Nýjar kvöldvökur - 01.01.1945, Blaðsíða 8

2
SIGURÐUR EGGERZ
N. Kv.
inn óskabarn. Allar vildu þær helga sér
hann. Allar vildu þær færa honum góðar
gjafir. Urður flutti fram sínar gjafir og
mun hafa mælt eitthvað á þessa leið: „F.g
færi þér gjafir frá vestfirzkum sonum mín-
um. J>ær gjafir skulu gulli dýrmætari, því
að jrær eru þeirra beztu eiginleikar. Ég
færi þér stjórnspekihæfileika Snorra Þor-
grímssonar, mælsku Þórðar gellis, réttdæmi
og sanngirni Ólafs Hökuldssonar, hugrekki
Þorgeirs Hávarssonar, skáldeðli Þormóðs
Bessasonar, glæsileik Kjartans Ólafssonar,
drenglyndi Ingjaldar í Hergilsey og kon-
ungshjarta forföður þíns, konungsins Geir-
mundar Hjörssonar. Og með gjöfum þess-
um þykist ég sýna þér þá rækt, að þú hljótir
jafnan að viðurkenna, að mér tilheyri þú
fyrst og fremst". Verðandi tók til máls:
„Sveinninn tekur við gjöfum systur minnar
og mun hagnýta sér þær, en það mun fjarri
honum áð fylgja henni eða ltelga sig henni;
ég mun taka að mér að fylgja honum. Ég
skal jafnan vera lionum hliðholl. í minni
fylgd skal hann verða glæsilegur höfðingi
og skarta með þeim gjöfurn, er systir mín
gaf honum", Þá mælti Skuld: „Ég þakka
ykkur, systur, fyrir drengsins hönd. Þakka
Urði veganestið, sem hún gaf hontim, Jrakka
Verðandi fyrir loforð um góða fylgd með
honum, en jrað er ég, sem skal seiða svein-
inn. Hann mun jafnan þrá mig og mitt ríki.
Og inn í það ríki mun hann jafnan stefna
ótrauður, og líf hans og störf skulu mótuð
og mörkuð af þessari þrá hans. Því er
sveinninn minn“. Og hinn ómálgi sveinn
horfði í leiðslu á örlagadísina og sá sýnir
langt inni í ríki hennar.
Síðan þetta gerðist eru liðin 70 ár. ís-
lenzka þjóðin var þá fátæk og þrautpínd af
erlendri kúgun um mörg hundruð ár. í at-
vinnuháttum var hún miðaldaþjóð, og trú-
lítil var hún á menningarlegan mátt sinn
og megin. Árið áður hafði Kristján IX.,
fyrstur allra þeirra erlendu konunga, er
drottnað höfðu yfir fslandi, stigið hér á
land, og fyrstur þeirra slakað nokkuð á
þeim böndum, er þeir höfðu bundið þjóð-
ina með í aldaraðir. En enn hvíldu erlend
stjórnfarsleg bönd á þjóðinni í áratugi. En
það voru rúnirnar, semsólin ritaði á vestur-
himininn, þegar sveinninn fæddist á eyr-
inni við Hrútaf jörð fyrir 70 árum, að hann,
trúlegast allra íslendinga honum samtíða,
skyldi vinna að því að leysa hin óleystu, er-
lendu bönd, er á þjóðinni hvíldu. Þetta
varð þegar í æsku hans, hans fegursti draum-
ur, draumur, sem varð að raunveruleika.
íslendingar eru nú ekki lengur miðalda-
]rjóð. Þeir eru ekki lengur trúlausir á menn-
ingarlega getu sína, og nú hafa þeir höggvið
sundur Gordíonsknútinn, er batt þá erlend-
um valdhöfum. Og þetta er þeim mönnum
að þakka, er ekki hafa látið öskuna verja sér
útsýni og umlykja sálu sína, en hafa trúlega
tendrað þá kyndla, er örlagadísirnar gáfu
þeim í vöggugjöf. Og þar hefur um margra
ára skeið verið fremstur í flokki sveinninn
frá Hrritafjarðareyri. Hann hefur aldrei
sofnað á verðinum. Hann hefur aldrei flú-
ið af hólmi.
Forgöngumenn þessarar samkomu fólu
mér að mæla fyrir minni Sigurðar Eggerz.
Mér var ljúft að gera það, vart ljúfara að
mæla fyrir minni nokkurs annars manns
fremur, en mér er það full Ijóst, að það er
meira en lítill vandi að mæla fyrir minni
þess manns að honum viðstöddum, sem
mun vera lang-snjallastur tækifærisræðu-
maður, sem nú lifir á íslandi, og sennilega
einn meðal fremstu mælskumanna, sem
þjóðin hefur nokkru sinni átt.
Sigurður Eggerz hefur marg of't setið
uppi á efstu hefðartindum þjóðfélags-
ins. En um þá, er þar sitja, er sagt að blási