Nýjar kvöldvökur - 01.04.1961, Blaðsíða 42

88
SJÁLFSÆVISAGA
N. Kv.
mín og mömmu. Hið eina sem breyttist til
hins lakara var það að nú lifði ekki lengur
á litlu næturtýrunni uppi á hillunni — en
því hlaut maður að venjast.
BLINDUR ER BÓKLEYSINGI.
Ekki var fjölskrúðugt bókasafnið á Mið-
sitju á þessum árum. Bækur foreldra minna
mátti telja á fingrum sér. Vídalínspostilla
var eina helgidagalestrarbókin. Kvöldlestr-
arbók Péturs biskups var lesin á hverju
virku kveldi frá veturnóttum til langaföstu.
Yfir föstuna voru Vigfúsarlrugvekjur lesnar
dag hvern og einn sálmur úr Passíusálmum
séra Hallgríms Péturssonar, var sálminum
skipt þannig að meiri hlutinn var lesinn á
undan hugvekjunni, en tvö til þrjú vers á
eftir. Tvö bænakver voru til, annað Þórðar-
bænir en titilblaðið vantaði á hitt kverið.
Oftast las pabbi bæn eftir Péturslesturinn,
en á föstunni lét hann sálmavers duga. Miss-
iraskiptaoffur átti pabbi. Á því voru lestrar
á fyrsta og síðasta sumardag, fyrsta vetrar-
dag og hinn síðasta, einnig aðfangadag jóla
og gamlárskveld. Mamma átti Nýja sálma-
bók, sem nú var reyndar farin að reskjast.
Henni hafði verið gefin bókin, því nafn
hennar stóð á titilblaðinu, með þökk fyrir
dygga þjónustu, en ekki getið frá hverjum
gjöfin var. Mamma hafði laglega söngrödd
og kunni töluvert af sálmalögum. Hún söng
stundum við húslestra ef einhver var við-
staddur, sem gat og vildi taka undir. Sturms-
liugvekjur voru til, en aldrei leit ég í þá
bók og aldrei var hún notuð til húslestra.
Ekki man ég eftir biblíunni, en Nýja testa-
mentið átti mamma í góðu bandi með stóru
latínuletri. Á þá bók lærði ég að lesa og varð
henni vel kunnugur.
Ekki var um auðugan garð að gresja, þeg-
ar komið var að veraldlegu bókmenntun-
um. Svarfdælasaga var eina sögubókin, sem
ég man eftir fyrstu árin eftir að ég var orð-
inn lesandi, enda lærði ég hana bókstaflega.
Þá var til rifrildi af Reimarsrímum, lærði
ég þær einnig og enn þá kann ég mikið úr
þeim. Einnig man ég eftir Bernótusarrím-
um, en í jTær vantaði bæði upphaf og endi.
Eftir að ég lærði að pára, rispaði ég upp það
sem heillegt var af þeirri skruddu. Auðvit-
að lærði ég það sem ég skrifaði upp. Sú rit-
mennska er nú löngu týnd og tröllum gefin,
en stökurnar þyl ég oft fyrir sjálfan mig á
löngum andvökunóttum ellinnar jjangað til
bróðir dauðans nriskunnar sig yfir mig.
Endurnærður af værum blundi raula ég þá
með Þorsteini:
Þær eru rnargar lærðar lítt,
leita skammt til fanga,
en þær klappa undurjrýtt
eins og börn á vanga.
Einu sinni á fyrstu árum okkar á Mið-
sitju fór pabbi á uppboð, ekki man ég nú
hvar það var haldið. Eitthvað kom hann
með smávegis af búshlutum er hann van-
hagaði um og hreppti á uppboðinu; en
hann kom með bók, sem átti eftir að stytta
mér marga stundina og velgja mér innan
rifja. Þetta voru sögur úr Þúsund og einni
nótt, þýddar af Benedikt Gröndal, að mig
minnir. Sögurnar voru: Borgin sokkna,
Parisade, Aladín, Sagan af Alí og hinum
40 ræningjum og Sesam, Sesam opnast þú.
Ég var fljótur að slá eign minni á bókina þá
og las og las meðan nokkur friður fékkst.
Það er of fátæklega til orða tekið, að ég hafi
verið hrifinn. Ég var hafinn upp í sjöunda
himin sælunnar, vissi bókstaflega ekkert
hvað tímanum leið, gekk eins og í leiðslu
og fann ekki til svengdar þó komið væri
fram yfir venjulegan matmálstíma.
Sögurnar las ég upp aftur og aftur þangað
til ég kunni þær næstum utanbókar. Það
voru unaðslegir tímar. Ég bókstaflega þjáð-
ist af lestrarhungri á þessum árum. Maginu
var ekki ávallt ánægður með sinn skerf, en
livað var það á móti sultinum eftir ævin-
týraheimum bókanna. Annað haustið okkai
á Miðsitju hljóp heldur en ekki á snærið
fyrir mér.