Ægir - 01.11.1949, Blaðsíða 10

252
Æ G I R
og er því eðlilegt að í'yrr hafi orðið vart
við tregðu á afla við ísland en á hinum
stöðunum, enda í fullu samræmi við það,
sem hefur átt sér stað annars staðar, þar
sem reglulegar fiskveiðar hafa verið stund-
aðar að staðaldri.
Fiskimiðin fyrir vestan írland, sem
höfðu verið notuð af Bretum um langan
aldur, voru t. d. orðin mjög aflarýr, meðan
afli var dágóður á fiskimiðum við Færeyj-
ar, og brezkir fiskimenn höfðu mikið til
þurrkað upp fiskimiðin við Færeyjar á ár-
unnm fyrir fyrri ófriðinn, þegar lítið var
farið að bera á aflabresti við ísland. En þó
leið ekki á löngu, að Frakkar færu að
hverfa frá Islandi vegna aflatregðu og'
álitu sig ekki geta haft samfiski með þeim,
er notuðu hin nýju veiðitæki — togarana.
Þeir leituðu því betri miða og héldu til Ný-
fundnalands. Spánverjar byrjuðu einnig
Imtnvörpuveiðar við ísland, en hættu brátt
og leituðu á aðra staði. Portugalsmenn,
sem nú hafa öflugan flota við Nýfundna-
Iand og Grænland, gerðu aðeins litlar til-
raunir við ísland, sem ekki þóttu arðvæn-
legar. Færeyingar, sem lengi sóttu til Is-
lands og fiskuðu á bátum við Austurland
og síðar á þilskipum á miðunum annars
staðar við landið, fiska nú mest við Græn-
land, og svo á togurum við ísland, norður
af Noregi og víðar.
Þessar breytingar, sem hafa orðið á sókn
erlendra fiskimanna á fiskimiðin við ís-
land á síðari áratugum, bera vott um það,
að þótt Vegalengdin sé styttri til íslands,
þá lcjósa þeir heldur að leita þangað sem
aflavonin er meiri. Fiskimiðin við landið
eru því nú orðið ekki eins eftirsótt og áð-
ur. Þau eru orðin annars flokks fiskimið í
stað þess að vera þau beztu, sem þau
óneitanlega voru um óralangan tíma. Er-
lendir fiskimenn, sem þegar eru farnir og
nú eru að hverfa á braut til hetra haglendis,
eru valdir að jjessum breytingum. Nýir
menn koma og halda áfram sömu iðju og
svo koll af Icolli. Þessir menn skilja við
landið fátækara en þegar þeir komu, en
eru engu síður keppinautar íslenzkra fram-
leiðenda á heimsmarkaðinum en þeir voru,
meðan þeir fiskuðu við landið.
Hver bjargar fiskimiðunum frá evðilegg-
ingu og fiskistofninum frá tortímingu, ef
Islendingar gera það ekki?
Rekstur þjóðarbúsins líkist búskap bónda
á stórri jörð. Enginn dugandi hóndi mundi
geta unað við, að nágrannarnir beittu land
hans í gróandanum á vorin og heyjuðu á
túni hans og' engjum um lieyskapartímann.
Varpeigandi þætti líka illa leikinn, ef óvið-
komandi menn hrektn og dræpu fuglinn,
hvar sem hann findist og eyðilegðu varpið
í byrjun eggtíðar á vorin. Ég hygg, að flest-
ir óhlutdrægir menn mundu álíta þetta
hina mestu ósvífni. Framkoma erlendra
fiskimanna á miðunum við strendur lands-
ins er þó ekki ólík þessu. Fiskurinn er
hrakinn og veiddur árið urn kring og
hrygningarstöðvarnar eyðilagðar.
„Norðursjónum er tæplega hægt að
bjarga frá eyðileggingu og fiskimiðin við
ísland verða rýrari ár frá ári,“ sagði norski
fisikifræðingurinn Gunnar Rollefsen í sam-
tali við mig síðastliðið sumar, og dr. Har-
ald Blegvad, forstjóri hinna alþjóðlegu
hafrannasókna, viðurkenndi, að ummæli
þessi hefðu við rök að styðjast.
Rýrnun fiskstofnsins við strendur lands-
ins er staðreynd, sem ekki er hægt að
rengja. Þorskfisktegundum fækkar um 3%
árlega. Þessi fækkun samsvarar 30% á 10
árum, eða eftir því sem næst verður kom-
izt, að fiskur verður mikið til þrotinn eftir
rúman mannsaldur, svo tæplega muni
svara kostnaði að reka útgerð á svipaðan
hátt og nú. Orsökin er rányrkja eða offiski.
Varnarráðstafanir eru því knýjandi nauð-
syn.
Eins og' áður er bent á, er rányrkjan
mikið til innifalin í því, að hrygningin
truflist og misferst og ungviðið eyðilegst.
Á vetrarvertíð, þegar hrygning þorskfisk-
tegunda fer fram, hindra togarar með veið-
um sínum ekki aðeins eðlilega rás hrygn-
ingarathafnarinnar, heldur og náttúrlega