Heimilisblaðið - 01.07.1962, Blaðsíða 5

því að þau synda hringinn í kringum há-
karlinn. Skyndilega ráðast höfrungarnir á
hákarlinn og reka hausana í skrokk hans
svo innyflin sprynga. Þegar ég var í veiði-
ferð eitt sinn, sá ég hákarl stökkva með
ferlegum krafti upp úr sjónum. Ég réri
nær og uppgötvaði að sex höfrungar höfðu
umkringt hákarlinn og skiptust á um að
láta höggin dynja á honum, annað hvort
undir kverkina eða í kviðinn. Að lokum
vai'ð hákarlinn svo aðframkominn, að hann
sökk til botns í tærum sjónum.
Höfrungar eiga auðvelt með að draga
uPpi stærstu farþegaskip og synda að jafn-
aði 45 4 klukkustund. Vísindamenn-
ú’nir hafa komizt að því að hraðanum veld-
ur> ásamt fleiru, að undir húðinni hefur
t>öfrungurinn gljúpan, svampkenndan vef,
sem gerir honum fært að stilla yfirborð
skrokksins eftir hreyfingu sjávarins. Gagn-
stætt líflausum skipsskrokknum getur lík-
ami höfrungsins breytt um lögun eftir öldu
°S straumi. Slíkur næmleiki fyrir mismun-
andi vatnsþrýstingi getur dregið úr snert-
ingsmótstöðunni allt að 90%.
Margar sögusagnir eru sagðar af höfr-
ungum, sem tekið hafa að sér hlutverk
bjargvættsins. Á Florida var kona að baða
SlS begar undiralda tók hana út með sér.
’ Skyndilega fann ég að ofsalegur kraftur
Peytti mér upp á grynningarnar aftur,“
Sagði hún. „Þegar ég brölti á fæturna, var
eu&inn í námunda við mig nema höfrung-
Ur_> sem svamlaði fimm til sex metra frá
Síðar sagði mér vitni, að hann hefði
Seð böfrunginn þeyta mér upp úr sjónum.“
- bók, sem fjallar um loftorrusturnar á
Vrrahafi, segir dr. George Llano frá höfr-
ungi, sem reyndi að draga gúmmíbát skip-
1 eka. Hugvélar að næstu ey. Til allrar ó-
amingju var eyjan hersetin af Japönum
nV voru því flugmennirnir neyddir til að
. a hinn góðviljaða bjargvætt burt með
arunum.
Syona tilfelli verða að skoðast sem leik-
b eði höfrunganna, segja haflífsfræðing-
ainir. þeir ástunda það ekki eingöngu að
Jarga mönnum, heldur geta einfaldlega
^ emmt sér við að ýta einu og öðru upp
and. Einn líffræðinganna rökstyður
enninguna með ljósmyndum af fjórum
HEiM
höfrungum, sem stríða við að mjaka gegn-
blautri dýnu á land. Maður getur ekki að
sér gert að smitast af gáskafullu græsku-
leysi því sem einkennir höfrungana þegar
þeir leika alls konar listir — spila körfu-
bolta, blása í lúður, stökkva í gegn um
tunnugjörð 0. s. frv. Vísindamaður sá einu
sinni ofsa kátan höfrung þrífa í sporðinn
á fiski og synda á bakinu með hann án þess
að styggja hann nokkuð. Og sjálfur hef ég
séð ungan höfrung reiða skelpöddu á trón-
unni heilan hring, í fiskabúri.
Hörfungarnir eru svo fljótir að smala
saman fiski, að þeir hafa verið kallaðir
„kúrekar hafsins“. Fiskimaður sagði mér
frá því, að einu sinni hefði hann séð höfr-
unga umkringja fiskitorfu og reka hana á
grynnri sjó, þar sem þeir skiptust á um að
éta af henni. Strax þegar höfrungur var
mettur fór hann í hringinn til hinna og
hjálpaði við að halda torfunni saman með-
an sá næsti át.
Mörg dæmi eru til þess, að höfrungar
hafi hjálpað skipum til að komast krappar
og hættulegar siglingaleiðir. Frægastur
þeirra er „Pelorus Jack“ sem sást fyrst á
Pelorussundi við Nýja-Sjáland 1888, og
vísaði skipi fram hjá mörgum blindskerj-
um, þar sem ófá skip höfðu áður strandað.
Sjómennirnir fóru að fylgjast með Jack,
og skipstjórarnir tóku miðið eftir bakugga
höfrungsins, þar sem hann svamlaði stöð-
ugur og öruggur fram hjá öllum hættu-
legum skerjum. Skyldurækinn eins og hafn-
sögumaður var Pelorus Jack ætíð til staðar
þegar gufuskip þurftu að sigla út eða inn.
Hins vegar skipti hann sér ekki af segl-
skipum.
Ef til vill naut Jack aðeins hávaðans frá
skipsvélunum. En hver svo sem ástæðan
var fyrir því að hann tók að sér hafnsögu-
mannsstarfið, þá vitum við, að þegar Jack
krækti fyrir hættuleg sker af óbrigðulu ör-
yggi, var það að þakka sérstakri „ratsjá“,
sem allir höfrungar hafa frá fæðingu og,
samkvæmt staðhæfingu dr. Winthrop Kel-
logg frá ríkisháskólanum í Flórida, er
miklu fullkomnari en t. d. þær, sem not-
aðar eru í kafbáta.
Ratsjár okkar mannanna senda frá sér
hljóðbylgjur og taka aftur við endurvarpi
ilisblaðið
137