Heima er bezt - 01.11.2000, Qupperneq 28

L 'Anse aux Meadows á Nýfundnalandi, Engjavík, hét áður en staðarnafnið
var afbakað: Marglittuvík. Hér risu Leifsbúðirfyrir einni þúsöld. Anna
Stine og Helge Ingstad fundu minjarnar 1961 og eru Leifsbúðir hinn eini
frœðilega staðfesti aðseturs- og dvalarstaður norrænna manna í Nýja heimin-
um frá svo fornum tíma.
Mynd M og B:- póstkort sent frá Sigurði Blöndal,
er hann sat ráðstefnu á sl. hausti á Labrador.
Dalamenn voru kristnastir íslendinga
á landnámsöld. Þjóðhildur var krist-
in og Leifur landafundamaður og
Grænlendinga-trúboði því kjörsonur
stefnu Olafs konungs, en ólærður
sem von var af ferli föður hans norð-
ur á Ströndum og í byggðum Breiða-
íjarðar, flótta- og flökkulífi. Þess
vegna sendi konungur skémanninn
með honum norðvestur um Atl-
antsála, prestvígðan og með kirkju-
leg klæði. Fyrst og fremst hefur það
verið messuskrúðinn, sem fór í taug-
arnar á víkingnum Eiríki rauða, en
snerti kímnigáfu hans svo, að
ógleymt er.
Af því að Leifur var kristinn eins
og móðir hans, treysti herskrár Nor-
egskonungur honum til trúboðsins.
Talið er að Grænlendingar væri al-
kristnaðir 1015, svo að all nokkrir
fúll-heiðnir menn hafa siglt vestur
um haf 986 þeim 14 skipum, af 25,
sem náðu heilu og höldnu fyrir
Hvarf.
Húsfreyjan eina vestanhafs
Þjóðhildur Jörundsdóttir skyggndi
hönd fyrir augu þegar hallaði út
sumri í Brattahlíð, þar sem Eiríkur
hafði valið þeim vítt og fagurt land-
nám, áður en hann fór til heima-
landsins til þess að laða fólk til vest-
urfarar. f allri Guðs þolinmæði beið
þessi merka og andlega styrka kona
síns víggjarna og seka manns. Elzti
sonurinn, hinn nafnkenndi Leifur,
hefur þá verið unglingur. 14 árum
síðar, líklega þrítugur, þegar Ólafur
konungur kynnist trúkristni hans og
felur honum kristniboð á hinu fjar-
læga, óþekkta landi. — Leifs hefur
verið minnzt, sem von er, á þessu
sumri vegna landafundanna, m.a. í
siglingu íslendings, hins heppna
seglbáts. Slík fley voru kölluð skip
fyrrum og íslendingur með réttu vík-
ingaskip á siglingunni úr byggðum
Breiðafjarðar vestur til Brattahlíðar,
Vínlands og Norður-Ameríkuhafna.
Varðandi skálana, sem upp eru gerðir
í Brattahlíð og hjá Stóra Vatnshorni,
er verðugt að minnast Þjóðhildar
kristnu á þúsund ára hátíð kirkjunn-
ar. Vitanlega var hún hinn andlegi
aflvaki sonanna. Skal hér og einnig
Bronsmynd Nínu Sæmundsson af
Leifi Eiríkssyni var afhjúpuð á landa-
funda- og kristnihátíðinni í Haukadal
í Dölum í sumar.
Mynd: Á.S.
minnzt Þorsteins á Sandnesi, sem dó
í taugaveikifaraldrinum í Vestri-
byggð, er þar var enn kirkjulaust, en
gröftur að Þjóðhildarkirkjunni í
Brattahlíð. Þar hefur fundizt fjölda-
gröf samansafnaðra beina. Gerð var
þá og lengi síðan sú útför, að soðið
var hold af beinum, sem flutt yrði í
vígða mold. Þekktar eru sagnir um
hungurmorða íslendinga, skipreka í
Óbyggð á Grænlandi. Sumir þeirra
voru svo sannir íslendingar, að þeir
varðveittu sjóslyss söguna og afdrif-
in skráð á skinnblöð á brjósti sér,
vandlega vafin í selskinn, sem er
næsta endingargott, þegar rangan
veit að réttu.
Þjóðhildarminning með skálagerð-
inni á Eiríksstöðum, hið næsta henn-
ar foreldragarði, og svo vestur í
Brattahlíð þeirra Eiríks, og kirkju-
bygging þar i líkingu þúsund ára tím-
ans firrðar, er merk og verðug. En á
hátíðarári Þjóðkirkju íslendinga, er
enn meir um vert að minnast kon-
unnar frá og á Stóra-Vatnshorni, en
sonarins í Brattahlíð. Hún gaf, hann
naut arfsins til hinnar andlegu trú-
veru. Ekki skal þó minnkað álit
landafundamannsins, sem hafði allt
áræði til siglinga suður úr innlandsís-
báknunum til heldur hlýrri stranda á
stjórnborð. — Mildara var þá á
heimalandi Leifs Eiríkssonar og á
Grænlandi og í Noregi, en nokkru
síðar varð.
420 Heima er bezt