Kyndill - 01.03.1932, Page 13

Jafnaðarstefnan
Kyndill
samiliega séö fyrir sér og sínum. En undir eins og mað-
urinn tekur aðra menni í þjónustu sína breytist petta
-algerlega. Vi)ð skulum búa til dæmi: Segjum að þessi
iönaöarmaður sé járnsmiiður og að hann geti sjálfur
smiðað 50 skeifur á dag. Skeifurnar seiur hann á 20
krónur, þar af fær hann sjálfur 14 krónur, en 6 krónur
fara fyrár efni, verkfæri o. fl. Við skulum nú láta járn-
smdiðinn taka annan smið i sina þjónustu. Ef daglaun
svednsins eru 11 krónur, þá hefir meistarinn dregið af
honum 3 krónur, og nú hefir hann því ekki 14 kr. í
daglaun sjálfur, heldur 17 krónur — og nú fyrst jgetur
hann fariið að hugsa um að „leggja fyrir“. Eftir dalítinn
tíma getur hann stækkað smiðjuna og tekið nýjan svein;
hann býr líka tiíl 50 skeiiur daglega og fær sama kaup
■°g hinn sveinninn. Nú stíga daglaun meistarams enn
u;m 3 krónur, og nú þarf h,ann ekki að vinna eins
tniikið sjálfur og hann gerði áður, en þó hefir hann
h®rra kaup nú en þá. Þannig heldur hann áfram;
hráðlega hefiir hann 10 menn í þjónustu sinni. Smiðjan
stækkar, sveinunum fjölgar, nemiendur bætast við, —
kaup mieiistarans hækkar, en vinna hans minnkar.
Hann „stjórnar" að eins vinnu cmnara — og ef til vill
setur íiann verkstjóra yfiir sveimana og nemendurna til
létta af sjálfum sér allrii vinnu. Þótt hér sé dæmið
bundið við skeifusmiðinn, þá er þetta eins alls staðar,
1 öMum iðngreinumi, í stórframleiðslnnni, á togurumum,
J 'werzlunarlífinu, hjá húsasmiðnum, hjá stórbóndanum.
Það er réttur hins einstaka tii að hagnast á vinmuþreki
annara. Og enn bætist við: „Eigandinn" getur keypt sér
7