Æskan - 01.05.1991, Side 27

Díngó
Umsjón: Óskar Ingimorsson
Til eru ýmsar tegundir villi-
hunda sem eiga heima í
Asíu og Afríku. Þær heyrast
sjaldan nefndar. Hins vegar
er talsvert oftar minnst á
ástralska villihundinn, öðru
nafni dingó, kannski vegna
þess hve nafn hans er sér-
kennilegt en það mun vera
komið úr máli frumbyggja.
Dingó er rúmur metri á
lengd, rennilegur á skrokk-
inn, höfuðið stórt og þung-
lamalegt, trýnið stutt og eyr-
un breið, einkum við rótina.
Skottið er loðið en feldurinn
að öðru leyti jafnhærður.
Aðallitur oftast ljósgulrauð-
ur með gráu í eða jafnvel
svörtu, yfirleitt mun dekkri
að ofanverðu en neðan. Vit-
að er um alsvarta dingóa og
einstaka hafa hvíta fætur.
Útbreiðslusvæði dingós er
svo að segja um allt megin-
land Ástralíu. Hann heldur
sig í þéttum skógum, kjarri
eða á gresjum og er síður en
svo vinsæll meðal fjárbænda
því að hann gerir mikinn
usla í hjörðum þeirra. Sem
dæmi má nefna að á einu
búi náðu dingóar 1200 kind-
um, bæði fullorðnu fé og
lömbum, á innan við 3 mán-
uðum. Verra er þó að féð
verður skelfingu lostið við
að sjá hundana og hleypur
eitthvað út í buskann, jafn-
vel lengst út á gresjuna þar
sem aðrir dingóar hremma
það eða það deyr úr þorsta.
Dingóar ráðast á mörg
önnur dýr, t.d. kengúrur, og
raunar má segja að fæst dýr í
skógum og kjarri séu óhult
fyrir þeim. Tamdir hundar
eru þó undantekning því að
dingóinn virðist hræddur við
þá nema liðsmunur sé mik-
ill. Þó kemur fyrir að veiði-
hundar og dingóar af gagn-
stæðu kyni slái sér saman og
eignist jafnvel afkvæmi.
Lífshættir dingóa minna í
fá sinn skammt af svo auð-
fenginni krás.
Sagt er að fjölskyldur séu
mjög samlyndar; hver þeirra
afmarkar sér umráðasvæói
sem aðrar virða að öllum
jafnaði.
Dingó er „úlfur í sauða-
hjörð" á fjárbúum Ástralíu.
senn á atferli sjakala, refa og
úlfa. Þeir finna sér góðan
felustað að deginum, eink-
um þar sem þeir eiga sér ills
von, og fara ekki á kreik fyrr
en náttar. Oftast eru hóparn-
ir fáliðaðir, 5-6 dýr, aðallega
mæður með hvolpa sína. Þó
ber við að fjölmargir safnist
kringum hræ því að hver vill
En þó að einhverjir gerist
svo djarfir að fara inn fyrir
landamerkin er þeim sjaldn-
ast tekið með neinu offorsi
heldur sýna heimadýrin
þeim umburðarlyndi.
Dingótík gýtur 6-8 hvolp-
um, venjulega í holu eða
undir trjárótum. Hún flytur
afkvæmin í öruggan felustað
ef hætta steðjar að. Maður
nokkur fann einu sinni hóp
dingóhvolpa í klettasprungu.
Þar eð móðirin var ekki nær-
stödd setti hann staðinn á
sig og ætlaði að vitja hans
seinna til að ná öllum dýr-
unum. En þegar hann kom
aftur greip hann í tómt. „Sú
gamla" hafði fengið veður af
ferðum hans og gert sínar
ráðstafanir.
Talið hefur verið erfitt að
temja dingóa. Stundum hafa
menn rekist á þá hálfvillta
meðal frumbyggja Ástralíu.
Þeir hafa lítil sem engin
tengsl við fólk, halda sig að-
eins í mannabyggðum vegna
þess að þeir geta lifað þar
þægilegu lífi. í einstaka til-
vikum hefur þó tekist að
gera dingóa allt að því að
heimilishundum. En grunnt
er á rándýrseðli þeirra. Það
hefur komið í ljós í dýra-
görðum þar sem dingó hefur
m.a. ráðist að rimlabúrum
jagúara og pardusdýra. Og á
einum stað tókst með
naumindum að bjarga blá-
saklausum asna úr klóm
hans.
Æskan 27