Heima er bezt - 01.09.1997, Page 15

skemmst að vitna til orða Ara Teits-
sonar, formanns samtaka bænda,
eftir setningu Búnaðarþings. Hann
sagðist hafa farið vítt um sveitir að
undanfornu. Nálega hvar sem hann
kom á bændabýli, lá ekkert fyrir hjá
þeim sem enn þraukuðu en að
verða að negla fyrir dyr og glugga.
Þeir voru síðustu ábúendur síns
býlis, síns óðals!!! Þvílík hugsýn!!
Hvar stöndum við, sem þjóð þeg-
ar svo er komið högum hennar!?
Langt er síðan endar byggðar í
Ameshreppi lögðust í eyði. Eftir
var miðja sveitarinnar og þéttbýlasti
hluti hennar, sem er eitt af þremur
láglendissvæðum Vestfjarða-
kjálkans. A tímabili var búið, af
stjórnvöldum, að dæma hana til
auðnar. Akvörðun hafði verið tekin
af landsstjórnarmönnum að veita
engin lán eða fyrirgreiðslu til fram-
kvæmda í Árneshreppi (viðreisnar).
Okkur, þó fáir væram eftir, tókst
að brjóta þetta ok af okkur. Hér eru
ágæt húsakynni á um 30 bæjum,
fyrir fólk, fénað og heyforða. Og
ræktun fylgdi í kjölfarið, svo fóður-
öflun var í góðu lagi, nema í harð-
indum. Félagslegar byggingar eru
hér allar nýbyggðar og með sóma
við haldið. Hafnarmannvirki á
Norðurfirði (í miðri byggð) ágæt og
skilyrði til sjósóknar.
Við þessar aðstæður horfir nú til
auðnar. Ungt fólk getur ekki haslað
sér völl eða tekið við búum af for-
eldrum sínum. Svo nærri hefur ver-
ið gengið um niðurskurð á því, sem
var undirstaða byggðar hér. Það er
hörmuleg saga. Allt, sem gert hefur
verið, öllum ónýtt og einskis virði!!
Ég rek þessa sorgarsögu ekki
meir en orðið er.
Ég heiti á þig og aðra þá, sem ég
held að séu ekki sáttir við það, sem
er að gerast, að leggja lið ykkar til
að koma í veg fyrir þessa bölvuðu
þróun.
Með þeim orðum hef ég lokið
þessum bölmóð, sem skyggir sýn
mína.
Með bestu kveðju og þökk fyrir
Heima er bezt ásamt öðru. tffSfsi
sp
Ingvar Björnsson:
==^1E1
Fiskirí og sjófatn-
aöur, fyrr á árum
árunum 1936-40
dvaldi ég að mestu
leyti í Grindavík og
þó að ég færi þar aldrei á sjó, svo
ég muni, lærði ég þar margt um sjó-
sókn og hegðan sjómanna við vinnu
sína og einnig lærði ég margt um
hegðan fiska sjávarins.
Á þeim tíma, sem hér um ræðir,
átti Grindavík fátt ef nokkuð sam-
merkt þeirri Grindavík sem menn
þekkja í dag, annað en það að báðar
áttu allt sitt undir sjósókn og afla-
brögðum.
Nú er komin stór og góð höfn í
Grindavík og stór skip stunda veið-
ar sínar þaðan flesta daga ársins.
Áður voru þarna aðeins litlir, opnir,
fimm til sex mannabátar, með lítilli
yfirbyggðri vél, sem leyst hafði
gömlu árarnar og/eða seglin af
hólmi. Þá var árinu líka skipt niður
í róðrabímabil, það voru haust- og
vorvertíðir, en aðallega var það þó
vetrarvertíðin sem gaf mikið af sér.
Ég man vel að þau ár, sem ég var
þarna, kom alltaf aflahrota um
páskaleytið. Lok vetrarvertíðar var
ellefti maí, lengur þýddi víst ekki
að þrauka.
Það, sem ég lærði í Grindavík,
var fyrst og fremst vinna við veiðar-
færi í landi og aðgerð á fiski úr sjó.
Svo var það hlustun mín á orð
reyndra sjómanna í landlegum, sem
fræddi mig um margt, auk þess sá
ég auðvitað hvernig bæði formenn
og hásetar báru sig til er þeir lögðu
að og frá landi.
Það eru einmitt tvö atrið sem mér
eru minnisstæðust frá þessum tíma
er ég bæði heyrði og sá og gera
þennan formála nauðsynlegan við
frásögn þá, sem hér fer á eftir og á
að öðru leyti við seinni tíma og

l"íi'-----—
annan stað, eins og fram mun
koma.
Fyrra atvikið er að oft heyrði ég
talað um það er páskahrotan stóð
sem hæst og mest fiskaðist í
Grindavík, að ekki væri það ein-
leikið að saman færi gott fiskirí í
Grindavík er væri sunnan á Reykja-
nesskaganum og undir Stapanum er
væri þar að norðanverðu. Margan
heyrði ég ýja að því að göng hlytu
að vera undir nesið, þar sem fiskur-
inn synti í gegn.
Hitt atriðið var það að mér fannst
það alltaf skrítið að margir for-
menn, sem ég vissi að voru ekkert
nema geðprýðin og stillingin er þeir
voru í landi, hreinlega umhverfðust
um leið og þeir stigu út í bátinn, eða
réttara sagt, þegar þeir voru búnir
að taka ofan gula sjóhattinn og fara
hátt og hátíðlega með sjóferðarbæn-
ina. Þá byrjuðu þeir að öskra og
skammast sem óðir væru.
Seinna komst ég að því að þessi
kúvending „kallsins“ var landlægur
skrambi, laus við staðbundna
heimahaga.
Þessi tvö atriði, sem að framan er
getið, hurfu fljótt úr minni mínu,
enda hef ég ekki talið að þau ættu
eftir að vefjast fyrir mér síðar meir.
Árið 1942 eða 43 ræðst ég eina
vetrarvertíð á bát úr Vogunum, sem
mótoristi. Þessi bátur var mjög
áþekkur bátunum úr Grindavík sem
ég hef áður lýst. Nafn bátsins man
ég ekki en eitthvað er orðið Dagný
að veltast um í huga mér. Eigandi
og formaður var Guðmundur Korts-
son í Bræðraparti í Vogum og
minnir mig að við höfum verið
fimm á bátnum.
Ég var til heimilis í Bræðraparti
hjá Guðmundi og konu hans.
J
Heima er bezt 331