Nýjar kvöldvökur - 01.04.1961, Blaðsíða 7

N. Kv.
BJÖRGVIN GUÐMUNDSSON
53
Samt verður þunglyndið alltaf fylgja lista-
mannsins, gleðin og sorgin haldast í hend-
ur, ljósið og myrkrið. Það er spennan milli
þessara andstæðu skauta, sem oftast verður
kveikjan að listaverkum. Fyrst krossfesting-
in, svo upprisan.
Ef vér höfum þetta í huga skiljum vér
betur listamenn eins og Björgvin Guð-
mundsson. Andstæðan milli hins innra og
ytra í lífi þeirra er ekki annað en spennan
milli fagnaðar og örvæntingar, og hið síðara
er skugginn af hinu fyrra. Sá Björgvin Guð-
mundsson, sem vér þekktum hversdagslega
var að vísu sérkennilegur persónuleiki, mik-
ill fyrir sér, stórorður, hreinlyndur og gam-
ansamur, en umfram allt einlægur og ástúð-
legur vinum sínum. Samt var þessi Björg-
vin ekki annað en skugginn af hinum innra
manni, sem aðeins er unnt að kynnast af
tónverkum hans. Og það verður sá Björgvin,
sem lifir.
Það verður alltaf innri maðurinn, hinn
huldi maður hjartans, sem rís upp af brest-
andi bárum hverfleikans, maðurinn, sem
sumum tekst svo vel að dylja fyrir öðrum,
hinn sanni maður.
# # #
Björgvin Guðmundsson fæddist að
Rjúpnafelli í Vopnafirði 26. apríl 1891.
Foreldrar hans voru Guðmundur Jónsson
bóndi þar og kona hans, Anna Margrét Þor-
steinsdóttir frá Glúmsstöðum í Fljótsdal.
Hafði hún flutzt ung mær úr Fljótsdalnum
til föðurbróður síns og konu hans, er bjuggu
á Merki á Jökuldal, en hörfað með þeim
hjónum austur í Vopnafjörð undan ösku-
fallinu, sem varð af Dyngjufjallagosinu ár-
ið 1875. Hún var af ætt Þorsteins jökuls á
Brú, en sá ættleggur var vel að sér gerr og
hamrammur, enda sagður vera kominn af
Guðbjarti flóka, galdrapresti í Laufási, sem
orti dansa og kvað við raust. Ætt föður hans
má rekja til Möðruvallapresta og séra Ólafs
Guðmundssonar, sálmaskálds á Sauðanesi.
Eru þeir Björgvin og Jón Árnason banka-
stjóri bræðrasynir.
Annars er mér ekki kunnugt um lista-
gáfur í ætt Björgvins hið næsta honum,
nema faðir hans mun liafa verið mjög
söngvinn og lagvís. En auðvitað er það ekk-
ert að rnarka, slíkar gáfur geta legið í lág-
inni, þar sem engin tækifæri eru til listiðk-
unar og allir eiga fullt í fangi með að bjarga
lífinu. Á uppvaxtarárum Björgvins lá
Vopnafjörður mjög utan við alfaraveg og
var eins og veröld fyrir sig. Sími var ekki
lagður þangað fyrr en 1906, og segir Björg-
vin í Minningum sínum, að svo lygilegt hafi
það þótt í ungdæmi sínu, að skáld gætu
fæðzt í Vopnafirði, að kæmist kvis á um það,
að unglingar færu að leggja sig eftir tón-
smíðum, þá hafi verið um það rætt í hálfum
hljóðum, hvort ekki myndi vera að búa um
sig geðbilun í þeim.
í þennan tíma var litið á kirkjuorganista
og menn, sem eitthvert skynbragð báru á
nótur, sem hálfgert veraldarundur, enda var
tónmenning þjóðarinnar á frumstigi. Með
sönglagaheftum sínum hafði Jónas Helgason
að vísu unnið mikið og gott brautryðjanda-
Haraldur Sigurðsson pianisti og hjónin Hólmfriður
og Björguin Guðmundsson i skógi utan við Kaup-
mannahöfn.