í kirkju þá, sem þeir
hljóta að hafa byggt þar urn árið 1000.
En auðvitað mæddu sunnlensku
hretviðrin á þessu húsi, eins og öðr-
um byggingum hér um slóðir, og
1891 var látin ný klæðning á suður-
vegg og nokkuð á gafla og norður-
vegg. Einnig var gert við þakið því
spónninn á því var farinn að fúna,
hurðir endurnýjaðar og dyttað að
grunninum.
„Álýst kirkjan nú vera í mjög góðu
ástandi og finnst ekkert að athuga
við hana.“ (Prófastsvísit. 19.6.1893).
Fimm árum síðar vísiteraði Valdi-
mar Briem kirkjuna og er þá ekki al-
veg eins ánægður. Hann segir:
„Kirkjan, sem byggð er 1855 er hrör-
leg orðin” (Prófastsvísit. 5.8.1898).
Framhald í næsta blaði.
*
Heima er bezt 143