Heimilisblaðið - 01.07.1962, Blaðsíða 15

Miðsumarhátíð
í Dölunum
^ALIrnir (Dalerne) eru stærsta hérað í
kvíþjóð. Þar skiptast á ásar og djúpir dal-
11 • Kornrækt er þar fremur lítil, en nátt-
uiufegurð mikil, og auðugt er héraðið af
•iurni og kopar: Vester-Bergslaget, Falun
stöðuvatnið Runn, gamall bær með ca.
6,000 íbúum og 400 metra djúpum kopar-
|'a®um sem kallaðar eru Stora kopper-
- er9et, öðru nafni „fjárhirzlur ríkisins“;
þar
var þegar tekið að grafa á 13. öld. —
(Dalkarlene)
í Vestri- og
Sylgis-dölum,
mir eiginlegu Dalabúar
afa fr£ fornu fari búið
ystri-dölum, einkum í
nnguni vatnið Sylgi, nú Siljan, eitt hið
^gursta stöðuvatn í Norður-Svíþjóð.
alakai’larnir tala sérstakt mál (dialekt)
halda fast við fornar venjur í klæða-
■ u, i °g á öðrum sviðum. Þeir eru menn
Joðræknir og unna mjög átthögum sín-
eins og eftirfarandi erindi sýnir (í
Pyðxngu Stgr. Th.):
Eg hauður veit und lieiðri norðurs brá,
ei hlýtt né ríkt sem suðurs lendur,
en hjörtun íyrir móður-mold þar slá
°g manndáð býr.við Silju grænar strendur.
Og skógar duna aldnir þar með ym,
°g elfur bruna þar með fossa glyrn.
hitt dýrðlegt land, eitt dýrðlegt land,
f*n> dalaþjóðin frí!
°g hver sem land það leit eitt sinn
vil1 hta það á ný.
a Var venja Dalabúa og margra ann-
tíðl& lenSsl:a dag ársins há-
f), egan (sbr. einnig Jónsmessubálin í
,llmnrku, kveikt í tjörutunnum). Þeir
bað r SÓ!unni Þessa hátíð og hafa gjört
ur ,•la nrnunatíð. — Anna Vedde, dansk-
iSförlthöfundur, var Þar einu sinni í kynn-
hal r Um ^ær mundir er hátíðin skyldi
biii ^Un hafði aldrei heyrt á hana
fyrr en kona ein í Ráttvik, á norð-
heu • a Siljan-vatnsins, sagði henni frá
ni- En hún bætti því við, að til þeess að
^Eiivr
sjá þá hátíð í allri sinni dýrð, yrði hún
að fara á báti suður yfir vatn og á stað
þann, er Leiksandur (Leksand) heitir.
Miðsumarhátíðin er ein af stórhátíðum
ársins í Svíþjóð, stendur hálfan annan sól-
ai’hring, og menn helga hana með guðs-
þjónustu.
Mörgum kann að þykja það skrítið, að
þessi dagur skuli vera haldinn svo hátíð-
legur. En það er ekki svo skríttið í raun
og veru. Sá, sem einu sinni — jafnvel að-
eins einu sinni — hefur átt þess kost að
lifa þessar því nær dagskæru nætur sem
hér eiga sér stað um sumarsólhvörfin,
furðar sig ekki á því, að menn vilji njóta
þessarar björtu nætur í fullum mæli, áður
en þeir hefja förina á nýjan leik í skaut
vetrarnæturinnar. Kvöldroðinn og morgun-
roðinn renna þar saman tvær til þrjár
stundir um lágnættið. Gullhöll kvöldsólar-
innar breytist í geislahaf morgunroðans.
Förinni var þá heitið til Leiksands. Leik-
sandur liggur við suðurendann á Siljan.
Fólk streymir að víðs vegar, langar leiðir:
stúdentar og ferðafólk, drengir og stúlkur,
og hver og einn er í sínum þjóðbúningi. Ég
get ekki lýst því, hve inndælt það er að
taka þátt í siglingunni yfir Siljan frá Rátt-
vik til Leiksands, einkum þegar æskulýð-
urinn sænski hópar sig saman og syngur
einum rómi gangsöng þeirra Dalamanna
(Dalmarsch), sem skáldið Karlfeldt orti:
Gangið þér með upp að Siljan
eftir hljóðfalli gangsöngs Dalamanna!
Gangið með og lítið yfir lendurnar,
sjáið kirkjurnar standa á strönd vatnsins,
skínandi eins og liljan
I hvítum skrúða. —
Skínandi eins og liljan. Já, Ráttvikur-
kirkja er það sannarlega. Þær spegla sig,
kirkjurnar eins og annað, í blálygnu vatn-
inu, eins og „knéfallandi brúðir“. Og vötn-
in eru kölluð augu dalanna, því þau eru
mörg, þó að þetta eina sé nafngreint hér.
Á vatnsbakkanum standa stúlkurnar sér
í hóp, með þverröndóttar svuntur, hvítar
skyrtuermar og topphúfur; og karlmenn-
irnir sér, í buxum knjásíðum og frökkum
lafasíðum. Þetta er nú siðurinn.
Þeir stíga út í bátinn, sem á bakkanum
standa, en báturinn er orðinn að bii’ki-
1 LlS BLAÐIÐ
147