Eimreiðin - 01.10.1938, Page 111

EIMREIÐIN
RITSJÁ
455
Sig. F.ggerz: LÍKKISTUSMIÐURINN. Sjónleikur i fjórum þáttum. Ak.
I!)38. (Prentverk Odds Björnssonar). Fyrir einu ári kom út leikritið
ot’að logar yfir jöklinum" eftir þenna höfund, og nú liefur hann sent frá
sér nýtt leikrit, sem her langt af hinu fyrra. Markvíst hefur höf. bygt hér
UPP áhrifamikið drama utan um mikilvœgt viðfangsefni, sem leyst er á
ahrifarikan og allsanufærandi hátt.
L’ngur stúdent og óráðinn, en með útþrá og draumliuga vaknandi lista-
iPannseðlis sins, er ásthrifinn af ungri eiginkonu annars manns, og á
Veiku augnablilci og meðfram af þekkingarskorti á eiginmanninum og
ajálfri sér endurgeldur liún þessa ást. Um þetta fjallar fyrsti þáttur leiks-
iiis, sem fer fram á trésmiðaverkstæði framliðins sérvitrings og frænda
stúdentsins, sem liafði verið líkkistusmiður og setti það upp í erfðaskrá
sinni, að stúdentinn smíðaði likkistu utan um liann og fengi fyrir það
iararcyri til útlanda. í næsta þætti, sem cr að mestu samræða milli hinn-
ar ungu konu, frú Stein, og sóknarprestsins, er varpað ljósi yfir afleið-
'ngar Jieirra kynna, sem orðið höfðu til þess, að frú Stein kvelst af
smnvizkuhiti og þunglyndi út af hrösun sinni, sem cr þvi sárara sem hún
ann manni sínum af hjarta. Priðji þáttur gerist erlendis. Stúdentinn Jón
I'ór er orðinn frægt skáhl fyrir bók sina „Likkistusmiðurinn", sem er inn-
nlásin af ást hans til frú Stein. En Jón Þór hefur jafnframt vegna von-
Iu'igðanna eða öllu fremur vonleysisins yfir þessari ást i meinum steypt
súi' út i tauinlausar nautnir stórhorgarlifsins og þyrmir engu. Næstu liók
sinni, sclll ^ að heita „Nóttin og ég“ og er um þelta vilta líf og lofsöngur
«1 bess, hrennir hann, af þvi að samvizka lians vaknar, og hann vill ekki
Iiíta bókina eitra líf þcirra, sem lesa. Með því að brenna þetta mikla verk
Hfs sins, gerir liann að engu vonir sínar, bæði auðs og frægðar, einmitt
l'egar haun er að ná hátindi hvorstveggja, en hverfur heim til íslands til
l’ess að ráða sjálfan sig af dögum, eftir að hafa gengið úr skugga um lil
fulls, að ást hans til frú Stein er vonlaus ást. Fjórði þáttur segir frá
ondurfunduin þeirra frú Stein og skáldsins á heimili hennar. Þar gerir
sháldið upp sakirnar við sjálft sig. Hann liafði siglt af stað út i lífið „með
sInr, þvit segl við liún, sem vorvindarnir þöndu út. Inn í hinn djúpa
Iilánia framtiðarinnar." En hann siglir í öfuga átt, og eina nótt eru seglin
°i'ðin kolsvört.
I5essir eru í sem allra fæstum orðum megindrættirnir í leiknum. Hið
mikilvæga viðfangsefni hans er all-skýrt mótað frá uppliafi leiksins til
loka hans. En fátt er eins mikilvægt atriði i dramatiskuin skáldskap eins
°g að viðfangsefni leiksins sé skýrt afmarkað og um leið stórfelt. Það
gefur leiknum tilgang, og takist liöf. að leiða þennan tilgang til lykta í
leikslok með viðeigandi lausn, þá er verki lians horgið. Viðfangsefnið i
Pessum leik er mannleg ástríða. Höf. er gegnum alla þætti leiksins að
I*ra þeim orðum Ljóðaljóðanna stað, að „elskan er sterk eins og
úauðinn, ástríðan hörð eins og hel“. Skapgerð aðalpersónanna tveggja
stjórnast af þessari máttugu kend. Orð og athafnir persónanna eru í sjón-
'eik, eins og í lifinu sjálfu, afleiðingar af skapgerð þeirra. Sé svo ekki,