Nýjar kvöldvökur - 01.04.1935, Blaðsíða 41

ASKJA
87
og svo úfinn og brunninn, að ekki var
viðlit að koma hestum þar yfir. Hefir
hraunið runnið niður úr Suðurskörðum,
og nokkuð af því fallið suðaustur með
Vattsfelli að sunnan, en sumt fram af
fjöllunum. Er hægt að komast yfir það
niðri í hlíðinni og upp með því að norð-
austan, og þá hægt að ríða gegn um
skarðið og allt að Öskjuvatni. En nú
vorum við komnir í kreppu og skorti
kunnugleik til að vita, hvar leita átti á
hraunið. Þeir Tómas og Þóroddur gengu
því upp á fjallseggina til að litast um.
Blasti þá Askja við þeim í allri sinni
dýrð. Sömuleiðis höfðu þeir þaðan ágæta
sýn til jökulsins. Eftir stutta dvöl á
fjallinu komu þeir til baka. Gerðum við
þá enn árangurslausa tilraun til að kom-
ast yfir hraunið með hestana, en þegar
það tókst ekki, gáfum við þeim hey undir
hraunkanti nálægt lækjarseyru. Varð
Tómas þar eftir hjá þeim til að gæta
’þeirra, en við hinir gengum yfir Suður-
skörð, inn í Öskju. Var það um /2 stund-
ar ferð frá hestunum.
Þegar við komum nokkuð upp í hraun-
ið, hætti að rigna og sá til sólar. Var því
hið fegursta veður meðan við dvöldum
í Öskju. Lögðum við af okkur vosklæðin
á skarðinu til þess að létta okkur göng-
una. — Skarðið er örstutt, með afarhá-
um tindum beggja vegna. Eru grænar
skellur efst í tindunum, líklega mosi,
annars er hér allt ein grjótauðn. Niður
úr skarðinu norðanmegin er dálítil
brekka, og við rætur hennar upptök
hraunsins, sem rann í nóv. 1922. Geng-
um við norður með því að austan, milli
hrauns og hlíða, niður að vatninu.
Ekki mun hægt að lýsa Öskju svo, að
sá, sem ekki hefur komið þar, fái glögga
hugmynd um hana, enda hygg ég, að
hvergi í víðri veröld sé slíkur töfraheim-
"ur. Mættum við íslendingar gjarnan færa
yfir á hana oi’ðtæki ítala og segja: »Sjá
Öskju og deyja síðan«. Hún er nokkuð,
sem einungis verður séð með eigin aug-
um, nokkuð sem enginn getur notið nema
sá, sem þangað brýst. Einu myndirnar
sem af henni verða gerðar eru þær, sem
gestirnir fara með í huga sínum; og þær
eru og verða einungis þeirra eign. Hversu
fegnir sem þeir vilja, geta þeir ekki
miðlað öðrum af þeim auði. En sjálfir
hafa þeir líka eignazt þar verðmæti, sem
þeim endist æfilangt. — En þeim hefur
líka verið vakin þrá, sem aldrei deyr, þrá
sem er bæði laðandi og sár, sú þrá að
sjá Öskju aftur. Þar er allt skrum skáld-
anna um þrá elskendanna orðin veruleiki,
ef manni leyfist að nota svo hversdags-
lega líkingu um slíka perlu, sem Askja
er. —
1 hverju er þá öll þessi dýrð fólgin?
mun lesandinn spyrja. Því svara ég svo:
Farðu sjálfur og sjáðu. — Hafir þú kom-
ið inn í stóra dómkirkju, þegar ekki er
verið að messa og enginn er þar nema
kirkjuvörðurinn, hefur þú kannske lykil
að skilningi á því, hver töframáttur
Öskju er. Engin orð og enginn pensill
geta nokkra úrlausn veitt. — Ég hafði
oft brosað og jafnvel hæðzt að mönnuhi,
sem með hrópi og handapati létu í ljósi
hrifningu sína af fegurð náttúrunnar;
en þegar ég kom á brún Suðurskarða og
sá það, sem þaðan sést, sagði ég hvað
eftir annað: »Þetta er dáscvmlegt, þetta
er dásamlegt«. Ég veit ekki hvers vegna
ég var að tauta þetta. Ég þurfti ekki að
taka það fram vegna félaga minna. Þeir
sáu það vel. Það hlýtur hver að sjá, sem
þar stendur í slíku veðri sem nú var. Og
þó tautaði ég þetta fyrir munni mér. —
Fyrir því hef ég hvergi oröið annarstað-
ar. — Framundan er botn Öskju eins og
útbreitt landabréf. Næst er nýja hraunið,
kolsvart með rauðleitum gígum hingað
og þangað. Sumstaðar hafa síðari hraun-
straumar sópað hálfum gígunum burtu,