Nýjar kvöldvökur - 01.04.1961, Blaðsíða 11

N. Kv.
BJÖRGVIN GUÐMUNDSSON
57
efni og tónsmíðar sínar, hefur hann einnig
fundið tíma til að reyna sig við önnur við-
fangsefni. Árið 1941 var sýnt eftir hann á
Akureyri leikritið Skrúðsbóndinn, undir
ágætri leikstjórn Ágústs Kvaran, og hlaut
það svo mikla aðsókn, að sjaldan hefur leik-
ur verið betur sóttur í liöfuðstað Norður-
lands. Einnig hefur hann skrifað sjálfsævi-
sögu sína, er hann nefnir Minningar, og
kom sú bók út árið 1950. Er hún skemmti-
lega skrifuð, enda hefur Björgvin prýðilega
frásagnargáfu og minni trútt. Seinni hluti
þessara endurminninga er til í handriti og
verður sennilega prentað áður en langt um
líður. Smásaga að m. k. ein eftir Björgvin
birtist í Nýjum Kvöldvökum, er hann las
og hafði dálæti á. Fjölda blaðagreina hefur
hann og skrifað, sumar nokkuð stórorðar,
' en málfarið er venjulega svo sérkennilegt og
kímniblandað, að án efa hefði Björgvin get-
að orðið góður rithöfundur, ef hann hefði
fengið næga þjálfun á því sviði.
# * *
Sú þjóðsaga er sögð um Prómeþevs, að
hann hafi sótt eldinn til guðanna til að gefa
hann mönnunum, en orðið að þola fyrir
óbærilega þjáningu. Tónlistinni mætti líkja
við þennan eld guðanna. Gæti þá goðsagan
byggzt á þeirri staðreynd, að sárviðkvæmt
tilfinningalíf er löngum skilyrði fyrir því,
að sál skáldsins geti höndlað þennan eld og
°rðið farvegur fyrir hann. Ekki er þess að
hyljast, að Björgvin var maður skapstór og
stundum hrjúfur viðkomu, þó að miklu oft-
ar væri það góðmennskan og mildin, sem
n'kti í huga hans. En það gat hvesst, og
stundum var hugur hans eins og gjósandi
hver. Prátt fyrir það átti hann ævinlega
trygga vini, sem fylgdu honum gegnum
hrim og boða vegna þess, hversu falslaus og
hreinskilinn hann var og sáttfús, þó að eitt-
hvað gæfi á bátinn.
Ekki hef ég þekkingu til að dæma um
listagildi þeirra tónverka, sem Björgvin hef-
ur samið, enda skilst mér að sundurleitir
verði oft dórnar listamanna sjálfra hver um
annan. En þó finnst mér, að einn dómur
ætti að verða hverjum listamanni dýrmæt-
astur, og hann er þessi: Hefur þeim tekizt
að hrífa aðra með list sinni og veita þeim
gleði? Sú list, sem engan hrífur, sýnist vera
gagnslítil.
Það er víst, að Björgvin hefur með list
sinni vakið hrifningu og miðlað fegurð og
gleði til þúsunda manna. Myndi enginn,
sem sá hann stjórna hinum miklu kórum
sínum, er þeir fluttu kórverk hans, efast
um að þá logaði hinn heilagi eldur í sál
hans. Þá lirundi ryðið utan af demantin-
um, og persóna hans gerðist öll aðsóps-
meiri og heiðum-hæri.
Þannig geyma vinir Björgvins mynd hans
í liuga sínum.
ÚR KVEÐSKAP
LEIRULÆKJAR-FÚSA
Þjóðsögur varðveita mikið a£ kveðskap Leiru-
lækjar-Fúsa, sem var einn af nafntoguðustu galdra-
mönnum íslenzkum. Hér eru sýnishorn.
Fúsi kvað til dóttur sinnar, Þórunnar, í brúð-
kaupi hennar:
Varaðu þig svo vits sé gœtt,
til vonds ei leggðu hendur,
það er gjörvöll þjófacett
það sem að þér stendur.
Til brúðguma í veizlu:
Þú, sem gafst oss þessa skál,
þinn bið ég drottinn veri,
kvinnunnar hressist sinni og sál,
svo að hún ávöxt beri.
— Úr Þjóðsögum Jóns Árnasonar.