Eimreiðin - 01.01.1946, Síða 54

34
METNAÐUR OG GORGEIR
bimreiðin
ýmsar lífsskoðanir, né liversdagslegir siðir og venjur, nema að
nokkru leyti.
Það er ógeðslegt og væmið að heyra stöðugt kveða við, að
íslenzkar stúlkur séu fallegustu stúlkur í heimi. Stundum lieyrir
maður einnig, að þær séu lauslátustu stúlkur í lieimi. Við skulum
vona, að hið síðarnefnda séu örgustu öfgar. Hitt verður ekki af
skafið, að stúlkurnar hér liafa ekki orðið þjóðinni til sóma í
sambúðinni við setuliðið. Sú von brást. Ef til vill liefur það rkki
verið betra annarsstaðar. En það er engin afsökun, frekar en
skriðdýrsliáttur sumra karlmanna við setuliðið, hærri og lægri —
og þá engu síður þeirra, sem vilja telja sig til „betri“ stétta.
Allskonar liól og fagurgali erlendra manna um ísland og ls-
lendinga liafa stórum ruglað dómgreind manna liér á landi, á
síðari árvmi. Vér skulum ekki viðurkenna, að vér séum miklir
eftirbátar annarra þjóða að gáfum né mannkostum, en, — um
frarn allt, — látum oss ekki til liugar koma, að vér séum gáfaðrx
eða meiri menn en frændur vorir í nágrannalöndunum, fyrr en
vér liöfum sýnt það og sannað fyrir sjálfum oss og öðrum.
Það er alveg nauðsynlegt fyrir þessa þjóð, livern einstakling,
sérstaklega nú á tínnnn, að skyggnast inn í sinn eigin harm og
athuga, livað þar býr. Hver og einn, maður og kona, verður að
skapa sér sjálfstæða skoðun á h'finu og þá sérstaklega á sjálfum
eða sjálfri sér. Það er gott að lilusta, með varúð þó, á það, sem
aðrir segja, bæði lieimamenn og gestir. En ábyrgðina ber hver
einstaklingur á sjálfum sér, fyrst og fremst, orðum sínum og
verkum, og svo gagnvart landi sínu og alþjóð. Það er golt og
sjálfsagt að taka mannlega móti erlendum straumum og stefnum,
vega og mæla, velja og hafna. En að streyma eins og sauðfe i
rétt, eltandi liver annan eftir vísbendingu einhvers flokksaga og
fyrirmæla, er ekki giftudrjúgt frjálsu fólki. En víst er það,
að eftir að íslenzka þjóðin komst það vel í álnir, að hún gat
nokkuð, hefur liún elt erlendar tízkur og stefnur, og mjög afsann-
að það álit um staðfestu og stefnufestu, sem hún hafði.
VIII.
Smáþjóð, eins og við erum, hefur tekizt á hendur mikla ábyrgð
og vanda, með því að lýsa yfir algeru sjálfstæði og fullveldi. Hun
getur ekki bugsað sér það að tefla sitt tafl á skákborði þjóðanna