Sjómannadagsblaðið - 12.06.1960, Blaðsíða 45

sjóinn, mundi hann sennilega sökkva
og áreiSanlega mundi honum verða
helkalt. Þetta óhagræði virðist stafa
af því, að kópurinn er eina skepnan,
sem kastar af sér vatni, meðan hann
er í móðurkviði. Sú keitublanda,
sem við það myndast og fóstrið ligg-
ur í, hefur bersýnilega þau áhrif, að
selshárin sútast næstum, og þegar
kópurinn kemur í heiminn, getur
hann ekki hætt sér strax í sjóinn,
sem á að verða heimkynni hans síð-
ar.
Hér hefur verið getið nokkurra
stórra íbúa undirdjúpanna, en rétt
er að geta einnig þeirra örsmáu, sem
geta stundum verið svo margir, að
þeir liti stór hafsvæði. Rauðahafið
dregur til dæmis nafn af því, að þar
er rauðbrúnn þörungur, sem fjölgar
stundum svo ört, að hafið litast af
því. Annar gróður slær grænum,
gulum eða brúnum lit á sjó, sem
ætti að vera blár vegna speglunar
himinsins. Margir fiskar taka á sig
lit umhverfis síns. Mætti því ætla að
íbúar myrkursins á 500 feta dýpi eða
meira væru svartir eða litlausir.
Raunin er sú, að gegnsæ dýr eins
og glerormur og litlaus marglitta
hafast við í sjó, þar sem birtu gætir.
Þótt litri virðist lítils virði í undir-
djúpunum mestu, eru þar þó brúnir
Risavaxinn kolkrabbi, en um þá skepnu
eru sagðar kynjasögur. Kafarar telja kol-
krabba þó ósköp meinlausa.
og fjólubláir fiskar ekki síður en
svartir, og þar eru önnur dýr með
ýmis konar sterkum lit eða purpura-
lit.
Sjófuglar eru ekki síður eftirtekt-
arverðir en fiskar. Mávarnir, sem
svífa og sveifla sér yfir höfnum og
skipaleiðum, lifa á sjávarfangi. Þeir
eru þó aðeins hinir þekktustu í gríð-
arstórum hópi vængjaðra fiski-
manna. Stærstur þeirra og þolfleyg-
astur er albatrosinn. Geirfuglinn,
sem nú er aldauða, var stærri, og
var hann raunar einkennileg skepna
eins og þær svartfuglategundir, sem
minni eru og finnast enn í norður-
höfum. Sjávaröndin er mjög lík
frænku sinni, sem á landi býr, og er
hún stundum mjög litskrúðug, haus-
inn grænn, bringan rauð og hvít og
svartir blettir á vængjum. Meðal
þeirra fugla, sem duglegastir eru við
fiskveiðarnar, eru mörgæsirnar, sem
eru ófleygar, því að vængirnir hafa
breytzt í hreifa. Þær eru snjóhvítar
á bringunni eins og maður í sam-
kvæmisklæðum, en auk þess kjaga
þær mjög virðulega, svo að þær eru
hinar skringilegustu í háttum, en
þegar þær eru í köldum snjónum
heima hjá sér, kunna þær sannar-
lega að veiða. Stærsta mörgæsateg-
undin, keisaramörgæsin, er um þrjú
fet á hæð.
Engin skepna tekur rostungnum
fram um dapurlegan virðuleika.
Hann er stór skepna, þessi frændi
selanna, því að þess eru dæmi, að
rostungar hafi orðið 12 fet á lengd
og vegið hálfa aðra smálest. Hann
hefur langar höggtennur og mikla
kampa, er ákaflega gildur og hnugg-
inn á svip, eiginlega í alla staði virðu-
legur og vinsamlegur, en lýsið skinn-
ið og tennurnar eru verðmætur
varningur, svo að menn veiddu hann
miskunnarlaust. Hann á einungis
heima í Norður-íshafi, kann ágæt-
lega við sig í sjónum, en ekki síður
á ísnum, sem hann bröltir upp á með
aðstoð tannanna. Hann leggur sér
fyrst og fremst skelfisk til munns og
áreitir engan, en ef á hann er ráðizt
rg hann skutlaður, getur hann orðið
býsna hættulegur.
Lífið í sjónum er svo fjölþætt, að
það getur breytt þjóðsögum í raun-
veruleika eða því sem næst. Grikkir
voru til dæmis sannfærðir um, að
Sæhestar.
einhvers staðar mundi vera fisk að
finna með höfuð og bak eins og hest-
ar, alveg eins og hafmeyjar voru
hálfmennskir fiskar, og kentárar að
hálfu menn og hálfu hestar. Grikkir
kölluðu hestfisk þenna hippocampus,
og varð það vísindanafn á fallegu,
litlu sæhestunum, sem eiga heim-
kynni í sjávargróðri á grunnsævi.
Höfuðið er eins og á hesti, og grann-
vaxinn líkaminn mjókkar í langan
hala, en hefur ekki ugga eins og
flestir fiskar. Sæhestarnir nota hal-
ann fyrst og fremst til að bregða um
og halda sér við gróður frekar en að
synda með honum.
Hægt væri að halda áfram upp-
talningu á fögrum fiskum og firna
ljótum næstum endalaust. Allir, sem
hafa hug á að fræðast um heimshöf-
in, hrífast af ríku og fjölbreyttu líf-
inu í þeim og þar hafa allir sitt eftir-
læti alveg eins og á landi. Jafnvel
kolkrabbinn, sem hefur 8 feta langa
arma með tveim röðum sogskála, á
sína aðdáendur, sem benda á, að það
sé hreinn uppspuni, að hann ráðist á
og drekki köfurum eða sundmönn-
um. Hann langi ekki til að leggja sér
mannakjöt til munns. Menn þurfa ef
til vill að venjast kolkrabbanum, til
að fá mætur á honum, en lífið í sjón-
um er svo fjölskrúðugt, að þar eiga
allir að geta fundið eitthvað við sitt
hæfi.
SJÓMANNADAGSBLAÐIÐ 29