Nýjar kvöldvökur - 01.04.1961, Blaðsíða 29

N. Kv.
GAMALÍELS ÞÁTTUR
75
eða tíund, ekki heyrt hnýtt við nafn hans
„hinn ríki“, og ekki ólíklegt, að honum
hafi verið þungur róðurinn á harðbýlli
jörð, þó hlunnindi fylgdu, svo sem silungs-
veiði.
Helga kona hans var fínbyggð gáfukona,
sem ekki er ólíklegt, að hafi búið að æsku-
heimilisörðugleikum með heilsulausri móð-
ur og veikum og vangefnum bróður.
Heyrði ég á tali gamalla kvenna í æsku
minni, að Gamalíel hefði ekki verið henni
eins nákvæmur og skyldi, og bendir til þess
gömul sögn um orðaskipti Gamalíels og sr.
Jóns Þorsteinssonar í Reykjahlíð í veizlu
einni; má vera, að þeir hafi verið við skál.
Á Gamalíel að hafa spurt sr. Jón i gamni,
hvort þeir ættu ekki að hafa konuskipti.
Hafi þá sr. Jón sagt: „Eigðu sjálfur þitt
niðurbrot."
Þá var það eitt, er honum var lagt til
lýta, að hann var nízkur talinn og ráðríkur
og hefði þar á meðal litið eftir smjörbirgð-
um heimilis síns. Þá var það eitt sinn, að
hann skrifaði stafrófið ofan á smérkvartil,
er geyma átti til vetrarins, en hann var
skrifari góður, en er að var gáð, var staf-
rófið horfið, og hafði eitthvað lækkað í
kvartilinu. Gerði þá dóttir hans þessa vísu:
Upp er komið óorð enn,
á þó lítið beri.
Stafrófinu stálu menn,
stíluðu á sméri.
Sagt var, að sá væri háttur hans, er gestir
homu í Haganes, að segja við þá: „Þú kem-
Ur tnn, ekkert geri ég þér gott, en fáein orð
af viti get ég talað við þig.“ Var honum
lagt þetta út til nízku og svo hvað hann
þættist af vitsmunum sínum. Kenna má
glöggt svona orðalag hjá niðjum hans, og
mun þetta sýna meira gamansemi hans en
vitsmunahroka og nízku, og líklegra, að
gestum og gangandi ha-fi verið bugað
nokkru fleiru en andlegu góðmeti í Haga-
nesi.
Eitt sinn hittust þeir á förnum vegi Jón
Jónsson á Sveinsströnd og Gamalíel, og er
þeir höfðu heilsazt, segir Gamalíel: „Ógn
er hann sníkjulegur skórinn þinn núna,
Jón minn,“ en Jón var á skóm með bilaðan
tásaum (nasbitinn). „Engan biður hann um
í nefið, Gamli minn,“ svaraði Jón. En Gam-
alíel tók í nefið og þótti tamt að biðja um
nefdrátt. — Jón var orðlagður fyrir fyndni,
og eru til um hann nokkrar sagnir.
Þá er ein sögn enn, er átti að sýna, hvað
Gamalíel þættist af vitsmunum sínum. Þeir
hittust við kirkju, Jón í Garði og Gamalíel,
og voru þá báðir orðnir gamlir og sköll-
óttir. Á þá Jón að liafa sagt: „Það eru að
verða líkir á okkur kollarnir." Gamalíel
svaraði: „Já, utan, en ekki innan.“
Ég set þessar sagnir hér til gamans; þó
kannske eitthvað séu brenglaðar orðnar
eftir meira en öld, þá geyma þær eitthvert
sannleikskorn, og við vitum meira um karl-
ana eftir en áður. Þær eru skyndimyndir,
sem brugðið er upp á tjald fortíðarinnar og
sýna, að víðar en hjá Goðmundi á Glæsi-
völlum hafa hnútur og hógvær orð flogið
um borð.
Gamalíel var talinn vera með betri al-
þýðuskáldum sinnar tíðar, en sérvitur
nokkuð og gjarn á að fara sínar eigin leið-
ir. Sagt er, að hann hafi brennt syrpu sína,
þegar hann var orðinn gamall, hafi ekki
fundizt ljóð sín nógu guðrækilegs efnis.
Fyrir vikið verður verra að sanna, hvað
hann á með réttu af því, sem honum er
eignað, og það, sem frá honum er tekið og
öðrum eignað. Og þrátt fyrir svona brennu
er það ekki örugg leið að þurrka sig út fyr-