Kirkjuritið - 01.02.1961, Síða 40

86
KIRK JURITIÐ
og Lafrans. Kalksteinninn hefur dugað þeim vel, þessum
gömlu meisturum, til að sýna fæmi sína í kirkjubyggingarlist-
inni. Enn í dag er kalksteinsnám og útflutningur á kalksteini
þýðingarmikill liður í búskap Gotlendinga. Að vísu ríkir at-
vinnuleysi í þessari grein sem stendur. Þess urðum vér áþreif-
anlega varir, er vér tókum upp í bílinn einn af kirkjugestunum
eftir messu. Hann greindi svo frá, að nú stæði fyrir dyrum að
loka einni kalksteinsnámu þar í sókn, og blasti því atvinnuleysi
við mörgum heimilum á næstunni. Það er því ekki að furða,
þótt íbúum fækki heldur á Gotlandi, því að margt ungt fólk
leitar sér atvinnu annars staðar. Aðalatvinnuvegur eyjar-
skeggja er akuryrkja og kvikfjárrækt. Mjög mikið land hefur
verið tekið til ræktunar síðustu árin. Mýrar hafa verið ræstar
fram og skóglendi rutt. Litlu hestarnir á Gotlandi eru víða
þekktir og minna mjög á íslenzku hestana. Ýmislegt annað minn-
ir á ísland, svo sem sauðféð, sem gengur að mestu sjálfala ár-
ið um kring. Þær kindur, sem ég sá, voru yfirleitt svartar. Þeir
eru tiltölulega fáir, sem fiskveiðar stunda, en miðin umhverfis
eyjuna eru gjöful. Iðnaður er nokkur og er sementsframleiðsl-
an mikilvægust, enda hráefnin nærtæk, svo sem kalksteinninn.
Hið forna tungumál Gotlendinga, gutamálið, er með mjög
gömlum blæ og að ýmsu leyti ólíkt hásænskunni og öðrum
mállýzkum í Svíþjóð. Þessi ævagamla tunga hefur verið sérstök,
norræn mállýzka og um margt skyld íslenzkunni. Nú er þetta
mál að hverfa meir og meir fyrir áhrif skóla, útvarps og blaða,
en meðal eldra fólks má enn heyra ýmis orð og beygingar, sem
ekki er að finna í dönsku eða sænsku, en minna mjög á íslenzk-
una. Það heyrði ég vel hjá gömlum fræðaþul, sem fræddi hina
ungu um trú og siði hinna fornu Gotlendinga í námsflokki,
sem sóknarpresturinn hafði efnt til. Þar var lifandi áhugi á
þjóðlegum fræðum, eins og meðal vor íslendinga.
Húsvitjanir tíðkast ekki í Svíþjóð, en prestarnir láta sér um-
hugað um að vitja sjúkra og aldraðra. Mér er mjög minnisstæð
heimsókn hjá gömlum skipstjóra. Hann hafði nýverið átt merk-
isafmæli, og af því tilefni kom sóknarpresturinn í heimsókn.
Fékk ég að fljóta með. Að sjálfsögðu var framborið kaffi og
kökur, en sinn er siðurinn í landi hverju. Tertan var ekki bor-
in fram fyrst, heldur geyma menn það bezta þangað til síðast.
Urðu allir mjög undrandi, er ég sagði þeim, að á Islandi væri