Eimreiðin - 01.07.1975, Side 8

EIMREIÐIN
hann í loga“ á einum mannsaldri. Þess vegna sést það oft furðufljótt,
hvort góður listamaður er að koma fram eða ekki. Barn náttúrunnar
eftir Kiljan og fyrstu myndir Kjarvals sýndu ótvírætt, að þarna voru
listamenn á ferð.
Það sést líka að öllu jöfnu þegar á fyrstu sýningu manna, hvort
þeir verða góðir listmálarar eða ekki. Við Kjarval fórum einu sinni
sem oftar saman á fyrstu sýningu ungs málara, og ég segi við Kjarval:
„Það er nú gaman að þessari sýningu, en aldrei verður þessi maður
málari.“ Kjarval varð mjög reiður og segir: „Hvurn djöfulinn ert þú
að glenna kjaft!“ Og löngu seinna fórum við á aðra sýningu þessa
málara, og þá minnti ég Kjarval á það, sem ég hafði sleppt út úr mér.
Þá sagði hann ekkert. Listamenn segja sjálfir, að 95% listsköpunar
sé vinna, og það getur verið rétt. En þessi 5% má ekki vanta. Það
býr svo ákveðinn persónuleiki að baki verka stórra byrjenda, að það
getur ekki farið fram hjá þeim, sem eru vanir að lifa með list. Þessir
menn verða stórir listamenn, ef þeir halda andlegri heilsu og ábyrgð-
artilfinningu gagnvart manneskjunni í sjálfum sér og fólkinu, sem trúir
á þá.
— Laxness skrifar um ,,túnið heima". Höfðuð þið Eyrbekkingar
eitthvað svipað — fjöruna?
— Já, við vorum alltaf í fjörunni, strákarnir. Eg hafði reyndar
mest kynni af V.S.V. og Konráði Gíslasyni, sem seinna varð kaup-
maður í Reykjavík. Við vorum bókstaflega allan daginn í fjörunni,
máttum varla vera að því að fara heim að borða. Fjaran var svo auðug,
og alltaf komu einhverjir nýir hlutir, sem höfðu sópazt upp með að-
fallinu.
— En hvers vegna var menningarlíf svo fjölskrúðugt á Eyrarbakka?
— Andrúmsloftið á Eyrarbakka var alþjóðlegt, mjög ólíkt og t. d.
í Húnavatns- og Þingeyjarsýslum. Það voru áhrif frá júðunum, sem
ráku verzlun þar, hina stærstu á Norðurlöndum, og frá Þingvöllum og
Skálholti. Með júðunum komu nýjar hugmyndir og framkvæmdir.
— Hvað hugðist þú fyrir sem unglingur, Ragnar? Ætlaðirðu þér
að verða kaupmaður og athafnamaður?
— Nei, ég ætlaði að verða prestur og trúboði.
— Varstu trúaður unglingur?
— Já, ég var alinn upp á heimili, þar sem mikil virðing var borin
fyrir kristinni trú. Og trú mín hefur ekki breytzt neitt með árunum.
Ég hef alla tíð lifað í trú fremur en skoðun og tel það mína hamingju
í lífinu. Ég hef fengið staðfestingu á krafti hennar hjá okkar stóru
184