Nýjar kvöldvökur - 01.07.1946, Blaðsíða 24

118
DYVEKE
N. Kv.
„Engar góðar fréttir, vænti eg, Jörgen
Vesteny?" mælti hertoginn.
„Góðar fréttir eru sjaldgæfar nú hér um
slóðir,“ svaraði höfuðsmaðurinn. „Herra
Andrés Mús, sem með mér er, segir, að kan-
úkarnir oieiti blátt áfram að viðurkenna
biskupstign hans; þeir halda með Þorkeli
Jónssyni, sem klerkafundurinn kaus í einu
hljóði, og vilja engum öðrum hlýða.“
„Andrés Mús má vera öruggur um
embætti sitt,“ svaraði Kristján hertogi;
„bæði konungur og páfi eru á hans bandi,
og þá verða kanúkarnir að sætta sig við það.
Eg veit ekki heldur betur en að Þorkell
Jónsson sé strokinn úr landi og sé að makka
við Svía.“
„Svo mun vera,“ mælti herra Jón; „hann
hefur tekið ofan grímuna, og ef aðrir drott-
inssvikarar hefðu farið eins að, þá væri auð-
veldara að kljá þessa ringulreið á enda.“
„Ef þeir taka hana ekki ofan sjálfir, þá
rífum við hana af þeim,“ svaraði hertoginn.
Jörgen Vesteny kinkaði kolli, og Andrés
Mús tók undir orð hertogans, því að hann
þráði mjög að setjast í biskupssæti. En
herra Jón horfði með gaumgæfni á hertog-
ann; honum virtist hann kipra saman var-
irnar og augu hans væru rauð af reiði. Einu
sinni hafði hann séð þetta áður og hann
vissi, að þá var ekki við larnbið að leika sér,
þar sem hertoginn var. Hann þorði ekki að
andmæla, en hertoginn las hugsanir hans,
brosti að vísu, en kreppti um leið hnefann,
svo að hnúarnir hvítnuðu.
„Þér eruð of auðtrúa, herra Jón,“ mælti
hann. „Þegar mikið er í húfi, má engum
trúa, jafnvel ekki bróður sínum, og konung-
ur á að vera tortryggnastur allra. Allir eru
hræsnarar gagnvart honum og hver skarar
eld að sinni köku. Konunginum er síðast
allra manna sagt frá ástandi ríkisins.“
„Samt má yðar náð treysta mér,“ svaraði
Jón Pálsson.
Kristján hertogi stóð á fætur og var hugsi.
Svo rann honum í hug, að hann mætti ekki
móðga gamlan og tryggan ráðgjafa föður
síns og rétti honum höndina.
„Hver efast um trygglyndi yðar?“ mælti
hann.
Herra Jón laut höfði og bar hönd hertog-
ans upp að vörum sér, en auðséð var á öllu,
að hann lét ekki blíðkast að fullu. Hann
ætlaði að biðja fararleyfis, en þá gekk Al-
brekt von Hohendorf aftur inn í stofuna.
„Fógetinn frá Heiðmörk, Marteinn Tófa-
son, er kominn,“ mælti hann. „Hann hefur
sprengt hest sinn á leiðinni og segir, að
bændurnir hafi gert uppreisn."
„Hvernig lízt yður nú á?“ mælti hertog-
inn við Jón Pálsson. „Haldið þér ekki, að
Karl biskup eigi sök á þessu?“
„Eg er á sama máli og yðar náð,“ svaraði
Jón Pálsson, „en eg veit það ekki.“
Marteinn Tófason kom inn og sagði frá
tíðindum.
Bændur höfðu gert uppreisn um alla
Heiðmörk. Þeir neituðu að greiða alla
skatta og afgjöld. Sóleyringar höfðu gengið
í lið með þeim, en fyrirliðinn var aðalsmað-
ur nokkur, Herleifur Hyddefat að nafni,
sem hafði komið skipulagi á lið þeirra og
lofað þeim forustu sinni. Þeir höfðu heitazt
við Martein Tófason og sömuleiðis við Sör-
en Skánung, sem þeir sátu um á garði hans.
„Allir til vopna!“ mælti Kristján hertogi,
þegar fógetinn hafði lokið máli sínu. „Nú
er óþarfi að hugsa sig um. Við söfnum sam-
an öllum vopnfærum mönnum á Akurhúsi,
og svo fer eg sjálfur á móti uppreisnarmönn-
unum.“
„Ef mér leyfist að leggja orð í belg, yðar
náð, þá væri hyggilegra að víkja Sören
Skánung úr stöðu sinni og jafnvel Marteini
Tófasyni líka,“ mælti Jón Pálsson. „Þeir
hafa oft verið svo harðleiknir, að uppreisn
bændanna er skiljanleg, þótt ekki sé hún af-
sakanleg .Ef þér gefið leyfi til, þá skal eg
sjálfur ríða á Heiðmörk, og ef eg má segja
bændunum, að þessir tveir fógetar verði