Heimilisblaðið - 01.01.1946, Blaðsíða 14

14 HEIMILISBLAÐlP
ISýjungar í vísindum og tœkni, fréttir og f r á s a g n*r
Málmarnir em að ganga til þurrðar.
Að liðnum einum mannsaldri er fyrirsjáanlegur
skortur þýðingarmikilla hráefna til iðnaðar.
UM 2000 áru skcið — og rösklcga
það — hefur mannkynið sótt
málma í skaut jarðarinnar. En )>að
er fyrst nú siðustu áratugina, sem
þess hefur orðið vart, að þessi liml
væri tekin að ganga ískyggilega til
þurrðar. Þannig liefur verið unuið
meira úr námunum síðustu þrjá ára-
tugina en allur undangengnar uldir
samanlagt. Arið 1943 nam verðmæti
heimsframleiðslunnar (hitagjufar
eins og kol og olíu ekki meðtalið)
samtals 16900 millj. króna. Yerð-
mæti gullframlciðslunnar, samtals
8780 millj. kr. er talið með. Verð-
mæti hitagjafanna, er unnir voru
úr jörðu nam samtals 23500 millj.
króna.
Skipting framleiSslunnar.
Framleiðslan skiptist þetta ár á
löndin eins og hér segir:
I. FLOKKUR. Málmar, aS meS-
töldu gulli, en liitagjafarnir kol, olía
o. fl. ekki meStaldir: Brezka heims-
valdið 37%; Bandaríkin 19%; Sov-
étríkin 10%; Þýzkaland 4%; Japan
og yfirráðasvæði þess 3%; önnur
lönd 27%.
II. FLOKKUR. Gull: Suðnr-
Afríka 33%; Kanada 13%; Sovét-
ríkin 12%; Bandarikin 12%; Japan
5%; Astarlía 4%; önnur lönd 21%.
III. FLOKKUR. Kol, olía o. fl.:
Bandaríkin 45%; Sovétríkin 10%;
Þýzkaland 10%; Stóra-Bretland 9%;
Venezuela 4%; Japuu 2%; Frakk-
land 2%; önnur lönd 18%.
Ef allur námugröfturinn er tek-
inn, kemur í ljós, að Bandaríkin,
hrezka heimsveldið og Sovétríkin
réðu árið 1939 yfir 67% af frani-
leiðslunni, en Þýzkaland, Italía og
Japan aðeins yfir 10%. Sá saman-
burður skýrir hetur en langt mál,
hvers vegna öxulríkin hlutu að tapa
styrjöldinni.
í stríSi og friSi .. .
Einkennandi fyrir máhnanotkun
nútímans er ekki einasta gífurleg
aukning í notkun járns, kopars, tins
og'hlýs og annarra gamalkunnra
málnia. Fjöldi hráefna, sem til
skamms tíma voru „fágæt“, svo sem
heryllium, kadmium, cerium, Rad-
ium, selen, tantul og zirkonium eru
nú notuð til daglegra þarfa í iðn-
aðinum. Er lalið, að samtals þurfi
yfir 100 hráefni, sem unnin eru úr
jörðu, til óhjákvæmilegrar notkun-
ar í nútímaiðnaði. Ekkert land í
heimi hefur öll þessi efni innan
sinna takmarka.
Ef tekin eru 23 þýðingarmestu
efnin, og eru hitagjafarnir þá ekki
mcðtaldir, kemur í ljós, að hrezka
heimsveldið skortir að meira eða
minna leyti sjö þessara efna, Sovét-
ríkin tíu, Bandaríkin fjórtán, Frakk-
Iand fimmlán, ítaliu sextán, JaPaI1
átján og Þýzkaland nitján. Sé Stora
Bretlund hins vegar tekið út af Dr
23
ir sig, skorlir það 22 þessara
hráefna.
Síðasta talan gefur talsverða l'Ur
mynd um þýðingu heimsveldis'11®
fyrir Englund. Og tölurnar í hel
eru oft notaðar af hernaðarsini11111^
sem sönnun þess, hver nauðsyn Þ®
sé nútíma iðnaðarlönduni að heyj®
styrjaldir. En þær verða þó 111
jafn miklum rétti notaðar af 'r11
arvinum til sönnunar því, h'l‘
nauðsyn sé á því að varðveita >r ^
inn. Því að það kemur í lj°s’
ekkert eitt ríki getur til lengdar
verið sjálfu sér nóg.
Iðnaður nútímans liefur orðið °r
sök i því, að löndin eru livert öðra
háð. Og þegar ekki er hægt að ko11
ast af áu þess að leita sainvin11
við grannann, hvaða skynsenu
þá í því að efna til þess ástan '
í heiminuin, sem gerir öll saniskip*
þjóða í milli ógerleg?
ískyggilegar framtíSarhorfur.
En verður stöðugt liægt að a"k
nómugröftinn eins og gert h>’f11
9 mun
Og
verið síðasta mannsaldurinn
rja. Eru ná>»'
ivid
kannski einhver spyrja
ur heimsins ótæmandi?
Þessum spurningum leitast Da'
Williains við að svara í ritinu «
Advancemet of Sciens“. Aður ••
skýrt er frá áliti hans á þessuni ma^
um, skal þess getið, að talið er ^
kolabirgðir jarðarinnar muni e»
ast næstu tvær aldir, en áliti'h
olíulindirnar verði þurausnar n®
30—40 árin.
að
st'1