Nýjar kvöldvökur - 01.10.1959, Blaðsíða 24

142
SÖKKU- OG SYÐRA-HVARFSÆTTIR
N.Kv.
um jafnræði með þeim vera. Þá var það,
að þessi vísa var kveðin:
ÞaS er bæSi mál og mas
manna hér á landi.
Kvöl er aS sjá hana Karitas
kúra hjá honum Brandi.
Og það var ekki lengi, sem Karitas kúrði
lijá Brandi. Hún tók til sinna ráða, þessi
ástsvikna kona, og gekk frá Guðbrandi
bónda sínum, sumir segja eftir brúðkaups-
nóttina, aðrir segja eftir þriggja nátta sam-
búð við mann sinn og hafði aldrei á því
tímabili farið af klæðum. Síðar giftist Kari-
tas Erlendi Sigurðssyni, háskólagengnum
lögfræðingi. Þau bjuggu á Brekkum í Skaga-
firði. Erlendur fékk ekki gott orð, og sagt
er að hann léki konu sína hart. Hún veikt-
ist á geðsmunum og lézt og þá eigi allgömul.
Son áttu þau Karitas, er Vigfús hét og upp
komst. Hann var dæmdur í tugthúsið í
Reykjavík fyrir stuld. Varð ekki gamall.
Drukknaði fyrir sunnan land ásamt öðrum
sekum rnanni. Hafði þeim tekizt að brjótast
úr fangelsinu, náðu bát og fóru þá enn að
stuldum, og drukknuðu í þeirri ferð.
Þegar litið er yfir æviferil Karitasar Sig-
urðardóttur, gegnum dökkva fjarlægðarinn-
ar, verður manni ljóst, að lífshamingja og
veraidargengi verður henni lítt fylgisamt.
Það er hrakför á hrakför ofan og þær svo
tíðar og langsamar, að naumast verða sleit-
ur á milli. Orsakirnar til þess, að svona fór,
eru sennilega margar. En ykkur, afkomend-
um þessarar raunakonu og öðrum þeim, er
lesa kunna línur þessar, ætla ég þann hlut
að uppgötva og skýra, hver voru atvik og
orsakir til þess, að örlagaþunginn varð
henni óbær, svo að hún hneig til jarðar veik
á sálu og líkama. Fáir hugsa of mikið.
Flestir hugsa of lítið. Að hugsa er að lifa.
Að hugsa ekki er sama og dauði. En munið
það, herrar og frúr: Farið ætíð mjúkum og
mildum höndum um minningar einstakra
manna og horfinna kynslóða.
Af því sem hér er komið, má sjá, að Björn
á Syðra-Hvarfi varð eina barn Karitasar
Sigurðardóttur, er til þroska komst. Hann
er og verður að vísu ættlaus í föðurkyn, þó
aldir líði, vegna þess að öllum er dulið fað-
ernið. Menn vita aðeins hver móðir hans var
og móðurkyn Björns, og er sagt frá því hér
að framan í helztu atriðum. Björn þótti
liæfileikamaður, greindur vel og hagur til
allra venjulegra starfa. En ekki laus við
undirhyggju, og þó ráðhollur og tryggur
vinum sínum.
Björn var tvíkvæntur. Hét fyrri kona hans
Valgerður. Þeirra sonur var Jónas Björns-
son, er lengi bjó á Kóngsstöðum í Skíðadal.
Kona Jónasar var Sigríður Stefánsdóttir
Arnfinnssonar. Börn þeirra voru er upp
komust: 1. Jón, síðar bóndi á Kóngsstöðum.
2. Stefán, kvæntist ekki. 3. Jónas, bjó í
Sauðárkoti á Ufsaströnd. 4. Valgerður, hús-
freyja á Hverhóli. 5. María, seinni kona
Sveins Jónssonar í Efstakoti á Ufsaströnd.
6. Anna er átti Jón Bjarnason gullsmið frá
Grund. Bjuggu á Kóngsstöðum. Þeirra börn
er upp komust: Skarphéðinn, Albert og Sig-
ríður. Skarphéðinn átti Rósu Kristjánsdótt-
ur. Hann varð líkþrár á þrítugsaldri og lézt
af þeim sjúkdómi 36 ára gamall. Fæddur
atgervismaður. Albert lærði gullsmíði ung-
ur, en vann lengst að húsbyggingum og þá
helzt hinna stærri og vandaðri bygginga.
Lagði á flest gjörva hönd, og mjög list-
Jmeigður maður. Bjó síðast og lézt í Reykja-
vílc og þá allgamall. Kona hans var Hólm-
fríður Matthíasardóttir. Sigríður átti Björn
Björnsson frá Atlastöðum. Þau bjuggu fyrst
á Hæringsstöðum, þá á Sandá og síðast