Æskan - 01.02.1978, Qupperneq 40

Pólsk-franska tónskáldið Francois
Fréderic Chopin fæddist 22. febrúar
1810 í Zelasowa Wola við Varsjá.
Hann var næstelstur fjögurra
systkina. Bernska hans var ánægju-
leg, og drengurinn, sem var vel gefinn
á fleiri sviðum en tónlistarsviðinu,
fékk góða menntun.
Átta ára kom hann fram fyrst sem
píanóleikari og vakti mikla hrifningu.
Varsjárbúar, en fjölskyldan hafði flust
til Varsjár, tóku undrabarninu opnum
örmum og hann vakti mikla athygli
það sem eftir var ævinnar.
Innan skamms hóf hann tónsmíðar.
15 ára gamall gaf hann út „Rondo
fyrir píanó opus 1 “. Skömmu síðar hóf
hann nám við tónlistarskólann í
Varsjá og áður en hann fór til Parísar
21 árs gamall hafði hann skrifað sum
sín þekktustu verk, m.a. báða píanó-
konsertana, tilbrigðin fyrir píanó og
hljómsveit og tvísöngva úr ,,Don Gio-
vanni" eftir Mozart auk píanótríósins í
g-moll.
Chopin var vel tekið í París. Árlega
sendi hann frá sér tónsmíðar, og
Schumann skrifaði um hann í einni
grein: „Takið ofan fyrir snillingnum,
herrar mínir!“
Chopin var rómantískt tónskáld, en
hann gerði enga byltingu í tónlistar-
heiminum með verkum sínum. Hann
vildi heldur ekki setja tilfinningar sínar
beint á prent. Hann var raunverulega
tengdari klassískum fyrirrennurum
sínum, en rómantískum byltingar-
sinnum þeirra tíma. Hann kynnti sér
vel verk Mozarts, Beethovens og
Bachs.
Þjóðleg, pólsk tónlist hafði líka mikil
áhrif á verk Chopins, hér fann hann
form fyrir tónverk sín. Hann þráði svo
innilega að lýsa anda föðurlandsins í
verkum sínum.
28 ára gamall varð hann heilsulítill,
en krafturinn og lífsorkan braust enn
fram í verkum hans, og vinir hans
stóðu við hlið hans í langri og erfiðri
legu.
Hann lést 1849 og var grafinn í
París. 1880 var settur upp minningar-
skjöldur um hann í Þrenningarkirkj-
unni í Varsjá.
Fyrsta flug
Frakkland — England
Það eru ein 67 ár síðan flugvél flaug fyrst milli þessara
tveggja landa. Maður er nefndur Louis Bleriot og var
hann á fyrsta áratug þessarar aldar frumkvöðull að flug-
vélasmíði og flugæfingum í litlum einsmanns flugvélum.
25. júlí 1909 var það, snemma að morgni, að Bleriot
flaug af stað frá ströndinni við Calais. Mörgum þótti þetta
fífldirfska hjá honum, því að vélin, sem hann flaug, hafði
fram að þessu aldrei getað verið lengur á lofti en 20
mínútur, en hins vegar var talið hálftíma flug til Dover.
Þess vegna var tundurspillir látinn fylgjast með flugvél-
inni yfir sundið. Regnskúr allskörp gekk yfir nokkru eftir
að Bleriot var kominn ,,upp í skýin" eins og það var
orðað þá, þótt hæð vélarinnar væri ekki tiltakanlega
mikil. Flugfarið hvarf því sjónum manna bæði um borð í
tundurspillinum og eins þeirra, sem stóðu á ströndinni
og störðu upp í regnbólginn himininn. Þarna komu
náttúruöflin flugmanninum til hjálpar því að regnið kældi
heitan hreyfilinn og Bleriot gat því haldið sér lengur á
lofti.
Nú víkur sögunni til strandar Englands. Einnig þar
stóðu hópar af fólki og horfðu til lofts og um kl. 5 um
morguninn fóru menn að heyra dyn í flugvélarhreyfli-
Bleriot kom niður úr regnskýjunum á vél sinni 20 mínútur
yfir kl. 5 og tókst honum að lenda slysalaust á akri einum
utan við Dover.
Með þessu fyrsta flugi yfir Ermarsund þennan júlídag
1909 skrifaði Bleriot nýtt blað í sögu fluglistarinnar og
einnig vann hann sér inn álitlega fjárupphæð, því að
dagblaö eitt í London hafði auglýst, að þaö mundi verð-
launa þann, sem fyrstur yrði til þess aö fljúga yfir sundið,
og það varð einmitt flugvélasmiðurinn Bleriot.