Heimir - 01.04.1910, Blaðsíða 6

■74
H E I M I R
verið maður og hafnaði fjórða-guðspjallinu. Fyrir þessar
skoðanir vai hann gerður rækur úr kyrkjunni af Viktor biskupi,
sem var ákafur fylgismaður annarar stefnu, sem þá var ráðandi
í kyrkjunni þar. Samkvæmt þessari stefnu voru faðirinn og son-
urinn ein og hin sama vera; faðirinn sjálfur þoldi kvaiir á
krossinum, sögðu formælendur hennar. Um all langan tíma
skiftist kyrkjan í Róm í tvo flokka, en að lokum varö sáflokkur-
inn, sem hélt fram, að Jesús hefði verið guö, yfirsterkari, og
kyrkjan var sameinuð í eina heild og varö upp frá því aðal vígi
rétttrúnaðarins.
Skoðanir Þeódótusar flokksins héldust við enn um nokkurn
tíma eftir að þær dóu út í Róm. Skömmu eftir miöja öldina var
biskup í Antíokkíu, sem Páil hét frá Sarnosata. Hann
kendi að guð væri einn og óskiftilegur; Jesús hefði fæðst maður
en sökum yfirburða hans yfir aðra menn lrefði guðlegur kraftur
tekið sér l^ústað í honum. Hann var kæröur fyrir villutrú, en
gat lengi varið sig. Loks var'hann samt geröur rækur úr
kyrkjunni 268, og með honum hvarf stefna sú, sem hann barð-
ist fyrir.
Eftir að Pál! frá Samosata og áhangendur hans voru reknir
úr kyrkjunni lá deilan um Krist niðri þar til snemma á fjóröu
öld, þá byrjaði hún aftur og var háð af miklu kappi á báðar
hliðar.
I Alexandríu var biskup, sem Alexander hét, sem var mjög
mótfallinn upphafni ngarkcnningunni gömlu og skoðunum
Orígenesar, er hann áleit að ekki hefði verið nógu nálægt rétt-
trúnaði kyrkjunnar. Þar var einnig maður, er Aríus hét, sem
aðhyltist þá skoðun, að Jesús hefði haft mannlegt eöli, Aríus
var vinsæll og átti marga fylgjendur í Alexandríu. Hrátt sló í
deilu með honum og Alexander. I þessari deilu tók ungur
maður Aþanasíus að nafni þátt. Þlann fylgdi Alexander að
málum. Deilan harðnaði, þar til allsherjar kyrkjuþing var
kallað sainan í Níkeu, 325, til að útkljá hana. Á Níkeuþinginu
skiftust menn í þrjá flokka. í þriðja flokknum voru þeir sem
vildu koma á sættuin á milli Aþanasíusar og Aríusar og fylgjenda
þeirra. Fyrir þeim flokki var Evsebíus nokkur, er síðar varð