Nýjar kvöldvökur - 01.01.1945, Blaðsíða 9

N. Kv.
SIGURÐUR EGGERZ
3
þrálátir, kaldir stormar. Sigurður Eggerz
hefur ekki alveg farið varhluta af þessum
stormum, sérstaklega þegar hann hefur set-
ið á efsta tindi þjóðfélagsins. En ljósbjarm-
inn og hlýjan, sem jafnan fylgir honum,
hefur orðið þess valdandi, að þessir stormar
hafa ekkert sakað hann.
Eins og þið vitið öll, þá hefur Sigurður
Eggerz ekki aðeins verið sýslumaður um
langan aldur í Skaftafellssýslum, Borgar-
fjarðar- og Mýrasýslum, bæjarfógeti í
Reykjavík, bæjarfógeti og sýslumaður í ísa-
fjarðarsýslum og ísafjarðarkaupstað, bæjar-
fógeti og sýslumaður á Akureyri og Eyja-
fjarðarsýslu, heldur hefur hann líka verið
bankastjóri og oft ráðherra. Nú er hann að
hætta við bæjarfógetastarf sitt hér á Akur-
eyri. Gjarnan hefðum við þó viljað að hann
sæti í því embætti lengur. Og ekki er hann
svo gamall, að hann gæti ekki af þeirri
ástæðu sinnt embætti lengur. Ástæðan er
önnur, og hún er sú, að þjóðfélagið vill
hegna öllum þeim mönnum, sem ná sjö-
tugsaldri, með því að svipta þá embætti.
Það er annars nokkuð einkennilegt, að
Sig. Eggerz skuli um langt skeið æfi sinnar
hafa verið dómari. Þeir, sem kynnast Sig.
Eggerz, finnst það fjarri honum að vera að
dæma menn eða sakfella þá, og ég hygg,
að það hafi hlotið að vera einu þrautastund-
irnar í lífi hans, þegar hann hefur þurft að
dómfella menn. Að vísu mun bankastjóran-
um. S. Eggerz ekki hafa heldur fallið vel, að
þurfa að neita góðum drengjum um pen-
ingalán af þeirri einu ástæðu, að þeir voru
fátækir. En sennilega verður það hvorki
sýslumaðurinn eða bankastjórinn Sigurður
Eggerz, sem á ókomnum tímum verður að
ráði umtalaður í sögu Islands, heldur verð-
ur það stjórnmálamaðurinn og ráðherrann
Sigurður Eggerz. Hann einn íslenzkra ráð-
herra hefur beiðst lausnar af þeirri ástæðu,
að konungur vildi ekki hlíta óskum og fyr-
irmælum meiri hluta Alþingis. Hans glæsi-
legu og einarðlegu framkomu í konungs-
garði 1914 mun jafnan getið í sögu íslands.
Ef íslenzkir stjórnmálamenn, og sérstaklega
þó þeir, sem forustuna hafa, sýndu jafnan
þá einurð og staðfestu, sem hann sýndi þá,
þá væri íslandi og íslendingum borgið. Að
þora að gera rétt, er sterkasta vopnið, sem
nokkur einstaklingur á í eigu sinni, hvort
sem um einstakan mann eða einstaka þjóð
er að ræða. Þrátt fyrir allt ofbeldi og allan
órétt er þetta sterkasta vígið. Og þetta vígi
er okkur íslendingum þörf á að hlaða.
Sigurður Eggerz var aldrei lengi í einu í
ráðherrasessi, þótt hann kæmist oft í þann
sess. Og þóttflokksmennhanshefðu eftirlæti
á honum, þá var þeim sumumekkisvomjög
vel við hann sem flokksráðherra. — Hann
hegðaði sér öðruvísi gagnvart flokksmönn-
um sínum en fjöldi ráðherra eru vanir að
gera, þegár um embættaveitingar er að
ræða. Embætti veitti hann jafnan jaeim
mönnum, sem hann taldi að hefðu mestan
rétt til þeirra, hvort sem þeir voru úr hans
eigin flokki eða af flokki andstæðinga. En
þetta réttdæmi hans í embættaveitingum
mun stundum hafa veikt fylgi hans innan
hans eigin flokks.
Um nær þriðjung aldar hefur Sigurður
Eggerz verið í fararbroddi í sókn okkar að
ná úr höndum erlendra valdhafa þeim rétti
okkar, að stjórna okkur að öllu leyti sjálfir.
Þetta var þjóðinni, sem um aldir skoðaði
sig sem yfirþjóð okkar og sem í lengstu lög
vildi halda okkur í tengslum við sig, full-
Ijóst. Það mátti sjá af dönsku blöðunum fyr-
ir Alþingiskosningarnar 1931, að eini fram-
bjóðandinn, sem þau töldu miklu máli
skipta að félli, var Sigurður Eggerz. Ég var
þá sjúklingur úti í Danmörku og las flest
það, sem ísland varðaði, af því, sem skráð
var í dönsku blöðin þá, og því er m.ér þetta
kunnugt.
Einu sinni sem oftar var ég á gangi hér á
Akureyrargötum og með mér var einn af
1*